سیدمحمدموسوی

چکیده: یکی از نشانه های عظمت روح و اندیشه بلند انسان همت بلند یا علو همت است انسان با همت عالی می‌تواند مشکلات سخت و موانع جدی را از مسیر خودش کنار بزند و با اراده قوی و با بصیرت برای رسیدن به اهدافش تلاش نماید.

ـیکی از نشانه های عظمت  روح و اندیشه بلند انسان همت بلند یا علو همت است انسان با همت عالی می‌تواند مشکلات سخت و موانع جدی را از مسیر خودش کنار بزند و با اراده قوی و با بصیرت برای رسیدن به اهدافش تلاش نماید.

همت بلند ، بلند نظری ،امید واقعی و تبع بلند ، این اصطلاحاتیست که در عرف برای کسی که یک امید واقعی نسبت به آینده دارد و وقتی می‌خواهد کاری انجام دهد آن کار را به احسن وجه تصور می‌کند و شاید ساده ترین حالتی که می‌توان گفت نقشه کشی درست برای آینده و تصویری بزرگوارانه برای آینده ترسیم کردن و طبق آن عمل کردن است.

مثالی که برای بلند همتی می‌توان بیان کرد اینکه بلند همتی در زندگی انسان مثل یک کوهنوردی می‌باشد که انسان قله را کجا تعریف می‌کند و چه ارتفاعی را برای بالا رفتن تعریف می‌کند هرچقدر که انسان ارتفاع را بالاتر در ذهن خودش تصور نماید به همان اندازه هم انرژی مصرف می‌کند ،یعنی بدن خود را به همین اندازه تنظیم می‌کند تا این ارتفاع را طی نماید و یا آن توشه ایی که مهیا می‌کند برای رفتن به ارتفاع قله به همان مقدار می‌باشد و لذا تمامی لوازمی که نیاز دارد را طبق همان چیزی که در ذهنش تصور نموده مهیا می‌کند بلند همتی یک اثر خوب و زیبایی که در زندگی انسان دارد اینکه وقتی انسان آن قله بالا را در ذهن ترسیم کرد آن توشه ایی که نیاز دارد متناسب با آن هدفش می‌باشد و ناگفته نماند که این بلند همتی با حرص در دنیا داشتن کاملا متفاوت است بلند همتی یک ارزش دینی است امیرالمومنین علی علیه السلام می‌فرماید: « الْكَرَمُ نَتِيجَةُ عُلُوِّ الْهِمَّة کرامت زاییده بلند همتی است. »  [1]

همچنان که شاعر هم می‌فرماید :

همت بلند دار كه مردان روزگار       از همت بلند به جايي رسيده‌اند

همچنین بلند همتی با خیال پردازی و آرزو های دور و دراز بی معنی متفاوت است مواظب باشیم بلند همتی که یک مساله اخلاقی است را با یک رذیله اخلاقی اشتباه نگیریم.زندگی انسان زمانی ارزش پیدا می‌کند و با کرامت می‌شود که تمام جزئیات زندگی از اعمال و افعال ما همراه با بلند همتی باشد ،کارهایی که انجام می‌دهیم اگر سمت و جهت خدا داشته باشد همت ما این باشد که فقط برای خدا باشد و این بالاترین افقی میتواند باشد که انسان برای زندگی خود تصور می‌کند.

وقتی که انسان تمام همت و تلاشش این باشد که حتی جزئیات زندگیش برای رضای خداوند باشد و در تمام نقاط زندگی خویش رنگ و بوی خدایی وجود داشته باشد تمام موانع و آسیب ها هم در زندگی او کنار زده می‌شود و هیچ وقت در زندگی احساس ناامیدی و شکست نمی‌کند و لذا همین همت بلند انسان را خراب نمی‌کند اما وقتی که دنیا را برای اهدافمان در نظر بگیریم اگر به آن هدف نرسیم احساس شکست و نامیدی می‌کنیم و این شکست همت آینده انسان را زمین می‌زند.

وهمچنین اگر انسان می‌خواهد که بلند همت باشد باید بداند که خداوند ناظر بر تمام اعمال و کردار همه ی ما می‌باشد همچنانکه قرآن کریم می‌فرماید: «فَمَن يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْراً يَرَهُ ، وَمَن يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرّاً يَرَهُ. » [زلزال/7-8]

خود همینکه انسان می‌داند خداوند ناظر بر اعمال است یک همت والایی را در انسان ایجاد می‌نماید و کسی که تمام کار و افعالش برای خدا باشد معنا ندارد که خسته و ناامید شود ،چون افق والایی که می‌بیند برای خدا بودن است در جبهه ها شعار این بود که چه کسی خسته است؟ دشمن

اولین جایی که می‌تواند انسان را بلند همت به بار آورد خانواده می‌باشد ،آنهم بوسیله تربیت صحیح فرزندان توسط والدین است،والدین در تصمیماتی که در زندگی می‌گیرند سعی کنند زود تصمیمات خود را نقض نکنند ،نقض کردن سریع تصمیمات در زندگی یعنی ایجاد نامیدی و شکست و بوجود آوردن بی همتی در زندگی می‌باشد و فرزندان یاد می‌گیرند درجایی که خستگی و کسلی بوجود آمد اولین راه حلی که وجود دارد دست کشیدن از هدف است نه از بین بردن این بی حالی و بی حسی باشد ولذا نوع تربیت والدین  نسبت به فرزندان در بلند همتی و پشتکار قوی بسیار موثر است.

...................................................

[1]-تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 382 ، ح8678