سوال – من نذری کرده ام که صیغه ی نذر را نخوانده ام . آیا واجب است که من نذر خود را ادا کنم؟
پاسخ – نذر شرعی که وجوب وفا دارد و تخلف از آن حرام است و کفاره دارد ، نذری است که شرایط شرعی را داشته باشد . یکی از شرایط نذر شرعی این است که فرد صیغه ی نذر را خوانده باشد . صیغه ی نذر این است : بر من است که برای خدا چنین کاری را انجام بدهم مثلا یک روز روزه بگیرم یا برای خداست بعهده ی من که چنین کاری را انجام بدهم . این صیغه را می توان به هر زبانی خواند . مثلا برای خداست بعهده ی من که اگر در این امتحان قبول شدم فلان کار را انجام بدهم . این صیغه نذر همراه شرط است . اگر کسی این صیغه را نخوانده باشد واجب نیست که به نذرش عمل کند ولی می تواند به آن عمل کند .
سوال – آیا قسم هایی که انسان در حال عصبانیت می خورد کفاره دارد ؟
پاسخ – خیر . کفاره ندارد . قسم خوردن در حال عصبانیت اعتباری ندارد . در ضمن قسم خوردنی کفاره دارد که انشائی باشد یعنی قسم می خورد که کاری را انجام بدهد یا انجام ندهد . نذر و قسم شرایطی دارد . کسی به خدا قسم می خورد که فلان کار را انجام بدهد ، اگر مطابق قسم خودش عمل نکرد کفاره دارد اما قسم اخباری مثلا به خدا قسم من این کالا را این مبلغ نخریده ام ، این قسم ها کفاره ندارد . این قسم ها اگر دورغ باشد حرام است و اگر دروغ نباشد مکروه است .
30- اگر کسی نذری را برای استجابت دعا بکند و قبل از اینکه دعای او مستجاب شود، نذر را تغییر دهد آیا اشکالی دارد یا خیر؟
پاسخ- اگر فرد حاجتی داشته که هنوز مستجاب نشده و نذر کرده بوده که در صورت استجابت این کار را انجام می دهد اما هنوز شرط او محقق نشده است . مثلاً نذر کرده بوده خانه دار شود، ازدواج کند و یا در آزمون دانشگاه قبول شود و ... اما هنوز این شروط محقق نشده است در این صورت می تواند نذر خود را تغییر دهد . اولاً هنوز عمل به آن نذر واجب نیست . ثانیاً تغییر دادن آن و یا انصراف از آن اشکالی ندارد .
32 – آیا شخصی می تواند برای شخص دیگری نذر کند ؟
پاسخ – اگر مقصود شما این است که برای او نذر کند که خود فرد کاری را انجام دهد مثلاً یک فردی مریض است من نذر می کنم که اگر خوب شد خودم ده هزار تومان صدقه به فقیر بدهم ، این اشکالی ندارد . یا اینکه من نذر می کنم در صورتی که فرد مورد نظر بهبودی پیدا کند و یا فرزند من در امتحان قبول شود دو روز روزه بگیرم ، اشکالی ندارد . اما اگر منظور شما این است که من نذر کنم مثلاً اگر فرد مورد نظر در آزمون دانشگاه قبول شد دو روز روزه بگیرد ، این نذر صحیح نیست . یا اگر این بیمار خوب شد به زیارت برود ، این نذر صحیح نیست . من نمی توانم نذر کنم که دیگری کاری را انجام دهد .
41 – آیا استخاره با قرآن صحت دارد یا خیر؟
پاسخ – در کارها انسان باید فکرکند . اگر فکر او به جایی رسید تصمیم بگیرد . اگر فکر او به جایی نرسید از فکر دیگران استفاده کرده و مشورت کند . بازهم اگر به نتیجه رسید عمل می کند . اما اگر با مشورت با دیگران نیز نتوانست تصمیم بگیرد و حیران و سرگردان ماند، آن زمان استخاره اشکالی ندارد . اما اینکه بگویند استخاره واجب است؟ نه ، استخاره واجب نیست و مستحب هم نیست . بنابراین استخاره هر طور که باشد با قرآن یا با تسبیح باید بعد از طی مراحلی که گفته شد انجام گیرد . استخاره با قرآن را باید اهل فن انجام دهند . یعنی فرد باید قرآن شناس باشد ، تفسیر قرآن بداند و مضمون آیه را بفهمد که این استخاره چه دلالتی دارد . صرف اینکه بر روی برگه نوشته شده باشد خوب یا بد کفایت نمی کند . اما با این مراحل برای اینکه فرد بتواند از تحیر بیرون بیاید و برای زندگی خود تصمیم بگیرد اشکالی ندارد .
88 – صیغه ی نذر را توضیح بدهید .
پاسخ – نذر در میان مردم متداول است که برای کارهایشان نذر می کند . نذر باید به صیغه ی شرعی باشد و اگر در دل باشد می تواند نذر را ادا نکند و معصیت نکرده است . صیغه به این صورت خوانده می شود که به گردن من است برای خدا که اگر حاجتم برآورده شد فلان کار را بکنم . این صیغه نذر کامل است و اگر کسی نذر را ادا نکند معصیت کرده است . حالا اگر بگوییم که برای خدا نذرمی کنم که فلان کار را انجام بدهم ، این هم درست است و باید به مفاد آن عمل کرد و از آن تخلف هم نکرد .
101 – اگر من با صیغه ی صحیح نذر یک نذری را بر خود واجب کرده باشم . مثلاً اینکه هر روز صد صلوات برای سلامتی امام زمان (عج) بفرستم روزهایی را که فراموش کرده ام چکار باید بکنم ؟ و اینکه حتی اگر براثر فراموشی یادداشت نکرده باشم که چند روز نذر خود را ادا کرده و چند روز نکرده ام حکم کفاره ی آن چگونه است ؟
پاسخ – اینکه روزهایی را فراموش کرده اید که به نذر خود عمل کنید، مانعی ندارد ، معصیت نبوده ، کفاره هم ندارد. قانون کفاره مربوط به زمانی است که انسان از نذر خود تخلف عمدی کند . یعنی اگر فرد به خاطر داشته باشد که چنین نذری را کرده و مخصوصاً و عمداً به نذر خود عمل نکند یعنی تخلف عمدی کرده است . اما آن طور که از سوال شما استنباط می شود گفته اید که تخلف عمدی نکرده اید . در این صورت کفاره ندارد و یادداشت هم لازم نیست .
121 – آیا برای نذر کردن باید دعای خاصی بخوانیم ؟
پاسخ – نذر کردن دعای خاصی ندارد ، صیغه ی خاصی دارد که به آن صیغه ی نذر می گویند همچنان که صیغه ی اجازه ، نکاح و بیع داریم . بعضی از صیغه ها مثل صیغه ی نکاح و نذر خواندن آن لازم است . بعضی از آنها مثل بیع لازم نیست و همین که مال رد و بدل بشود کافی است و اگر صیغه ی مخصوص هم خوانده نشود اشکالی ندارد . در نذر حتما باید صیغه ی نذر خوانده بشود . و می گوییم که برای خداست بعهده ی من که برای خدا مثلا یک روز روزه بگیرم . اگر نذر با صیغه نباشد وجوب شرعی ندارد و واجب نیست که به آن عمل بشود .
254 – اگر از روی عصبانیت نذری کرده باشیم واجب است که به آن عمل کنیم ؟
پاسخ – این نذر اعتباری ندارد و عمل به آن واجب نیست .
291 – در چه مواردی می توان استخاره کرد ؟ و آیا هرکسی می تواند برای هر کاری استخاره کند ؟
پاسخ – استخاره نه واجب است و نه مستحب بلکه یک امر جایز است . آن هم در صورتی که انسان فکر خود را بکار انداخته اما به جایی نرسیده است ، از فکر دیگران استفاده کرده و مشورت هم کرده است اما باز هم به نتیجه ای نرسیده است . پس بخاطر اینکه از سرگردانی بیرون بیاید، می تواند استخاره بکند و اشکالی ندارد . اگر استخاره کرد و خوب آمد ، خوب است که مطابق آن عمل کند . اگر هم بد آمد ، خوب است که آن کار را ترک کند . اما اگر مخالفت کرد، گناه نکرده است .
322 – آیا عمل به نذر واجب است؟
پاسخ – خیر عمل به نذر واجب نیست. مثلا اگر من نذر می کنم که این بیمار شفا پیدا بکند، مبلغی صدقه بدهم ، حالا بیمار از بین می رود و نذر منتفی شده است . تا شرط هم تحقق نکرده عمل به نذر واجب نیست .
406 – هر سال محرم نذر می کنم که چهل شب عاشورا بخوانم که حاجت بگیرم ولی حاجت نمی گیرم . من باید چکار بکنم ؟
پاسخ – شاید آنچه شما از خدا می خواهید به صلاح شما نیست . شاید موانعی در کار است . برخی از گناهان مانع استجابت دعاست . گاهی شرایط استجابت دعا را مراعات نمی کنید . شما چیزی را از خدا بخواهیم و نذر کنید که به مصلحت شما باشد .
460 – من چند سالی در خانه ی پدرم نذری می دادم و الان ازدواج کرده ام . آیا برای نذری دادن باید از شوهرم اجازه بگیرم ؟
پاسخ – شوهر شما باید راضی باشد . اگر شوهر شما راضی باشد نذری دادن اشکالی ندارد .
478 – مادر من ختم انعامی نذر کرده بود ولی چون بیمار است نمی تواند آنرا ادا کند آیا می تواند بجای آن پولی به امامزاده بدهد ؟
پاسخ – اگر مادر شما واقعا نمی تواند نذرش را ادا کند عمل کردن به آن واجب نیست . اگر می خواهند پولش را به افرادی بدهند که بخوانند یا به امامزاده ای بدهند اشکالی ندارد . اگر نذر ایشان شرعی بود است و عمل کردن به آن برایشان غیر ممکن نیست باید به نذرشان عمل کنند.
610 – من نذر سفره ی ابوالفضل دارم . آیا من می توانم پول آنرا به نیازمندان بدهم ؟
پاسخ – حکم کلی این است که اگر شخص نذر صحیح شرعی کرده باشد نمی تواند نذر را تغییر بدهد ولی اگر نذر صحیح شرعی نبوده است مثلا صیغه ی نذر نخوانده است می تواند آنرا تغییر بدهد و حتی عمل کردن به این نذر واجب نیست .
680 – اگر ما نذر کنیم که فلان موقع گوسفندی قربانی کنیم و در آن موقع از نظر مالی نتوانیم این کار را انجام بدهیم ، ما تا چه موقع می توانیم نذر خود را ادا کنیم ؟
پاسخ – این نذر ساقط است و واجب نیست که به آن عمل شود . حالا اگر این نذر مقید به آن روز نبوده است می توان این نذر را وقت دیگری انجام داد .
733 – اگر ما هم روزه قضا و هم روزه نذر هم داشته باشیم ، آیا می توانیم روزه ی نذر را بجا بیاوریم ؟
پاسخ – یک وقت شما نذر کرده اید که نماز قضا را بجا بیاورید ،این روزه قضا محسوب می شود و به نذر هم عمل شده است . این نذر روزه ی قضا است . اگر فردی روزه ی مستحب نذری کرده است ، بعضی از فقها می فرمایند که این فرد که روزه ی قضا دارد نمی تواند روزه ی مستحبی بگیرد . بعضی از فقها می فرمایند که این نذر صحیح نیست .
734 – اگر ما نذر کرده باشیم که یک دور قرآن را بخوانیم ، آیا ما می توانیم آن را دسته جمعی بخوانیم ؟
پاسخ – اگر شما نذر کرده اید که خودتان یک دور قرآن بخوانید ، خودتان باید قرآن را به تنهایی بخوانید . اما اگر هنگام نذر ، نظر شما این بوده است که یک دور قرآن خوانده بشود ، پس اگر دسته جمعی یک دور قرآن را بخوانید اشکالی ندارد . این به قصد و نذر شما برمی گردد .
737 – در مورد نذورات و موقوفات امام حسین (ع) توضیحاتی بفرمایید .
پاسخ – نذورات و موقوفات در طول تاریخ احیا کننده ی ائمه بوده است . بسیاری از مدارس و مساجد و مراکز علمی با نذر و وقف ، پا گرفته و ادامه پیدا کرده است . الان هم بسیاری از مومنین بخاطر برآوردن حاجت شان یا بخاطر عشقی که به اباعبدالله الحسین دارند ، چیزی را نذر یا وقف می کنند . مردم در نذورات و موقوفات تصرف دارند . گاهی محلی که در آن روزه برپاست یا ظرفی که در آن چای می دهند وقف است و غذایی که می دهند نذر است . مردم باید نذر صحیح انجام بدهند و به احکام نذر عمل کنند . موقوفات باید در مصارف خودش خرج بشود . افراد می توانند بخشی از اموال خودشان را برای امور خیر و عام المنفعه وقف کنند .
738 – صیغه ی نذر بصورت عربی چگونه خوانده می شود ؟
پاسخ – برای اینکه نذر صورت شرعی داشته باشد جمله ای باید خوانده بشود که به آن صیغه ی نذر گفته می شود . در نذر فقط کسی که نذر می کند این جمله را می خواند . جمله عربی صیغه به این صورت است ( برای خداست بعهده ی من که ...) : لِلله علی عن ... این جمله را می توان به زبان های مختلف خواند .
765 – ما نذر کرده بودیم که سنگ قبری را بگذاریم ولی فرد دیگری این کار را زودتر کرده است . حالا وطیفه ی ما چیست ؟
پاسخ – نذر شما قابل عمل نیست زیرا موضوع آن منتفی شده است . شما می توانید نذر خودتان را صرف قسمت های دیگر آن مقبره بکنید یا اینکه آن مبلغ را خیرات کنید و ثواب آنرا به صاحب قبر هدیه کنید .
802 – گاهی دیگران ما را قسم می دهند که فلان کار را انجام بدهید . آیا این قسم برای ما الزام آور است؟ ( نذر)
پاسخ – خیر . این کار الزام آور نیست . اگر شما نمی خواهید آن کار را انجام بدهید قبول نکنید . حالا اگر این قول را قبول کردید لزومی ندارد که به آن عمل کنید .
829– مادرم قبل از فوتش نذر کرده بود که گوسفندی قربانی کند . آیا این نذر بعهده ی فرزندان او می باشد ؟
پاسخ- اگر نذر ایشان شرطی داشت که محقق شده بود یا زمان نذر فرارسیده بود و نذر ایشان هم نذر شرعی بوده است ، بر فرزندان واجب است که این نذر را ادا کنند . ولی اگر ایشان نذر شرطی داشته اند که هنوز محقق نشده بود و زمان آن فرا نرسیده بود و فرد از دنیا رفته است عمل به شرط لازم نیست . اگر فرزندان کبیر بخواهند می توانند به نذرعمل کنند ولی اگر فرزند صغیری در بین آنها باشد از سهم فرزند صغیر نمی توان این کار را کرد .
اگر کسی قسمی بخورد و با خدا عهدی ببندد و بعد به آن قسم پایبند نباشد چه حکمی دارد ؟ (نذر)
پاسخ – اگر کسی قسمی خورده که کاری را انجام بدهد یا کاری را ترک کند با شرایطی که برای قسم یا عهد گفته شده است ،حتما باید به عهد و قسم خودش عمل کند و اگر این کار را نکند گناه کرده است و کفاره هم دارد . کفاره ی قسم مبنی بر فتوای مشهور فقهاء دادن غذا یا طعام به ده فقیر است . اگر شخص نتوانست این کار را انجام بدهد باید سه روز روزه بگیرد .
اگر کسی نذری را فراموش کرده است و نمی داند نذر برای یکسال بوده است یا برای سالیان متمادی بوده است تکلیف چیست ؟
پاسخ – شما باید در سال آینده به نذر عمل کنید و لازم نیست در سالهای دیگر به آن عمل کنید مگر اینکه در آینده یادتان بیاید که نذر چگونه بوده است .
من نذری داشته ام و الان نمی توانم به آن عمل کنم . تکلیف چیست ؟
پاسخ – اگر شما واقعا نمی توانید به نذرتان عمل کنید ، این نذر از گردن شما ساقط است تا زمانی که بتوانید به نذرتان عمل کنید حتی اگر نذر شما ، شرعی باشد .
من منزلی خریده ام و می خواهم قربانی بدهم ولی نذری نداشته ام. آیا حتما باید این قربانی در همین منزل باشد ؟
پاسخ – خیر . محل قربانی فرقی نمی کند . اصل قربانی توصیه شده است و روایت داریم که قربانی کنید و گوشت آنرا به افراد فقیر بدهید
اگر کسی نذری بکند که نتواند آنرا ادا کند ،تکلیف چیست ؟
پاسخ – اگر کسی نمی تواند نذرش را ادا کند ، واجب نیست که آنرا اداکند . اگر این نذری بوده است که طرف از اول نمی توانسته آنرا ادا کند ، این نذر از اساس درست نبوده است . انسان باید نذری را بکند که بتواند آنرا ادا کند .
اگر نذر کرده ایم که شخص بیماری خوب بشود ولی او فوت کند، آیا باید آن نذر ادا بشود ؟
پاسخ – اگر ایشان نذر کرده اند که اگر از این بیماری شفا پیدا کند نذر را ادا می کند و طرف فوت کرد ، عمل به این نذر واجب نیست . پس وقتی نذری تحقق پیدا نکرده است ادای نذر واجب نیست .
برای ادا کردن نذر ،آیا نیازی به برآورد شده حاجت است یا باید قبل از برآورده شدن حاجت نذر را ادا کرد؟
پاسخ – این به کیفیت نذر بستگی دارد .اگر شما نذر کرده اید که اگر حاجت من برآورده شد، فلان کار را می کنم . این نذر مشروط است و شرط آن هم برآورده شدن حاجت است . حالا اگر شما نذر کنید که فلان کار را می کنید تا حاجت تان برآورده بشود. دراینجا باید قبل از برآورده شدن حاجت به نذرتان عمل کنید.
من حاجتی دارم و نمازجعفرطیار و نماز نذر را هم خوانده ام ولی حاجت من برآورده نشده است. راهنمایی بفرمایید .
پاسخ – انشاء الله خدا به شما صبر بدهد . حضرت موسی دعا کرد و چهل سال طول کشید تا حاجتش برآورده شد. گاهی اوقات آنچه را که ما می خواهیم به صلاح مان نیست و خدا از لطفش خودش آنچه را که ما می خواهیم به ما عنایت نمی کند. شاید شرایط دعا مراعات نشده است یا موارد مانع استجابت دعا از بین نرفته است .
من نذر کرده ام که اسم فرزندم را حسین بگذارم ، آیا الان می توانم اسم او را محمد حسین بگذارم یا تغییر نام بدهم ؟
پاسخ – این به نذر شما برمیگردد . اگر نذر شما با صیغه ی صحیح شرعی بوده است، باید همان اسم را بگذارید . این دو اسم خیلی با هم تفاوتی ندارند . پس اگر شما نذرصحیح شرعی کرده اید که نام یکی از ائمه را بگذارید ،الان نمی توانید اسم را تغییر بدهید . در آینده خود فرزند می تواند نامش را عوض بکند.
حکم استخاره چقدر لازم الاجرا است؟
پاسخ – ما باید در مورد کارمان اول فکر بکنیم و با دیگران مشورت بکنیم و اگر به جایی نرسیدیم می توانیم استخاره بکنیم . ما همان اول برای کاری نباید استخاره بکنیم. استخاره تکلیف آور نیست و واجب نیست که به آن عمل شود. بزرگان می فرمایند که اگر شما فکر کردید و به نتیجه نرسیدید و با خدا مشورت کردید یعنی استخاره کردید ،خوب است که به استخاره عمل کنید .
اگر کسی نذر شرعی کرده است که ختم قرآن بکند ،آیا فرد دیگری می تواند در ختم قرآن به او کمک بکند ؟
پاسخ – اگر فرد نذر کرده است که خودش ختم قرآن بکند ، کس دیگری نمی تواند به او کمک کند ولی اگر شما نذر کرده اید که ختم قرآن با کمک دیگران انجام بدهید، می توانید در ختم قرآن از دیگران کمک بگیرید .
آیا صیغه ی نذر باید عربی خوانده بشود ؟
پاسخ – برای نذر باید جمله ی مخصوصی که به آن صیغه ی نذر گفته می شود خوانده بشود که اگر کسی این را نخواند ، نذر صحیح شرعی نیست و واجب نیست که به آن نذرعمل بشود و تغییر آن اشکالی ندارد .می توان بزبان دیگر هم این صیغه را خواند ولی باید ترجمه ی همین عبارت باش.عربی صیغه این است: لله علی ... (برای خداست بعهده ی من که فلان کار را انجام بدهم .)
آیا ترک هر قسمی کفاره دارد ؟
پاسخ – فقط قسم به الله کفاره دارد و آن هم برای انجام یا ترک کاری . اگر کسی این قسم را ترک کند باید ده نفر را اطعام کند. کفاره وقت معین ندارد ولی نباید در آن مسامحه بشود. اگر شما نمی توانید ده نفر را اطعام کنید، سه روز روزه بگیرید و یا می توانید در وصیت آنرا ذکر کنید.
ما گوسفندی را خریداری کرده بودیم که آنرا برای فرزندم قربانی کنیم ولی گوسفند مُرد . آیا بر عهده ی ما است که گوسفندی دیگری را قربانی کنیم ؟
پاسخ – اگر گوسفند مشخصی را نذر کرده بودید و از گوسفند خوب نگهداری کرده بودید ، دیگر لازم نیست که گوسفند دیگری را ذبح کنید.
تکلیف نذری که ما نمی توانیم آنرا پرداخت کنیم چیست؟
پاسخ – اگر شما نمی توانید نذرتان را ادا کنید تکلیفی ندارید .
من هم روزه ی نذر و هم روزه ی قضا دارم . آیا من می توانم اول روزه ی نذرم را بگیرم؟
پاسخ – این به کیفیت نذر برمی گردد و ممکن است که روزه ی نذر شما مقدم باشد. اگر شما روز خاصی را نذر کرده اید باید آنرا بگیرید. بعضی از فقها می فرمایند که اگر کسی روزه ی قضا داشته باشد روزه نذر او صحیح نیست مگر اینکه روزه ی قضا را نذر کند. یعنی نذر کند که روزه ی قضا را بجا بیاورد.
استخاره کردن با قرآن برای مردم چه حکمی دارد ؟
پاسخ – اشکالی ندارد .کسی باید با قرآن استخاره بگیرد که علم و توانمندی قرآنی را داشته باشد و معنی آیات را بفهمد و این کار هر کسی نیست.معمولا برای این کارها کسی مزدی نمی گیرد ولی اگر کسی مزد بگیرد اشکالی ندارد.
