شخصیتهای صهیونیستی
شخصیتها و نخبگان بسیاری در پدیدآمدن صهیونیسم نقش داشتهاند. در ذیل به نام برخی شخصیتهای سیاسی که در این زمینه سهم بیشتری از دیگران داشتهاند و نیز به عمده فعالیت آنها اشاره شدهاست:
- هرتصل
- روچیلد (Rotschild)
- وایزمن
- شافتسبری
- دیزرائیلی
- اسرائیل بیر (Israe Beer)
هرتصل
وی که بنیانگذار سازمان جهانی صهیونیسم و پدر صهیونیسم بهشمارمیرود، در بوداپست مجارستان بهدنیا آمد و در ادلاخ اتریش جان سپرد. هرتصل در هجدهسالگی به وین رفت و به تحصیل حقوق پرداخت. وی پس از پایان تحصیلات، بهجای کار وکالت، پا به دنیای ادبیات و مطبوعات گذارد. در این دوره، او به تأثیر از موج تازة یهودستیزی در روسیه، لهستان و برخی کشورهای اروپایی درپی مطالعه کتاب «مسأله یهودی» و نیز بهدنبال مشاهدة قضیة دریفوس به این نتیجه رسید که تنها راهحل پایان یافتن یهودآزاری، گردآوردن یهودیان جهان در یک سرزمین است. هرتصل این نظریه را در کتاب دولت یهود (چاپ 1275 ش./ 1896 م.) که در اصل نامهای به خاندان روچیلدها است، مطرح کرد و یک سال بعد، نخستین کنگرة جهانی صهیونیسم را در شهر بال سوئیس تشکیل داد (the Bale Declaration conferenc) که هدف آن، ایجاد موطنی برای یهودیان در فلسطین بود؛ درحالیکه خود به یهودیت ایمان نداشت، به شعائر مذهبی بیاعتنا بود، زبان عبری نمیدانست و به فرهنگ غربی خویش مباهات میکرد.
روچیلد (Rotschild)
Edmond Rothschild اعلامیة (1296 ش./ 1917 م.) دولت انگلیس، دربارة لزوم تأسیس دولت یهودی در فلسطین ( اعلامیه بالفور) با عبارت «لرد روچیلد عزیزم!» آغاز میشود که خود نشان از سهم ویژه و مؤثر بارونادموند روچیلد (متوفی 1313 ش./1934م.) در تولد و حیات صهیونیسم دارد؛ همچنین او مشهور به «پدر اسکان یهودیان در فلسطین» است. این عنوان به پاس تلاش مستمر وی در خرید زمین و املاک اعراب فلسطینی و هزینهکردن یک میلیون و ششصد هزار لیرة استرلینگ برای احداث دهکدههای مهاجرنشین در فلسطین به او داده شد. ادموند روچیلد به خانوادهای ثروتمند و یهودیالاصل تعلق داشت که از راه صرافی و بانکداری به ثروتی افسانهای دست یافت، تا جاییکه اعضای خانواده روچیلدها به سلاطین مالی مشهور شدند. این خانوادة ثروتمند به پاس خدمات مالیشان به دولت اتریش ازسوی آن دولت به لقب «بارون» مفتخر شدند. سهم ادموند روچیلد در شکلگیری اسرائیل نیز بسیار است. او دراینباره اعتراف میکند:
«بدون من صهیونیستها هیچکاری نمیتوانستند انجام دهند.»
دولت اسرائیل نیز بهمنظور قدردانی از خدمات وی، نام او را بر یکی از بلوارهای تلآویو نهاده است.
وایزمن
وی برجستهترین رهبر صهیونیستی پس از هرتصل است. خدمات او به نیروی دریایی بریتانیا ، زمینه را برای پذیرش نظریههایش دربارة لزوم تأسیس یک دولت یهودی در فلسطین، نزد مقامهای انگلیسی و نیز برای صدور اعلامیه بالفور فراهم آورد. وی پس از هرتصل، به رهبری سازمان جهانی صهیونیسم و سپس به ریاست آژانس یهود در فلسطین و سرانجام به ریاست جمهوری اسرائیل (نخستین رئیسجمهور اسرائیل) برگزیده شد.
شافتسبری
وی یکی از برجستهترین رجال سیاسی بریتانیا و نیز برادر همسر پالمرستون، نخستوزیر اسبق انگلیس بود. وی ریاست صندوق کشف فلسطین را برعهده داشت و به پیشنهاد او، نخستین کنسولگری انگلیس در بیتالمقدس تأسیس شد. شافتسبری بر پایة این استدلال که هر ملت باید دارای وطن باشد و سرزمین کهن از آنِ ملت کهن است، مشوق نظری و عملی مهاجرت یهودیان به فلسطین گردید.
بنجامین دیزرائیلی
این سیاستمدار و نویسندة یهودیالاصل انگلیسی در 1216 ش./ 1837 م. به عضویت پارلمان و سپس به رهبری مجلس عوام و حزب محافظهکار انگلیس درآمد و آنگاه به نخستوزیری انگلیس رسید. دیزرائیلی بار دومی که به نخستوزیری بریتانیا رسید، ورود یهودیان به پارلمان آن کشور در کسوت نمایندگی را قانونی ساخت و مهمتر از آن، به ابتکار شخصی خویش، سهام ترعه (کانال) سوئز را پس از دریافت وام چهار میلیون لیرهای از «بارون ادموند روچیلد»، از «خدیو مصر» خرید و آن را در اختیار دولت انگلیس قرار داد و بدینسان سلطة انگلیس را بر مصر، فلسطین و صحرای سینا فراهم آورد. چهل سال بعد، دولت بریتانیا به پاس قدردانی از زحمات او و دیگر صهیونیستها، فلسطین را بهعنوان سرزمین یهودیان درنظر گرفت؛ بنابراین تأثیر دیزرائیلی در شکلگیری دولت یهود غیرمستقیم، ولی اساسی بود.
اسرائیل بیر (Israe Beer)
در سال 1223 ش./1842م. به «پل جولیوس رویتر» تغییر نام داد. او در 1195 ش./ 1816 م. به دنیا آمد و در سیزده سالگی از آلمان به انگلیس مهاجرت کرد. وی به تدریج به فعالیتهای خبری علاقهمند شد و سرانجام در 1228 ش./ 1849 م. مؤسسهای برای گردآوری خبر در فرانسه و بلژیک تأسیس کرد تا آلمان را به خطوط تلگراف آن دو کشور متصل کند. بیست و پنج سال بعد، این مؤسسه به یک خبرگزاری بیرقیب تبدیل شد و اینگونه رویتر به ثروت و شهرتی فراوان دست یافت. وی از نخستین کسانی است که در اواسط قرن دوازدهم ش./نوزدهم م. با خرید زمین در فلسطین، سنگ بنای دولت غاصب و اشغالگر اسرائیل را گذارد؛ همچنین با در اختیارداشتن سازمان بزرگ خبری رویتر، بیش از هر یهودی دیگر به شکل دهی صهیونیسم کمک کرد.