رُوِيَ اَنَّهُ سَئَلَ رَجُلٌ عَنِ الصّادِقِ عَلَيهِ السَّلامُ اَن يُعَلِّمَهُ مايَنالُ بِهِ خَيرَالدُّنيا وَ الاخِرَةِ وَ لايُطَوِّلُ عَلَيهِ فَقالَ عَلَيهِ السَّلامُ: لاتَکذِب[1]
ترجمه حدیث: شخصي خدمت امام صادق عليهالسلام رسيد و از حضرت درخواست کرد که به او کاري بياموزد که به خاطر آن کار، به خير دنيا و آخرت برسد و طولاني هم نباشد.
امام صادق عليه السلام فرمودند: دروغ نگو.
شرح حدیث: در زمان ائمه معصومين علیهم السلام مرسوم بوده است که خدمتشان ميرسيدند و تحفهاي ميگرفتند و ميرفتند. اين شخص انسان باصفايي است که از حضرت علیه السلام چنين درخواستي ميکند. دراين روايت خيلي ظرافت است. درخواست انجام کاري را ميکند ولي حضرت نميفرمايند فلان عمل را انجام بده؛ بلکه ميفرمايند دروغ نگو و بدان که در آن خير دنيا و آخرت است.
در روايتی امام باقر علیه السلام، در بيان زشتي دروغ و مقايسه آن با ديگر پليديها ميفرمايد: «إنَّ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ جَعَلَ لِلشَّرِ اَقفَالاً وَ جَعَلَ مَفَاتِيحَ تِلکَ الاَقفَالِ الشَّرابَ وَ الکِذبُ شَرٌّ مِنَ الشَّرابِ[2] » خداوند براي بديها قفلهايي قرار داد که کليد آن همانا شراب است و دروغ از شراب بدتر است.
مبداء بسياري از فسادها و شرور، چه فردي و چه اجتماعي دروغ است. منشاء تمامي اديان فاسده و منحرفه دروغ است. بعضي براي برطرف شدن مشکلات و يا برآورده شدن حاجات و يا رسيدن به مقامي معنوي چهل روز اعمالي را انجام ميدهند و از انجام بعضي کارها خودداري ميکنند. انسان بداند اگر چهل روز دروغ نگويد، کارش درست مي شود و هر گرهاي که دارد باز ميشود، چون بزرگترين گره و بدترين شرور دروغ است؛ زيرا دروغ توفيق انجام بسياري از اعمال خوب را از انسان ميگيرد و پرهيز از آن، توفيق اعمال صالح را به انسان ميدهد. اگر انسانها صادق بودند، ديگر خيانت، غلّ و غشّ، نفاق، تکبّر، تهمت و ريا وجود نداشت.
[1] بحار الانوار، جلد 75، صفحه 241
[2]اصول کافي، جلد2، صفحه 338