عَنْ عَبْدِاللهِ ابْنِ سَنانِ قالَ: سَألتُ اباعَبدِاللهِ جَعفَرَ بنَ مُحَمَّدٍ الصّادِقَ عَلَيْهِ السَّلامُ:
فَقُلْتُ الْمَلائِکَةُ اَفْضَلُ اَمْ بَنُوآدَمَ فَقالَ عَلَيْهِ السَّلامُ قالَ اَميرُالْمُؤْمِنينَ عَلِيُّ بْنُ اَبيطالِبٍ عَلَيْهِ السَّلامُ اِنَّ اللهَ عَزَّوَجَلَّ رَکَّبَ فِي الْمَلائِکَةِ عَقْلاً بِلا شَهْوَةِ وَ رَکَّبَ فِي الْبَهائِمِ شَهْوَةً بِلا عَقْلٍِ وَ رَکَّبَ في بَني آدَمَ کِلْتَيْهِما فَمَنْ غَلَبَ عَقْلُهُ شَهْوَتَهُ فَهُوَ خَيْرٌمِنَ المَلائِکَةِ وَ مَنْ غَلَبَ شَهْوَتُهُ عَقْلَهُ فَهُوَ شَرٌّمِنَ البَهائِمِ[1]

ترجمه حدیث: عبدالله بن سنان از اصحاب امام صادق علیه السلام نقل می کند؛من از حضرت سؤال کردم که ملائکه افضل و بالاترند يا بني آدم؟ پس حضرت عليه السلام فرمودند: اميرالمؤمنين علي بن ابيطالب عليه السلام فرمودند به راستي که خداوند عزّوجلّ در وجود ملائکه عقل را آميخت، بدون آن که شهوت برايشان قرار دهد و در وجود حيوانات شهوت را در آميخت بدون آن که عقل برايشان قراردهد. ولي دربني­آدم هر دو آنها را درهم آميخت. پس هر انساني که عقل او برشهوتش غلبه کند او بهتراز ملائکه است. و هر انساني که شهوت او بر عقل او غلبه نمايد او از حيوان پست­تر و شرّتر است.

شرح حدیث: در اين روايت حضرت علي عليه السلام مقايسه ي زيبايي فرموده است: فرشته، سراسر وجودش عقل است و حيوان سراسر وجودش شهوت مي باشد. انسان آميخته­اي از عقل و شهوت است، امّا انساني که فقط در فکر خوراک، پوشاک، مسکن، ماشين و برآوردن خواهش­هاي نفساني و... خود می­باشد در رديف حيوان بلکه پست­تر و شرّ تر از حيوان است. درمقابل انساني که دنبال عبادت و اطاعت پروردگار است، يعني ازنيروي شهوت مال، مقام و... براي رسيدن به قرب و نزديکي خداوند استفاده کرده و از هيچ کوششي فروگذار نمي کند و توان خود را در راه خداوند و خدمت به بندگان او صرف مي نمايد و تا بذل جان و خاندان خود جلو مي­رود، چنين انساني نه تنها از ملائکه بهتر، بالاتر و والاتر است، بلکه ملائکه خادم او هستند.
در روايتي در توصيف عقل آمده است: «العَقلُ ما عُبِدَ بِه الرَّحمنُ و اکتُسِبَ به الجِنانُ[2]» عقل، چيزي است که به وسيله آن خداوند رحمان عبادت شده و بهشت به دست مي آيد. پس زيبايي و زيبا سخن گفتن. پول، رياست، پست و مقام و... دليل عاقل بودن نمي باشد. پس قضاوت کنيم آيا ما عاقل هستيم يا نه؟

[1]بحارالانوار، جلد60، باب 39 روايت 5، صفحه 299

2-اصول کافی،جلد 1،صفحه 10