سوال: آیا سجده بر پشت دست صحیح است؟

پاسخ:
✍?اگر چیزی که سجده بر آن صحیح است ندارد یا اگر هست، بواسطه سرما یا گرمای زیاد نمی تواند بر آن سجده کند و به اندازه کافی هم وقت ندارد که به دنبال چیزی صحیح برود و یا خود را به جایی برساند که از سرما و گرما در امان باشد، باید به ترتیب زیر عمل کند:

1-بر لباس (اگر از کتان یا پنبه است) سجده کند. [1]

2- بر لباس جنس غیر کتان و پنبه سجده کند. [2]

3- بر پشت دست سجده کند. [3]

4- بر چیز معدنی - مانند انگشتر عقیق - سجده کند. [4]

✍?آیت الله سیستانی: سجده بر قیر و آسفالت مقدم بر سجده بر غیر آنها است؛ ولی اگر سجده بر آنها ممکن نباشد باید بر لباسش یا هر چیز دیگری که در حال اختیار جایز نیست، سجده نماید. البته احتیاط مستحب است که تا سجده بر لباسش ممکن است، بر چیز دیگر سجده نکند. [5]

?پی نوشت:
[1]. آیت الله خامنه ای: احتیاط واجب آن است که تا سجده بر لباس جنس پنبه و کتان ممکن باشد، بر غیر آن سجده نکند و اگر لباسی از پنبه و کتان ندارد بنابر احتیاط بر پشت دست خود سجده کند. خامنه ای: استفتا.
[2]. آیت الله صافی: در سجده فرقی بین جنس لباس ها نیست. توضیح المسائل،‌ م 1096 و هدایه العباد، ج 1، م 707.
آیات عظام سبحانی و مکارم: اگر جنس لباس از کتان و پنبه نیست (برای مثال: از پشت است) بر همان یا بر فرش سجده نماید و اگر آن هم ممکن نیست، بر فلزات و اشیای معدنی سجده کند و اگر هیچ چیزی پیدا نمی کند که بتوان بر آن سجده کرد، بر پشت دست خود سجده کند؛ بنابر این پشت دست، آخرین چیزی است که می توان بر آن سجده کرد. سبحانی و مکارم: استفتا.
[3]. آیت الله صافی: احتیاط لازم آن است که تا سجده بر پشت دست ممکن است بر چیزهای معدنی سجده نکند.
[4]. آیت الله بهجت: و اگر آن هم نشد، تا نزدیک زمین خم می شود و یا این که با اشاره سر سجده می نماید. بهجت،‌ توضیح المسائل، م 893 و استفتائات، ج 2، با استفاده از م 2077.
[5]. سیستانی، العروه الوثقی مع تعلیقه، ج 2، مسجد الجبهه، قبل از م 1 و م 23 و استفتا.
»> برگرفته از کتاب «رساله مصور»، ج2، ص 108.