200 معماى احكام

آموزش احكام در قالب معما و جدول از قالب ‏هاى مؤثر و جذّاب است كه نوجوانان را به تفكر و انديشه واداشته و در يادگيرى احكام كمك مى‏ رساند.

تقليد

مسأله: تقليد در احكام، عمل كردن به دستورات مجتهد معين است كه زنده، عادل و اعلم باشد.[1]

1. چه كسى نبايد تقليد كند و نبايد كسى از او تقليد كند؟[2]

2. با اينكه عمل بدون تقليد باطل است، مكلفى تقليد نمى ‏كند و عملش صحيح است، آيا مى‏ دانيد چرا؟[3]

3. فرد بالغ در ............ مستقل است و تابع ديگرى نمى ‏باشد. آيا مى ‏توانيد حدس بزنيد در چه چيزى مستقل است؟[4]

نجاسات و مطهرات‏

مسأله: همه چيز در عالم پاك است، مگر يازده چيز و آن چه با اينها برخورد مؤثرى داشته باشد.

همچون ادرار، مدفوع، خون، شراب، كافر، مردار و ...[5]

1. كجاى بدن با برخورد با نجس، نجس نمى ‏شود؟[6]

2. چه آبى است كه نجس را پاك نمى‏ كند؟[7]

3. خونى كه از دنبه گوسفند بيرون مى ‏آيد پاك است يا نجس؟[8]

4. كدام آب كُرى است كه با برخورد نجس، نجس مى ‏شود، و لو اينكه رنگ و بوى نجاست به خود نگيرد؟[9]

5. كدام نجسى است كه به وسيله انقلاب پاك مى ‏شود؟[10]

6. آن چيست كه قابل انتقال نيست ولى پاك كننده دو چيز نجس است؟[11]

7. كدام نجسى است كه به وسيله زبان پاك مى ‏شود؟[12]

8. حيوانى كه به نجاست برخورد كرده چگونه پاك مى ‏شود؟[13]

9. كدام متنجس بعد از برطرف كردن عين نجاست، پاك شده و نيازى به آب كشيدن ندارد؟[14]

10. كدام پاك كننده است كه همه نجاسات را پاك مى ‏كند؟[15]

11. كدام پاك كننده‏ اى است كه به آن دسترسى نداريم؟[16]

12. چه خونى است كه پاك است؟[17]

13. كدام يك از پاك كننده‏ هاست كه حرف اول آن را برداريم نام يك وسيله جنگى مى ‏شود؟[18]

14. كدام يك از مطهرات است كه نقطه ندارد؟[19]

15. كدام آبى است كه اگر به نجس برخورد كند، پاك مى ‏شود و در لباس نياز به فشار دادن نيست؟[20]

16. بيوه خروس پاك است يا نجس؟[21]

17. كدام آب قليل، با برخورد نجس، نجس نمى ‏شود؟[22]

18. از پاك كننده‏ ها است كه اگر حرف اول آن را برداريم نشانه ادب و پايان نماز مى ‏شود؟[23]

19. ما كافر كفريم و او بنده ماست، ما بنده او نيستيم و او بنده ماست.[24]

20. در كجا آب قليل با برخورد خون، نجس نمى ‏شود؟[25]

21. كدام نجسى است كه دو پا دارد؟[26]

22. كدام مايع حياتى است كه نجس است؟[27]

23. شعرى است از مولوى درباره يكى از پاك كننده‏ ها، آيا مى‏ دانيد نامش چيست؟[28]

آن به خاك اندر شد و كل خاك شد اين نمك اندر شد و كل پاك شد

24. كدام يك از سوره‏ هاى قرآن است كه درباره يكى از نجاسات سخن مى‏ گويد؟[29]

25. كدام خانه اى است كه نجس كردن آن حرام است؟[30]

26. دو نفر ناخواسته با لباس نجس نماز خوانده اند، يكى نمازش باطل است و ديگرى نمازش صحيح است، آيا مى ‏دانيد چرا؟[31]

وضو

مسأله: وضو به تنهايى مستحب است، ولى براى انجام برخى از كارها همچون نماز واجب مى ‏شود.

مسأله: وضوى صحيح 13 شرط دارد كه مهمترين آنها چند چيز است: آب وضو پاك باشد؛ مضاف نباشد؛ آب و ظرف آن غصبى نباشد؛ اعضاى وضو موقع شستن و مسح كردن پاك باشد؛ وقت براى وضو كافى باشد؛ براى انجام فرمان خداوند وضو بگيرد؛ به تنهايى انجام دهد و كسى به او كمك نكند.

1. دست و پايى كه در وضو شستن آن واجب نيست كدامند؟[32]

2. كدام مبطل وضو است كه مربوط به تماس مى ‏شود؟[33]

3. به ‏نام كدام شهر از شهرهاى ايران نمى‏ توان بدون وضو دست زد؟[34]

4. كدام پاك است كه اگر به پاك ديگرى بخورد، باطل كننده وضو است؟[35]

5. آن چيست كه در وضو هست و در غسل نيست؟ و در غسل هست و در وضو نيست؟[36]

6. آيا با آب پرتقال مى‏ توان وضو گرفت؟[37]

7. آن چه آبى كه است كه با بودن آن نمى ‏شود وضو گرفت و بايد تيمم كرد؟[38]

8. آن چيست كه اگر تر و خيس باشد وضو درست نيست؟[39]

9. آن چيست كه از بالا به پائين شستن در آن واجب است؟[40]

10. آن چيست كه انجام آن بار اول واجب، بار دوم جايز و بار سوم حرام است؟[41]

11. كدام مقدمه واجب نماز است كه از دو طرف خوانده مى ‏شود؟[42]

12. با كدام وضو نمى ‏توان نماز خواند؟[43]

13. در كدام يك از مقدمات نماز، دو عدد 3 وجود دارد؟[44]

غسل‏

مسأله: غسل يكى از اقسام طهارت است كه به صورت طبيعى مستحب است ولى ‏گاهى واجب مى ‏شود: غسلهاى واجب مشترك بين زن و مرد چهار چيز است: جنابت، مس ميت، ميت و غسلى كه به واسطه نذر و قسم واجب مى ‏شود.

1. آن كدام غسل است كه بايد تمام بدن يك جا زير آب برود؟[45]

2. كدام طهارتى است كه اگر حرف اول آن را برداريم، نام يكى از بيمارى ‏هاى خطرناك مى ‏شود؟[46]

3. كدام غسل واجب است كه نه مانع نماز مى ‏شود و نه مانع گرفتن روزه؟[47]

4. كدام غسل واجب است كه شخص اگر انجام ندهد، فقط نمى ‏تواند نماز بخواند، ولى مى ‏تواند روزه بگيرد؟[48]

5. كدام غسل فقط به صورت ترتيبى صحيح است؟[49]

6. كدام طهارت است كه طهارت ديگر را باطل مى ‏كند؟[50]

7. گرفتن كدام دست موجب غسل واجب مى ‏شود؟[51]

8. كلمه سه حرفى است كه هم زنده دارد و هم ميت، هم جمعه دارد و هم اعياد اسلامى ديگر، هم بعضى از مكان‏ ها دارد و هم بعضى از زمان ‏ها؟[52]

تيمم‏

مسأله: تيمم نوعى طهارت است كه در هفت جا به جاى وضو و غسل انجام مى ‏شود. مهمترين آنها دسترسى نداشتن به آب، ضرر داشتن آب و نداشتن وقت كافى براى وضو و غسل مى ‏باشد.

1. طهارت اضطرارى كه گاه به هنگام كمبود وقت بايد از آن استفاده نمود چيست؟[53]

2. در چه صورت نمازگزار بايد دو تيمم نمايد؟[54]

نماز

مسأله: تمام نمازها بايد با طهارت انجام گيرد مگر نماز ميت.

مسأله: در تمام نمازها بايد بدن و لباس نمازگزار پاك باشد مگر در حال ناچارى.

مسأله: تمام نمازها بايد رو به قبله انجام گيرد مگر نمازهاى مستحبى كه اگر رو به قبله هم نباشد صحيح است.

مسأله: هيچ كدام از نمازهاى مستحبى اذان و اقامه ندارد.

مسأله: تمام نمازهاى قضا را مى ‏توان به جماعت خواند.

مسأله: تمام نمازهاى خوانده نشده يا باطل خوانده شده (بعد از وقت) بايد قضا شود.

1. شماره ارتباط با خدا چيست؟[55]

2. از چيزهايى كه مستحب است نمازگزار از آن استفاده كند و اگر حرف اول آن را برداريم نام ديگر راه مى ‏شود و اگر حرف آخرش برداريم، لقب امام چهارم مى ‏شود؟[56]

3. از واجبات نماز است كه اگر حرف اولش را برداريم، شهرى در عربستان مى ‏شود.[57]

4. چه نمازى است كه نبايد نيت آن را به زبان آورد؟[58]

5. آن چه نمازى است كه خواندن آن در مساجد، جز مسجدالحرام مكروه است؟[59]

6. آن چه نمازى است كه در هر ركعت يك قنوت دارد؟[60]

7. يكى از مقدمات نماز است كه اگر حرف اولش را برداريم پاسخ مثبت مى ‏شود.[61]

8. كدام جمله در نماز است كه هنگام ادا كردن آن لبها به هم نمى ‏خورد؟[62]

9. كدام يك از واجبات نماز است كه اگر برعكس خوانده شود، نام سوره ‏اى از قرآن مى ‏شود؟[63]

10. كدام اذان و اقامه نماز ندارد و كدام نماز است كه اذان و اقامه ندارد؟[64]

11. خواندن كدام سوره قرآن در نمازهاى يوميه واجب است؟[65]

12. نماز مستحبى كه مانند نماز عيد فطر و قربان خوانده مى ‏شود چه نام دارد؟[66]

13. كدام مبطل نماز است كه اگر حرف اول آن را برداريم وسيله جنگى مى ‏شود؟[67]

14. نماز باتل آيا باطل است؟[68]

15. حداقل آيات قرآن كه نمازگزار در يك ركعت بايد بخواند چند آيه است؟[69]

16. نمازهاى يوميه چند سوره دارد؟[70]

17. كدام دعاى واجبى است كه در نماز مى ‏خوانيم و نقطه ندارد؟[71]

18. كدام نماز است كه «اياك نعبد و اياك نستعين» در آن دويست بار تكرار مى ‏شود؟[72]

19. يكى از واجبات نماز است كه اگر حرف اول آن برداشته شود، نام يكى از شهرهاى عربستان مى ‏شود.[73]

20. كدام نماز است كه دو قنوت دارد؟[74]

21. كدام نماز است كه بدون طهارت هم صحيح است؟[75]

22. كدام نماز است كه سوره و قنوت ندارد؟[76]

23. كدام نماز است كه قنوت ندارد؟[77]

24. كدام نماز است كه نُه قنوت دارد؟[78]

25. كدام نماز است كه ركوع و سجود ندارد؟[79]

26. كدام نماز است كه ده ركوع دارد؟[80]

27. آن كدام ركن نماز است كه در همه عبادات نيز شرط است؟[81]

28. كدام نماز است كه در هر حال (سواره، پياده، ايستاده و ...) مى ‏توان خواند؟[82]

29. كدام ركن نماز است كه نقطه ندارد؟[83]

30. كدام نماز از نمازهاى يوميه است كه نقطه ندارد؟[84]

31. آن چه لباسى است كه نماز خواندن با آن مكروه است؟[85]

32. نماز خواندن با كدام دست و پاى نجس مانعى ندارد؟[86]

33. آن چيست كه بين نماز مى ‏گيريم؟[87]

34. آن چيست كه قبل از نماز مى ‏گيريم؟[88]

35. آن چيست كه در دستشويى حرام و در وضو مستحب و در نماز واجب است؟[89]

36. كدام شخصى است كه بدون وضو نماز مى ‏خواند و نمازش صحيح است؟[90]

37. كدام نماز است كه به زمين نمى ‏رسد؟[91]

38. چه نماز واجبى است كه وضو نمى ‏خواهد؟[92]

39. مسجدى ساختم بلندپايه، هشت در آفتاب و نه در سايه.[93]

40. آيا مى ‏توانيد مقدمات نماز را از دو كلمه «قم و طبس» به دست آوريد؟[94]

41. نام نمازهاى واجب به صورت رمزى در جمله «يا منطق» آمده است. آيا مى ‏توانيد تمام نمازهاى واجب را از جمله فوق به دست آوريد؟[95]

42. از واجبات نماز است كه اگر حرف اول آن را برداريم نام يكى از آبها و نيز نام نوعى بيمارى مى ‏شود.[96]

43. خواندن كدام نماز در تمام مساجد مستحب است؟[97]

44. نماز واجب را براى انجام كدام مستحب مى ‏توان در ركعت اول شكست؟[98]

45. كدام سوره همنام يكى از واجبات نماز است؟[99]

46. كدام نماز هرگز قضا نمى ‏شود؟[100]

47. آن چه درختى است كه پنج شاخه و هفده برگ دارد؟[101]

48. آن چيست كه نشانه قبول شدن نماز است؟[102]

49. هنگام ورود به نماز بايد چه چيزى همراه داشته باشيم؟[103]

50. تنها نمازى كه مى ‏شود با لباس نجس و بى ‏وضو خواند كدام است؟[104]

51. تنها نمازى كه بايد بى سوره خوانده شود، كدام نماز است؟[105]

52. تنها نمازى كه بر پسران واجب است كدام است؟[106]

53. تنها سوره ‏اى كه بايد در تمام نمازهاى يوميه بخوانيم چيست؟[107]

54. بيشترين ذكرى كه در نمازهاى يوميه به‏ زبان‏ مى‏آوريم، چيست؟[108]

55. در كدام نماز، ذكر ركوع و سجود را هفت مرتبه مى ‏گوييم؟[109]

56. با گفتن چه ذكرى، بر نمازگزار خنده، گريه، خوردن، و ... حرام مى ‏شود؟[110]

57. نمازهاى يوميه چند تشهد دارد؟[111]

58. با چه كسى سفر كنيم تمام نمازهايمان كامل است؟[112]

59. در كدام سفر نماز و روزه واجب نيست؟[113]

60. ذكر واجبى كه در نمازهاى يوميه نه بار بايد گفت چيست؟[114]

61. كدام نماز چهار ركعتى است كه در سفرى كه سفر گناه نيست و دائم ‏السفرهم نيست و تمام شرايط سفر را دارد، شكسته نمى ‏شود؟[115]

62. در چه صورت بايد نماز عصر را زودتر بخوانيم؟[116]

63. آن چيست كه از نظر قرآن دژ محكمى است در برابر حملات شيطان؟[117]

64. نماز مغرب و عشا اگر تا نيمه شب خوانده نشود، به چه نيت بايد خوانده شود؟[118]

65. نقطه مشترك 2 و 3 و 4 در نمازهاى يوميه چيست؟[119]

66. آن چيست كه چشم دارد، ولى نمى ‏بيند، گوش دارد ولى نمى ‏شنود، دهان دارد ولى نمى ‏خورد و اگر به او دست بزنيم نمى ‏توانيم بدون غسل نماز بخوانيم؟[120]

67. در كجا به هر طرف كه بايستيم نماز صحيح است؟[121]

68. آخر هر نماز چيست؟[122]

69. رابطه 17 و 15 در رابطه با نماز در روز جمعه چيست؟[123]

70. كدام نماز است كه حج مساكين محسوب مى ‏شود؟[124]

71. آيا مى ‏توانيد ارتباط عدد 9، 8 و 6 را در رابطه با مسائل نماز بگوييد؟[125]

72. كدام جمله است كه نمازگزار در حال ايستاده مى‏ گويد و نقطه ندارد؟[126]

73. در وقت نماز ظهر و عصر، چه رابطه‏اى بين 3 و 5 است؟[127]

74. در چه صورت نماز قضا، ادا مى ‏شود؟[128]

75. دو نفر خدمت امام رضا عليه السلام رسيدند و از نمازشان سؤال كردند. امام رضا عليه السلام در پاسخ به يكى فرمودند نمازت شكسته و به ديگرى فرمودند نمازت كامل است. آيا مى ‏دانيد چرا؟[129]

76. كدام نماز از نمازهاى مستحبى است كه در هر ركعت علاوه بر حمد و سوره يك آيه هم دارد؟[130]

77. خواندن كدام نماز، واجب و حرام است؟[131]

78. چگونه مى ‏توان از استانى به استان ديگر سفر نمود بدون اينكه نماز شكسته شود؟[132]

79. سجده بر كدام يك از موارد زير صحيح نيست؟

خاك، سنگ، گل پخته، گچ، چوب، چمن، برگ درختان و گياهان غيرخوراكى.[133]

80. كدام نماز منسوب به يكى از شهداى صدر اسلام است كه 300 تسبيحات اربعه دارد؟[134]

81. كدام نماز است كه اگر خوانده نشود زن به شوهر حرام مى ‏شود؟[135]

82. كدام نماز است كه دو خطبه بعد از نماز دارد؟[136]

83. خواندن كدام نماز با لباس غصبى مانعى ندارد؟[137]

84. على و جواد از اصفهان به تهران رفته‏ اند، وقت نماز ظهر و عصر، على نماز ظهر و عصر خود را دو ركعتى- يعنى شكسته- مى‏ خواند ولى جواد چهار ركعتى، چرا؟ شايد فكر مى ‏كنيد جواد وطنش تهران است يا فكر مى ‏كنيد جواد براى فرار از انجام دستور الهى به تهران مى ‏رود، اما اين طور نيست، اين جواب ‏ها درست است، اما جواب مورد نظر ما نيست.[138]

85. فاطمه براى ديدن دوستش زهرا به خانه او رفت. هنگام فرا رسيدن وقت نماز، فاطمه تيمم كرد و زهرا وضو گرفت. چرا؟ شايد فكر مى ‏كنيد براى زهرا آب به قدر وضو بوده ولى براى فاطمه نه، يا ممكن است بگوييد فاطمه بر اثر ترس از جانور و يا دزد تيمّم كرده، يا آب براى او ضرر داشته يا فكر مى ‏كنيد بدن يا لباس فاطمه نجس بوده و كمى آب داشته كه اگر با آن وضو مى ‏گرفت، براى آب كشيدن بدن يا لباسش آب باقى نمى ‏ماند، اما اين طور نيست.[139]

86. آيا مى ‏توان نماز صبح را در شام خواند به طورى كه ادا هم باشد؟[140]

87. آن چيست‏ كه در مسجد اول است، در نماز دوم و در تيمم سوم؟[141]

88. كدام يك از مبطلات نماز است كه اگر براى خدا باشد، مبطل نيست؟[142]

89. از واجبات نماز است كه اگر حرفى به آن اضافه كنيم، نام دختر مى ‏شود.[143]

90. توقف در كدام دِه نماز را باطل مى ‏كند؟[144]

91. چه كسى همه جا وطن اوست؟[145]

92. كدام نماز است كه پيامبر اسلام هيچ وقت به جا نياورد؟[146]

در چه صورت نماز خواندن در اتومبيل و كشتى و قطار بدون اضطرار و تنگى وقت، صحيح است؟[147]

93. يكى از واجبات نماز است كه اگر حرف اول آن را برداريم، نام يكى از آب هاى مطلق مى ‏شود.[148]

94. زهرا و زهره در نماز با هم بين 1 و 2 شك كردند. نماز زهرا صحيح بود ولى زهره نمازش را شكست و از اول خواند. چرا؟[149]

95. كدام نماز واجب را بايد در مكان خاص (شهر مكه) خواند؟[150]

96. با آب دهان و موى كدام حرام گوشت نماز مانعى ندارد؟[151]

97. كدام نماز است كه در هر زمان از شبانه روز مى ‏توان خواند؟[152]

98. كدام نماز است‏ كه به واسطه ديگرى بر انسان واجب مى ‏شود؟[153]

99. كدام نماز دوازده ركعت است؟[154]

100. كدام يك از واجبات نماز است كه همنام يكى از سوره‏ هاى قرآن است؟[155]

101. يكى از واجبات نماز است كه اگر برعكس خوانده شود، نام يكى از سوره‏ هاى قرآن مى ‏شود.[156]

102. كدام گناهى است كه نماز را باطل مى ‏كند؟[157]

103. كدام كلمه سه حرفى است كه با وجود آن، اگر واجبات غير ركنى نماز كم يا زياد شود، نماز باطل مى ‏شود؟[158]

104. كدام كلمه دو حرفى است كه براى هر كسى كه در نمازهاى دو ركعتى و سه ركعتى پيش آيد، نمازش باطل است؟[159]

105. نام كدام سوره قرآن است كه اگر حرف اول آن را برداريم، نام سوره اى ديگر مى ‏شود و يكى از واجبات نماز است؟[160]

106. نمازگزارى هيچ كدام از مبطلات نماز را انجام نداده ولى نمازش باطل است، حدس بزنيد نمازش چه مشكلى دارد؟[161]

107. كدام نماز است كه وقتى امام زمان عجّل الله تعالی فرجه الشریف ظهور كند، واجب مى ‏شود؟[162]

108. كدام نمازى است كه مى ‏توان آن را بدون وضو خواند؟[163]

109. دو نماز است كه گاهى بر انسان واجب مى ‏شود و مى ‏توان به جماعت خواند.[164]

نماز مسافر

1. در مسافرت، كدام نماز ساقط مى ‏شود؟[165]

2. نماز يوميه مسافر چند ركعت است؟[166]

3. در چه مكانهايى مسافر مى ‏تواند نمازهايش را شكسته يا تمام بخواند؟[167]

4. چه كسى است كه مى ‏تواند نمازش را كامل بخواند، ولى اگر نمازش قضا شود بايد شكسته بخواند؟[168]

5. رابطه 30 و 11 و 17 چيست؟[169]

6. كدام مسافر با اينكه صدها كيلومتر از وطنش دور شده است، بدون قصد وطن و اقامت و سفر حرام، نمازش كامل و روزه ‏اش صحيح است؟[170]

7. كدام شكستنى است كه كم مى ‏شود ولى نمى‏ ريزد؟[171]

8. تشابه نماز و چينى چيست؟[172]

نماز جماعت‏

1. در كجا مأمومين روبروى امام جماعت مى ‏ايستند؟[173]

2. كدام نمازى است كه اگر زود برسيم حمد و سوره ندارد؟[174]

3. كدام نماز مستحبى است كه بايد به جماعت خوانده شود؟[175]

4. كدام شخصى است كه نمازهاى يوميه خود را بدون حمد و سوره خوانده و نمازش صحيح است؟[176]

5. كدام نماز است كه چهار تشهد دارد؟[177]

6. كدام نماز است كه بايد به جماعت خوانده شود؟[178]

7. كدام نماز است كه نبايد حمد و سوره در آن خواند؟[179]

8. كدام «يك» است كه برابر «صد و پنجاه» است؟[180]

9. كدام «دو» است كه برابر «ششصد» است.[181]

روزه‏

مسأله: روزه آن است كه انسان براى انجام فرمان خداوند عالم از اذان صبح تا مغرب از چيزهايى كه روزه را باطل مى ‏كند خوددارى نمايد.

مسأله: مبطلات روزه نه چيز است كه در مجموع به چند قسمت تقسيم مى ‏شوند: خوردني ها وآشاميدنى ‏ها، انجام دادنى ‏ها، گفتنى ‏ها.

غير از بقاء بر جنابت، بقيه مبطلات روزه در صورتى كه از روى عمد باشد، مبطل خواهد بود.

1. دو كلمه سه حرفى است كه كفاره ‏اش همانند خوردن روزه رمضان است.[182]

2. اولم، اول رمضان، دومم آخر وضو، سومم آخر نماز، چهارمم آخر سجده، حالا بگو چه هستم؟[183]

3. در چه صورت 31 روز بايد روزه بگيريم و يا دو عيد مى ‏توانيم بگيريم؟[184]

4. در چه صورت روزه رمضان بدون انجام هيچ يك از مبطلات روزه باطل مى ‏شود؟[185]

5. گرفتن روزه اول شوال چه حكمى دارد؟[186]

6. كدام كلمه سه حرفى است كه تمام مبطلات روزه مشروط به آن است؟[187]

7. كداميك از مبطلات روزه كفاره ندارد؟[188]

8. كدام نوشته روزه را باطل مى ‏كند؟[189]

9. كدام اشاره روزه را باطل مى ‏كند؟[190]

10. كدام روزه خوارى است كه روزه ‏اش باطل نمى ‏شود؟[191]

11. كدام باطل كننده روزه است كه نوعى ورزش است؟[192]

12. اولين و آخرين واجب بر روزه دار چيست؟[193]

13. كدام آب است كه خوردنش روزه را باطل نمى ‏كند؟[194]

14. جريمه كدام گناه، سه روز روزه است؟[195]

15. كدام روزه است كه حداقل آن سه روز است؟[196]

16. كدام روزه است كه هر زمان مى ‏توان عمداً آن را باطل كرد؟[197]

17. كدام روزه است كه بايد در مساجد جامع گرفت؟[198]

18. كدام خوردنى است كه روزه را باطل نمى ‏كند؟[199]

19. پدرى كه در پايان ماه رمضان توانايى مالى دارد، فطره كدام كودك خود را لازم نيست بدهد؟[200]

20. كدام روزه دارى است كه دو بار نيت روزه مى ‏كند؟[201]

21. روزِ چيست؟[202]

22. در چه صورت شخص مكلف با اينكه بيمار و مسافر نيست، و عذر ديگرى هم ندارد، نبايد روزه بگيرد؟[203]

واجب و حرام‏

براى زندگى عملى يك مسلمان مجموعه ‏اى از بايدها و نبايدها مطرح است كه از آن به واجب و حرام ياد مى ‏شود و در رساله ‏هاى عمليه مجموعه ‏اى از اين واجب و حرام ‏ها آمده است. در اينجا به چند نمونه از آنها به صورت سؤالى مى ‏پردازيم.

1. كدام كتك زدن واجب است؟[204]

2. آن چه عمل مستحبى است كه از واجب ثوابش بيشتر است؟[205]

3. يكى از سرگرمي هاى حرام است كه اگر حرف اول آن را برداريم نام حيوانى خطرناك مى ‏شود؟[206]

4. كدام سفر حرام است؟[207]

5. آن چيست كه اصلش مستحب و فرعش حرام است؟[208]

6. آن چيست كه گذاشتن و برداشتن آن حرام است؟[209]

7. كدام حيوان چهارپاى حلال گوشتى است كه بدون سر بريدن مى ‏توان آن را خورد؟[210]

محرم و نامحرم‏

براى سلامت روحى و روانى افراد در جامعه لازم است روابط ميان زن و مرد طبق ضوابطى صحيح صورت گيرد. در اسلام از اين ضوابط با عنوان محرم و نامحرم ياد شده است.

1. از چه نامحرمانى لازم نيست زنان، خود را به صورت كامل بپوشانند؟[211]

2. كدام زن است كه لازم نيست از نامحرمان خود را به صورت كامل بپوشاند؟[212]

3. كدام خانمى به يازده امام محرم بود؟[213]

4. از ارزشهاى اسلامى است كه از تركيب يكى از فروع دين و مايع حياتى همراه است.[214]

5. كدام محرمى است كه ارث نمى ‏برد؟[215]

6. كدام برادرى است كه نه ارث مى ‏برد و نه محرم است؟[216]

7. كدام برادر به مادر و خواهر برادر محرم نيست؟[217]

8. كدام خانم به همه معصومين علیهم السلام محرم است؟[218]

قسم‏

مسأله: سوگند خوردن به تنهايى مكروه است و اگر سوگند دروغ باشد، حرام مى ‏باشد.

مسأله: كسى كه سوگند خود را بدون عذر بشكند، بايد كفاره بدهد و كفاره آن سير كردن ده فقير يا پوشانيدن آنان است و اگر نتواند بايد سه روز روزه بگيرد.[219]

مسأله: اگر پدر يا شوهر از قسم خوردن جلوگيرى كنند، آن قسم صحيح نيست.[220]

1. آن چيست كه هم ما مى‏ خوريم و هم خدا؟[221]

2. كدام سوره قرآن يازده قسم دارد؟[222]

3. قسم راست چه حكمى دارد؟[223]

4. نوعى خوردنى كه گاهى گناه و جريمه دارد، اگر حرف اول آن را برداريم، نام چيزى خطرناك مى ‏شود چيست؟[224]

5. به كدام نام خداوند غير از الله و ترجمه آن سوگند خوردن صحيح است و شكستن آن كفاره دارد؟[225]

6. شباهت كفاره قسم و قضاى روزه چيست؟[226]

متفرقه‏

1. كدام يك از فروع دين است كه اگر حرف اول آن را برداريم اسم يكى از فلزات مى ‏شود؟[227]

2. كدام يك از موارد خمس است كه اگر حرف اول آن را برداريم پايتخت يكى از كشورها مى ‏شود؟[228]

3. آن چيست كه خوردن آن جنگ با خداست؟[229]

4. نام شعار توحيد كه از اول تا آخر عمر با آن بايد ارتباط داشته باشيم، چيست؟[230]

5. كدام كار عبادى است كه بهتر است پشت به قبله انجام شود؟[231]

6. آيا مى‏دانيد آخر هر مسأله ‏اى چيست؟[232]

7. دو برادرند، يكى پسر دارد، يكى دختر، رابطه آن پسر با پسر عموى دخترعمويش چيست؟[233]

8. مادر خواهر پدر تو، چه نسبتى با تو دارد؟[234]

9. پسرعمه برادر پسرعموى تو چه نسبتى با تو دارد؟[235]

10. هم از مادر منه هم از پدر من، ولى نه برادر منه نه خواهر من.[236]

11. آن چيست كه چيستان است، از شهرى به شهر ديگر مى ‏رود ولى مسافر نمى ‏برد؟[237]

12. من نصف برادرانم خواهر دارم، ولى خواهرم مى ‏گويد تعداد برادر و خواهرانم مساوى است. آيا چنين چيزى امكان دارد؟[238]

13. يكى از ارزشهاى اسلامى كه سه حرف دارد و اگر حرف اول آن را برداريم نام يك ميوه مى ‏شود چيست؟[239]

14. كدام مسئوليتى است كه تا يك سال، هفته‏ اى يك بار بايد انجام گيرد؟[240]

15. پرحرفى در كجاى توضيح المسائل مكروه شمرده شده است؟[241]

16. آويزه معلق، گاهى حلال و طيب، گاهى حرام مطلق؟[242]

17. آن چيست كه نماز دارد ولى روزه ندارد، خمس دارد ولى زكات ندارد، امر به معروف دارد ولى حج ندارد؟[243]

18. كدام عبادت است كه فقط بايد در مسجد انجام شود؟[244]

19. سه قرارداد با خدا كه بر اساس آن چيزى بر انسان واجب مى ‏شود چيست؟[245]

20. جريمه گناهان در احكام شرعى چه نام دارد؟[246]

21. كدام قتل نياز به قصاص ندارد؟[247]

22. در عمر يك بار واجب مى ‏شود.[248]

23. در چه صورت ميت مسلمان نماز ميت ندارد؟[249]

24. نام ديگر بخشش به ديگرى كه از دو طرف يكسان خوانده مى ‏شود چيست؟[250]

25. يكى از موضوعات احكامى است كه اگر حرف اول آن را برداريم، نام موضوع ديگر احكامى مى ‏شود كه در مراكز قضايى كاربرد دارد.[251]

26. بر كدام ثروتمند، زكات، خمس، نماز و ... واجب نيست؟[252]

[1] توضيح المسائل مراجع، ج، ص 15، م 2.

[2] مجتهده زن.

[3] چون مجتهد است يا راه احتياط را اختيار كرده است.

[4] تقليد.

[5] توضيح المسائل مراجع، ج 1، ص 75، م 83.

[6] باطن.

[7] آب مضاف.

[8] خون ندارد.

[9] آب كُرى كه قسمتى از آن يخ زده باشد.

[10] شراب كه تبديل به سركه مى‏ شود.

[11] زمين كه ته پا و ته كفش را پاك مى‏ كند.

[12] كفر.

[13] با برطرف شدن نجاست.

[14] برطرف شدن نجاست از حيوان و خون در دهان.

[15] استحاله (تبديل چيز نجس به چيز پاك مثلاً تبديل چوب نجس به خاكستر).

[16] خورشيد.

[17] خون حيوانى كه خون جهنده ندارد.

[18] زمين.

[19] اسلام.

[20] آب باران.

[21] خرس پاك است.

[22] آب چاه و چشمه.

[23] اسلام.

[24] كافر به كفر و بنده كفر نبودن.

[25] در فضاى دهان.

[26] كافر.

[27] خون.

[28] استحاله.

[29] كافرون.

[30] خانه خدا (مسجد).

[31] يكى نمى دانسته لباسش نجس است و بعد از نماز فهميده و ديگرى فراموش كرده لباسش نجس است.

[32] مصنوعى (استفتائات).

[33] تماس بدنى با ميت.

[34] شهر خدابنده از استان زنجان.

[35] اگر آب غير وضو به آب مسح بخورد، وضو باطل مى ‏شود.

[36] در وضو موالات شرط است و در غسل نيست، و در غسل اعضا را مى ‏توان به طرف بالا و پايين شست ولى در وضو فقط بايد از بالا به پايين شسته شود.

[37] با آب ميوه پرتقال نمى ‏شود ولى با آب كشور پرتقال مى ‏شود.

[38] آب غصبى يا مضاف.

[39] جاى مسح.

[40] وضو.

[41] شستن اعضاى وضو.

[42] وضو.

[43] ناصحيح.

[44] وضو كه سه عضو را بايد شست و سه عضو را بايد مسح كرد.

[45] غسل ارتماسى.

[46] غسل.

[47] غسل نذر و قسم.

[48] مس ميت.

[49] غسل جبيره، غسل ميت و غسل فرد روزه دار.

[50] كسى كه به جاى وضو و غسل، تيمم كرده، در صورتى كه دسترسى به آب پيدا بكند، تيممش باطل و بى ‏اثر خواهد بود.

[51] دست ميت.

[52] غسل.

[53] تيمم.

[54] اگر تيمم او بدل از غسلهاى غير جنابت باشد، يك بار به جاى غسل و يك بار هم به جاى وضو بايد تيمم كند. (توضيح المسائل مراجع، ج 1، ص 415، م 723).

[55] 24434 (تعداد ركعات نمازهاى يوميه).

[56] سجاده.

[57] سجده.

[58] نماز احتياط.

[59] نماز ميت. توضيح المسائل، م 612

[60] نماز جمعه.

[61] قبله.

[62] لا اله الا الله.

[63] نيت.

[64] اذان و اقامه‏اى كه در گوش نوزاد گفته مى‏شود نماز ندارد و نمازهاى واجب غير يوميه و نمازهاى مستحبى اذان و اقامه ندارند.

[65] سوره حمد.

[66] نماز باران (استسقاء).

[67] آمين گفتن بين حمد و سوره.

[68] صحيح است، چون مقصود نماز با تل سر است.

[69] يازده آيه، خواندن سوره حمد و كوثر.

[70] بيست سوره، ده سوره حمد و ده سوره توحيد يا سوره ديگر.

[71] صلوات، در پايان تشهد.

[72] نماز امام زمان عجّل الله تعالی فرجه الشریف.

[73] سجده.

[74] نماز جمعه.

[75] نماز ميت.

[76] نماز احتياط.

[77] نماز ميت و احتياط.

[78] عيد فطر و قربان.

[79] نماز ميت.

[80] نماز آيات.

[81] نيت.

[82] مستحبى.

[83] ركوع.

[84] عصر.

[85] لباس سياه و تنگ و لباسى كه نقش صورت دارد.

[86] مصنوعى.

[87] قنوت.

[88] وضو.

[89] قبله.

[90] كسى كه تيمم يا غسل جنابت كرده است.

[91] نماز ميت.

[92] نماز ميّت.

[93] نمازهاى يوميه.

[94] قبله ‏شناسى، مكان نمازگزار غصبى نباشد، وقت‏ شناسى، طهارت، برطرف كردن نجاست، سطر و پوشش.

[95] يوميه، آيات، ميت، نذر، طواف، قضا.

[96] ذكر.

[97] نماز تحيت.

[98] اذان و اقامه.

[99] سجده.

[100] نماز آيات زلزله.

[101] نمازهاى يوميه.

[102] دورى از گناهان.

[103] حضور قلب.

[104] نماز ميت.

[105] نماز احتياط.

[106] نماز قضاى پدر و مادر.

[107] سوره حمد.

[108] الله اكبر.

[109] نماز تحيت مسجد جمكران، و نماز امام زمان عجّل الله تعالی فرجه الشریف.

[110] تكبير.

[111] نه بار.

[112] با كسى كه سفرش معصيت است و سفر ما به معصيت او كمك مى‏ كند.

[113] سفر آخرت.

[114] صلوات.

[115] نماز قضاى چهار ركعتى.

[116] در زمانى كه وقت اختصاصى نماز عصر باشد.

[117] نماز.

[118] مافى الذمه (نمازى كه بر گردن شخص واجب است).

[119] بايد حمد و سوره بلند خوانده شود، البته توسط آقايان.

[120] ميت.

[121] خانه خدا.

[122] حرف« ز».

[123] نماز يوميه 17 ركعت است، در روز جمعه، 15 ركعت مى ‏باشد، چون نماز جمعه دو ركعت است و به جاى نماز ظهر كه چهار ركعتى است خوانده مى شود ..

[124] نماز جمعه.

[125] اين اعداد، در رابطه با شكيات نماز است كه 9 شك صحيح، 8 شك باطل و 6 شكى كه نبايد به آن اعتنا كرد.

[126] الله الصمد.

[127] اگر در سفر به اندازه 3 ركعت وقت داشته باشد بايد هر دو نماز را به صورت ادا بخواند، و در وطن اگر به اندازه خواندن 5 ركعت وقت داشته باشد، هر دو نمازش اداست.

[128] به مكانى كه قضا نشده است سفر كند يا با بالگرد به آسمان برود كه آفتاب غروب نكرده است.

[129] يكى براى ديدن امام رضا عليه‏السلام آمده بود و ديگرى براى ديدن مأمون.

[130] نماز دهه ذى‏ الحجه.

[131] نماز فرد مست در لحظات آخر وقت يا خواندن نماز در مكان غصبى.

[132] در عالم خواب يا از روى نقشه.

[133] سجده بر همه آنها صحيح است.

[134] نماز جعفر طيار.

[135] نماز طواف نساء در اعمال حج.

[136] نماز عيد فطر.

[137] نماز ميت. توضيح المسائل، م 596

[138] نماز مسافر با 8 شرط شكسته است، براى اطلاع بيشتر به رساله‏ هاى توضيح المسائل مراجعه نماييد.

[139] در هفت مورد به جاى وضو مى ‏توان تيمم كرد. در اينجا فقط به چهار مورد آن اشاره شده است.

[140] بله، در شهر شام.

[141] حرف «ميم».

[142] گريه.

[143] سجده.

[144] توقف در ده ذكر ركوع و سجده. چون موالات را به هم مى ‏زند.

[145] خانه به دوش.

[146] نماز قضا براى خود.

[147] وقتى وسايل فوق در حال حركت نباشند.

[148] ذكر.

[149] زهرا نماز مستحبى مى‏خواند.

[150] نماز طواف.

[151] انسان.

[152] نماز قضا و مستحبى.

[153] نماز قضاى پدر بر پسر بزرگتر.

[154] نماز شب عيد غدير.

[155] سجده و حمد.

[156] نيت.

[157] ريا.

[158] عمد.

[159] شك.

[160] سوره محمد.

[161] حمد و سوره را بلند يا آهسته خوانده است.

[162] نماز عيد فطر و قربان.

[163] نماز ميت.

[164] نماز قضا و آيات.

[165] نافله‏هاى نمازهاى چهار ركعتى.

[166] يازده ركعت.

[167] مسجد الحرام، مسجدالنبى، مسجد كوفه، حائر حسينى.

[168] مسافرى كه كمتر از ده روز در چهار مكان مقدس مسجدالنبى، مسجد الحرام، مسجد كوفه و حائر حسينى مى ‏ماند.

[169] نماز يوميه 17 ركعت است و براى مسافر 11 ركعت و بر مسافر مستحب است 30 بار تسبيحات اربعه بگويد.

[170] كسى كه در حال بيهوشى و يا خواب او را به شهر ديگر برده ‏اند بدون اينكه بداند مسافر است و قصد سفر كند.

[171] نماز مسافر.

[172] هر دو مى‏ شكنند.

[173] مسجد الحرام.

[174] جماعت.

[175] نماز استسقاء (نماز طلب باران) كه همچون نماز عيد فطر خوانده مى ‏شود.

[176] كسى كه به جماعت خوانده باشد.

[177] نماز چهار ركعتى كه نمازگزار در ركعت دوم به نماز جماعت وارد شده باشد. كه دو تشهد به عنوان تبعيت از نماز جماعت و دو تشهد خود مى ‏خواند.

[178] جمعه.

[179] نماز جماعت.

[180] نماز جماعتى كه يك نفر به امام جماعت اقتدا كرده باشد؛ توضيح المسائل مراجع، مسأله 1399.

[181] نماز جماعتى كه دو نفر به امام جماعت اقتدا كرده باشند؛ توضيح المسائل مراجع، مسأله 1399.

[182] عهد و نذر؛ تحريرالوسيله، ج 2، ص 125، كفارات.

[183] روزه.

[184] در صورتى كه از مكانى كه زودتر عيد اعلام شده يا ماه رمضان شروع شده به مكانى كه ديرتر اعلام شده برود.

[185] نيت باطل كردن روزه، باطل مى‏ كند و در صورتى كه بخورد كفاره هم دارد.

[186] حرام است.

[187] عمد.

[188] استفراغ.

[189] نوشتن نسبت دروغ به خدا و پيغمبر و امامان.

[190] نسبت دروغ به خدا و پيغمبر و امامان با زبان اشاره.

[191] خوردن از روى فراموشى و اجبار.

[192] شنا، در صورتى كه سر به زير آب برود.

[193] امساك و افطار.

[194] آب دهان.

[195] قسم، در صورتى كه نتوانيم ده نفر لباس يا طعام بدهيم.

[196] روزه اعتكاف.

[197] روزه مستحبى.

[198] روزه اعتكاف.

[199] غصه خوردن، كتك خوردن، سر خوردن، هوا خوردن.

[200] كودك متولد نشده.

[201] مسافر، قبل از حركت از وطن و بعد از پايان سفر كه قبل از ظهر به وطن يا محل اقامت ده روزه رسيده باشد.

[202] نقطه منظور روى حرف ز است.

[203] كسى كه از شب قصد روزه نداشته است و بعد از ظهر از خواب بيدار شده.

[204] حدود الهى.

[205] سلام كردن كه از جوابش ثواب بيشترى دارد.

[206] قمار.

[207] سفرى كه موجب آزار پدر و مادر يا براى انجام گناه باشد.

[208] اصل اعتكاف مستحب است ولى مبطلات اعتكاف حرام است.

[209] كلاه گذارى و كلاه بردارى.

[210] بره تودلى كه با ذبح مادرش، ذبح آن هم حساب مى‏ شود.

[211] كودكان و پيرمردانى كه نگاه با هوس ندارند؛ نور/ 31.

[212] زن سالخورده؛ نور/ 60.

[213] شهربانو، همسر امام حسين علیه السلام.

[214] حجاب.

[215] محرم رضاعى.

[216] برادر دينى يا برادرى كه با عقد اخوت برادر شده است.

[217] برادرى كه به واسطه عقد اخوت، برادر شود.

[218] حضرت زهرا عليها السلام.

[219] توضيح المسائل مراجع، ج 2، ص 554، م 2670.

[220] همان، م 2673.

[221] قسم.

[222] سوره شمس.

[223] مكروه است.

[224] قسم.

[225] خالق و رازق( توضيح المسائل مراجع، ج 2، ص 555، م 2671).

[226] هر دو اگر شكسته شوند كفاره ترتيبى دارند بدين گونه كه بايد ابتدا به ده نفر طعام يا لباس داده شود و اگر ممكن نشد، سه روز روزه گرفته شود.

[227] خمس.

[228] معدن.

[229] ربا.

[230] اذان.

[231] زيارت معصومان.

[232] حرف« ى».

[233] خودش است.

[234] مادربزرگ.

[235] پسر عمو.

[236] خودم.

[237] جاده.

[238] چهار خواهر، سه برادر.

[239] هبه.

[240] شخصى كه مالى را پيدا كرده و ارزش آن به اندازه 6/12 نخود نقره سكه دار است.

[241] در بحث محتضر، مسأله 540.

[242] انگور، حلال است، اما اگر شراب شود حرام مى‏ شود.

[243] حرف «ميم».

[244] اعتكاف.

[245] نذر، عهد، قسم.

[246] كفاره.

[247] سقط جنين.

[248] حج تمتع.

[249] كسى كه غرق شده و جنازه اش پيدا نشود. (استفتائات مكارم، ج 1، ص 44)

[250] هبه.

[251] هديه.

[252] كودك يا ديوانه.