در مورد بهشت و جهنم توضیحاتی بفرمایید .

پاسخ – آخرین منزلگاه آخرت بهشت یا جهنم است. بعد از اینکه در قیامت همه ی انسانها محشور شدند و مراحل نشر و حشر را گذراندند و نامه ی عمل بدست شان آمد و مراحل حسابرسی را گذراندند و مواقف و ایستگاهها را طی کردند، حکم به بهشت یا جهنم داده می شود.

درک ما از مفاهیم و حقایق مربوط به عالم آخرت مخصوصا قیامت ناقص است زیرا ذهن ما به مفاهیم و حقایق این دنیا عادت کرده است و وقتی از بهشت و جهنم می شنویم آنرا با دنیا مقایسه می کنیم و حق مطلب را درک نمی کنیم البته چاره ای نیست .خدا هم در قرآن الفاط را در همین حد بیان کرده است.وقتی ما از بهشت می شنویم که باغ هایی است که زیر آن نهرهایی جاری است ، باغ دنیایی بنظر ما می آید . در روایت داریم که اگر لباس اهل بهشت به دنیا بیاید کسی طاقت دیدن آنرا ندارد، آهنگی در بهشت نواخته می شود که نوعی ذکر است و برای انسان تقرب می آورد. یکی از یاران امام صادق (ع) سوال کرد که آیا در بهشت موسیقی است که براحتی بتوان آنرا گوش داد و حرام نباشد ؟ امام فرمود: دربهشت درختی وجود دارد که وقتی از عرش الهی می وزد و به آن می خورد ، آهنگی از آن بر می آید که اهل دنیا تحمل شنیدن آنرا ندارند . اهل ملک تحمل عالم ملکوت را ندارند. در مورد منازل بهشتی فراتر از چیزی است که به ذهن ما می آید .یکی از ملائک الهی برای اینکه وسعت بهشت را درک بکند هزاران سال با پرواز از بهشت عبور کرد و از خدا پرسید که من نیمی از بهشت را طی کرده ام ؟ یکی از حوری های بهشتی گفت : ای ملک الهی خودت را خسته نکن مدتهاست که پرواز می کنی ولی هنوز از منزل یک مومن عبور نکرده ای .اینها طوری بیان شده است که ما ذهن را از مسائل دنیایی فراتر ببریم .بعضی از آیات قرآن لذت های بهشت را زیبا و مبهم تعریف کرده است. می فرماید: چشم روشنی هایی برای شما پنهان کرده ام که کسی نمی فهمد یعنی قابل درک و بیان نیست. در حدیث قدسی داریم : برای بندگان صالح چیزهایی آماده کرده ام که نه چشمی دیده و نه گوشی شنیده و نه به ذهن کسی خطور کرده است .اگر شما بخواهید به جنین مادر، در مورد دنیا توصیفی بکنید، او تصوری ندارد. جنینی که تغذیه اش از خون است نمی تواند لذت خوردنی های این عالم را درک کند و تصوری ندارد. شیخ آقا بزرگ تهرانی شاگرد سید احمد کربلایی می فرمود: وقتی استادم از دنیا رفت در خواب انگشت او را گرفتم و گفت : آن طرف چه خبر است ؟ ایشان انگشت شان را کشیدند و فرمودند : تا به اینجا نیایی و نبینی، نمی توانی بفهمی. مومن باید در خوف و رجا باشد، بنابراین بهشت و جهنم باید با هم توصیف بشود. در توصیف بهشت و جهنم ما از کلمات خدا که سازنده ی بهشت است و اهل بیت که بهشت را دیده اند، استفاده می کنیم و بهشت و جهنم را تصویر می کنیم .عذاب های جهنم هم بالاتر از ادراک ماست .در روایت داریم : هفتاد مرتبه آتش جهنم تخفیف داده شده است و پایین آمده تا آتش های دنیایی شده است .نور خورشید وقتی در ماه می افتد این همان نور ضعیف شده است، اگر در شب آئینه ای جلوی ماه بگذاریم این هم خفیف تر از نور قبلی است یعنی نور خورشید مرتبه به مرتبه ضعیف می شود. اگر فردی که در آتش جهنم است را به آتش دنیا بیاورند، او از راحتی در آتش دنیا خوابش می برد. یعنی آتش دنیا برای او سرد است و سوزانده نیست .مرحوم شوشتری در کتاب موعظه هایش می نویسد که ای مردم در قرآن وقتی وصف جهنم را می گوید، می فرماید: جهنم آتشی است که داغ و گرم است .ای مردم مگر آتش سرد هم داریم ؟ بله ، آتش دنیا در مقابل آتش آخرت سرد است .

وقتی پیامبر اوصاف جهنم را از جبرئیل می شنید یا خودشان نقل می کردند، رنگ شان عوض می شد. وقتی این آیه آمد که جهنم هفت در دارد که هر در آن مخصوصا گروه مشخصی است ، پیامبر گریه کردند و اصحاب هم گریه کردند و برای اینکه پیامبر خوشحال بشود حضرت زهرا را آوردند تا اندوه حضرت کم شود. حاج آقا فائق در تهران در اطراف میدان شهدا زندگی می کردند و اهل باور بودند. آیت الله بهجت نماز میت ایشان را خواندند و می فرمودند: که من از جوانی ایشان را می شناختم وعمل مکروهی از ایشان ندیده بودم . این فرد که اهل عمل بود وقتی اسم جهنم را می آورد اشک می ریخت. این افراد جهنم را باور کرده بودند. برای اینکه انسان ، فرد خوبی باشد نیاز نیست که به بهشت و جهنم یقین داشته باشد، اگر ما احتمال بهشت و جهنم را هم بدهیم ،باز تکان می خوریم . خیلی از کسانی که دنبال تجارت های دنیا می روند یقین ندارند که سودی بدست می آورند و با احتمال دنبال آن می روند. اگر ما ده درصد احتمال بهشت و جهنم را بدهیم چه اتفاقی می افتد؟ و اگر ما درست عمل بکنیم ضرر نمی کنیم .یکی از یاران امام صادق (ع) سوال کرد که اگر بعد از دنیا خبری نبود ما که این قدر مراقب اعمال مان بودیم چه می شود؟ امام فرمود: در این صورت شما ضرری نمی کنید ولی اگر خبری بود و شما عمل نکرده باشید، ضرر بزرگی کرده اید .پس اگر ما یقین و باور کامل هم نداشته باشیم باید تکان بخوریم و اگر انسان حرکت کرد یقین هم بدست می آورد.

بندگی این است که انسان نادیده ها را باور بکند بخاطر همین امام حسین(ع) در ابتدا جای یارانش را در بهشت به آنها نشان نداد و اِلا همه یاران با او می ماندند .بعد از اینکه یاران خالص امام ماندند ، امام جای آنها را در بهشت نشان داد.پس آنها بندگی کردند تا به آنها نشان دادند. اگر انسان بندگی کند باور و یقین بدست می آورد.

سوال - ماهیت و حقیقت بهشت و جهنم چیست ؟

پاخ - سیر همه ی انسانها به سمت خداست . ما به سمت ملاقات خدا می رویم. کسانی که تسلیم بوده اند، خدا را با چهره ی جمال و رحمت او می بینند. در تمام لذت های بهشت جمال الهی دیده می  ود و به خاطر همین بهشت خستگی ندارد. البته دنیا هم این طوری است ولی ما نمی بینیم مگر کسانی که جلوه ی خدا را می دیدند. و در همه چیز ذکر خدا را می شنیدند ولی در بهشت ، همه خدا را درشکل های مختلف ملاقات می کنند. حضرت موسی، زمزمه ی من خدا هستم را از درخت شنید.این زمزمه در همه جا است ولی در دنیا برای همه قابل مشاهده نیست .اهل جهنم هم خدا را در چهره غضب می بینند. خدای ارحم الراحمین، منتفم هم هست .پس بهشت و جهنم دو چهره ی رحمت وغضب خداست یعنی ما خدا را با این پوشش ها ملاقات می کنیم .بهشت و جهنم ظهور ولایت حق و ولایت باطل است . کسانی که در دنیا تحت سرپرستی خدا بوده اند و تسلیم بوده اند، در بهشت این ولایت برای آنها آشکار می شود.ولایت حق سرتاسر نور و لطف و رحمت است .در بهشت ،پذیرایی با حضرت علی (ع) است. در روایتی پیامبر فرمود: ریشه ی درخت طوبی در خانه ی من است و در روایت دیگری داریم که ریشه ی درخت طوبی در خانه علی است .در خانه ی همه ی بهشتی ها شاخه ای از آن درخت است که هر نعمت و لذتی که بخواهند از آن شاخه به آنها می رسد. بر تمام سردرهای بهشت نوشته شده است : لا اله الاالله محمد ولی الله و وقتی بهشتیان می خواهند وارد بهشت بشوند کوبه ای را می زنند که این کوبه از یاقوت سرخ است که روی صفحه ی فلزی می خورد. وقتی بهشتی کوبه را روی صفحه می خورد صدای و طنین آن یاعلی است. علامه طباطبایی فرمودند: وقتی شما می خواهید وارد خانه ای بشوید صاحبخانه را صدا می زنید و میزبان بهشت، علی و اولاد طاهرین است .پس بهشت ظهور اسرار ولایت است. جهنم ظهور ولایت باطل است .در قرآن داریم که جهنمیان را به طرف ظلمات می برند.

سوال – صفحه 80 قرآن را توضیح بفرمایید.

پاسخ – آیه 17 سوره نساء می فرماید :توبه ای که برعهده ی خداست برای کسانی است که به نادانی کار زشتی انجام می دهند و زود توبه می کنند خدا توبه ی آنها را قبول می کند. خدا هم علم دارد و هم حکمت دارد.

پس اگر انسان توبه را به تاخیر نیندازد خدا آنرا زود قبول می کند و این توبه بر خداست. این از باب فضل است . توبه ای که به تاخیر می افتد امکان دارد که قبول نشود ولی توبه ای که زود انجام می شود حتما مورد پذیرش خدا قرار می گیرد.

سوال – آیا بهشت و جهنم موجود است ؟

پاسخ – بعضی از اصحاب ائمه از آنها این سوال را می پرسیدند. اباصلت از امام رضا(ع) پرسیدند که بهشت و جهنم وجود دارد یا بعدا بوجود می آید ؟ امام فرمود: پیامبر در شب معراج وارد بهشت شد و جهنم را به حضرت نشان دادند. اباصلت پرسید: عده ای می گویند که بهشت و جهنم وجود ندارد و بعدا خلق می شوند. امام فرمود : آنها از ما اهل بیت نیستند و ما هم از آنها نیستیم. پس اگر کسی وجود بهشت و جهنم را قبول نکند پیامبر را تکذیب کرده است. بدون تردید بهشت و جهنم وجود دارد .حدیث معراج بسیار عجیب و جالب است و گویای بهشت و جهنم قیامتی است .پیامبر این بهشت و جهنم را دیدند و پیامبر فرمود: من میوه ی بهشت را خوردم که مایه بوجود آمد حضرت زهرا شد. من حضرت آدم را دیدم که سمت راستش دری بود که بسیار معطر بود و سمت چپش دری بود که بسیار متعفن بود. جبرئیل گفت که این درهای بهشت و جهنم است. پیامبر افرادی که در عذاب بودند، دیدند. در اصول کافی داریم که جوانی خدمت پیامبر آمد و گفت که من اهل یقین شده ام و بهشت و جهنم را باور دارم .پیامبر فرمود : نشانه ی یقین تو چیست ؟ جوان گفت: من بهشتیان و جهنمیان را می بینم. او از پیامبر خواست که برایش دعا کند که به شهادت برسد و او در یکی از جنگها به شهادت رسید. در سوره تکاثر داریم که اگر شما یقین داشتید بهشت و جهنم را می دیدید. یکی از شاگردان سیدبحر العلوم خیلی گریه می کرد و می گفت که آقا در هنگام درس در حدیثی فرمودند: احمدبن محمد و من گفتم که محمد بن احمد درست است ولی ایشان قبول نکردند .ایشان فرمودند که من او را می شناسم و پدرش را هم می شناسم و می دانم که هر کدام از شما اهل بهشت هستید یا جهنم .وقتی ایشان این کلمه را گفتند به من اشاره ای کردند و من می ترسم که عذاب شامل من هم بشود. پس اهل یقین می بینند.

اگر انسان بتواند تعلقات دنیایی را بردارد می تواند بهشت و جهنم را ببیند، این مشاهدات مخصوص ائمه نیست. آقازاده آیت الله اراکی از قول پدرشان می فرمودند: من در جوانی  آتشی را از بعضی از قبرها می دیدم . آقا شیخ عباس قمی می فرمودند که در وادی السلام، من صدای کسانی را که در عذاب بودند می شنیدم .

بهشت و جهنم برزخی و قیامت ،تجسم اعمال ماست .لذتهای بهشت و عذاب های جهنم را خود ما فراهم می کنیم .داریم که زمین بهشت خالی است و باید خودتان قصرها، نعمت و لذت ها را با اعمال تان بسازید .آیت الله طباطبایی از یکی از عرفای بزرگ نجف که از وادی السلام برمی گشت پرسیدند که از قبرستان چه خبر ؟ایشان فرمودند که می گویند : قبر مار و مور دارد ولی من مار و موری ندیدم، ما خودمان اینها را می آوریم .