رُوِيَ عَنْ الصادِقِ عَلَيْهِ السَلامُ قالَ:
لَمّا نَزَلَتْ«يااَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا قُو اَنْفُسَکُمْ و اَهْليکُمْ نارا[1]» قالَ النّاسُ کَيْفَ نَقِي اَنْفُسَنا وَ اَهْلينا قالَ عَلَيْهِ السَّلامَ: اِعْمَلوُا الخَيْرَ وَ ذَکِّرُوا بِهِ اَهْليکُمْ وَ اَدِّبُوهُمْ عَلي طاعَةِ اللهِ[2]
ترجمه حدیث: حضرت امام جعفر صادق علیه السلام فرمودند:
هنگامي که اين آيه شريفه نازل شد: اي کساني که ايمان آورده ايد! جانهاي خود و خانواده خود را از آتش جهنّم حفظ کنيد. مردم پرسيدند: چگونه خود و خاندان خود را از آتش جهنّم حفظ کنيم؟ حضرت عليه السلام در جواب فرمودند: اعمال خير انجام دهيد و خاندان خود را به انجام اعمال خير سفارش و يادآوري کنيد و آنها را به روشها و شيوه هاي اطاعت الهي مودّب و تربيت کنيد.
شرح حدیث: حضرت سه مطلب براي حفظ انسان و خانوادهاش از آتش جهنم فرمودند؛ اوّل: خودت به دنبال انجام اعمال خير رفته و در آن راه کوشش و مبادرت کن. دوّم: نسبت به خاندان خود؛ همسر، فرزند، پدر، مادر، خواهر، برادر، بستگان و... به انجام اعمال خيرسفارش و يادآوري کن.
اوّل خودت اعمال نيکو انجام بده و بعد به خانوادهات سفارش کن. زيرا اگر خود انسان اعمال نيک و خوب انجام ندهد و بخواهد ديگران را به اعمال نيک دعوت کند، نه تنها اثر ندارد بلکه اثر آن معکوس است. سوّم: خودت را به اطاعت از اوامر الهي، انجام واجبات و ترک نواهي و گناه و معصيت مودّب و تربيت کن. به گونهاي که ملکه شود و بعد به خانوادهات آموزش بده و تربيت کن به گونهاي که امر خير ملکه آنها شده و امور زشت ملکه انسان نشود.
اوّل انسان نسبت به خودش وظيفه دارد و بعد هم نسبت به خاندان خود. او نبايد نسبت به آن افراد بيتفاوت باشد، همانطور که اگرخاندان او بر اثر سفارش و تربيت او به اطاعت و نيکوکاري روي آورند خير آن کار، باقيات الصالحات و براي پدر و مادر است. هرچند که از دنيا رفته باشند. اگر انسان در تربیت صحیح خانواده خود کوتاهی کرده با شد، تا زمانی که آنها گناه و معصیت انجام میدهند اثر شرّ آن گناه به او میرسد هرچند که از دنیا رفته باشند. واي به حال کسي که خانواده اش را به کار شيطاني ترغيب کرده باشد. دراين جا نقش پدر و مادر در تربيت الهي و انساني خانواده خود حايز اهميت است.
[1]سوره تحريم، آيه 6
[2]مستدرک جلد 2 باب 8 روايت 13882 صفحه 200