بسم الله الرحمن الرحیم. همان طور که فرمودید بحث راجع به ادب نسبت به ساحت مقدس امام زمان علیه السلام بود و مصادیقی شمرده شد یکی از مصداق هایش این که زمان ها و مکانهایی که منسوب به حضرت است متعلق به حضرت است، دوستان امام زمان منتظران نباید از آن ها غافل باشند ادب آن زمانها و مکانها را هم باید حفظ کنند. به طور کلی زمانها و مکانها آثار و خصوصیاتی دارد که تاثیر روی حالات انسان دارد باعث این میشود که گاهی اوقات در بعضی از زمانها و مکانها انسان حالات خوشی پیدا بکند یا گاهی اوقات احساس سنگینی یا تاریکی میکند، ما حالا خیلی واقعاً اسرار زمانها و مکانها را نمیدانیم ولی شما ببینید چرا با این که برای ما همهی شب ها یکسان است ولی چرا یک شب در بین سال است که اگر کسی آن یک شب را پاس بدارد مراعات بکند به اندازهی یک عمر بالا میرود «لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِّنْ أَلْفِ شَهْرٍ» (قدر/3) آن شب هم به ظاهر مثل بقیهی شب ها است دیگر ولی چه سری در آن است؟ معلوم است یک خصوصیتی در آن است یا مثلاً شما نگاه کنید برای ما همهی ساعتها و وقتهای روز شبیه همدیگر است اما چه خصوصیتی دارد که پیغمبر اکرم به حضرت زهرا سلام الله علیها میفرماید که یک ساعتی یک زمانی یک وقتی در روز جمعه است که گنج است که اگر کسی در آن وقت یک خیری را از خدا بخواهد برگشته نمیشود حتماً مستجاب میشود حضرت زهرا سلام الله علیها سوال میکند که آن ساعت کی است؟ پیغمبر اکرم فرمود آن زمانی که نزدیک غروب نصفی از قرص خورشید در افق پنهان شده نیمی از خورشید در افق پنهان شده دیگر چیزی نمانده که غروب صورت بگیرد این چند دقیقه بیشتر نیست این زمانی که پیغمبر اکرم میفرماید این زمان خیلی خاصی است و ما نمیدانیم چه سرّی دارد اما چه گنجی است که پیغمبر این طور اشاره میکند و بعد حضرت زهرا خادمشان را میفرستند روی بلندی که مثلاً عصر جمعه نزدیک غروب نگاه بکند آن هنگامی که خورشید دارد پنهان میشود به ایشان اطلاع بدهد. اینها چون اهلش بودهاند این چیزها را ارزش قائل بودهاند میدانستند این خصوصیت خصوصیتی است که تکرار نمیشود در هر زمان دیگری اینها اسراری است که برای ما شاید واقعاً ناشناختهاست قطعاً ناشناختهاست یکی از اصحاب امام هادی علیه السلام میگوید خدمت حضرت رسیدم جزئیاتی دارد لازم نیست بگویم میگوید خدمت امام هادی علیه السلام رسیدم عرض کردم از پیغمبر نقل شده که لا تُعادِلُ اَیّام فَیُاعدیکُم با ایام و روزها سر جنگ نداشته باشید که ایام با شما دشمنی میکنند با ایام دشمنی نکنید که آنها هم با شما دشمنی میکنند یعنی چه؟ امام هادی علیه السلام فرمود که ایام ما اهل بیت هستیم ایام ما هستیم، تا وقتی آسمانها و زمین برپاست بعد حضرت فرمود که شنبه اسم پیغمبر است، یک شنبه اسم امیرالمومنین علیه السلام است، دوشنبه امام حسن و امام حسین علیهما السلام، سه شنبه امام سجاد، امام باقر امام صادق علیهم السلام، چهارشنبه امام کاظم امام رضا امام جواد و من هست، پنج شنبه برای فرزندم حسن امام عسکری و جمعه برای فرزند فرزندم امام مهدی علیه السلام که یَجتَمِعُ اِلَیهِ اَهلُ الحَقّ اهل حق دور او جمع میشوند جمعه درست است که حالا جمعه بودناش یکی به خاطر این که زمان جمع شدن مردم است مومنین و مسلمین برای نماز جمعه دور هم جمع میشوند اجتماعات است ولی یکی از اجتماعات اجتماع دور حضرت ولی عصر علیه السلام است، بعد امام هادی فرمودند پیغمبر که فرمود با ایام دشمنی نکنید یعنی با ما دشمنی نکنید در دنیا پشت به ما نکنید که در آخرت باعث میشود که شفاعت ما شامل حالتان نشود باعث میشود که طبیعتاً وقتی در محیط ولایت کسی در دنیا نبود در آخرت هم پشت به ما است، طبیعتاً دستش گرفته نخواهد شد. اینها اسراری است در زمانها یا از آن طرف در رابطه با بعضی از زمان ها دارد که بیبرکت است نحس است، زمانهای خوب را ما معمولاً مطرح کردیم که خصوصیتی در آن یک برکتی در آن دارد یک نفحاتی در آن است، در بعضی از روایات ما است که بعضی از زمان ها بیبرکت است نحس است در خود قرآن است در قرآن دو جا در سورهی فصلت و در سورهی قمر است که به یک روزهای نحس یک روزهای بیبرکت و شوم اشاره شده است هر دو جایش هم مربوط به عذاب قوم عاد است که وقتی یک طوفانی به عنوان عذاب بر قوم عاد وارد شد «فَأَرْسَلْنَا عَلَیْهِمْ رِیحًا صَرْصَرًا فِی أَیَّامٍ نَّحِسَاتٍ» (فصلت/16) آن طوفان کوبنده را فرستادیم در یک ایامی که نحس و شوم بود در سورهی قمر دارد «فِي يَوْمِ نَحْسٍ مُسْتَمِرٍّ» (قمر/19) در یک روز نحسی که استمرار داشت منتها در قرآن دیگر نیامده که این نحس بودن روز واقعاً مال خود روز است؟ یعنی بعضی از روزها و شب ها ذاتاً خود به خود یک نحوست و شومیتی دارند یا این که یک عملی و حادثهای است که انسانها در آن ایجاد کردهاند یعنی به تعبیری به خاطر آن مظروفی است که در آن ظرف زمان واقع شده او یک شومیتی دارد او یک نحوستی دارد.
شریعتی: یعنی مثلاً یک روزی ممکن است مبارک باشد فی حد ذاته مبارک باشد اما ما یک کاری را انجام بدهیم که آن روز برای ما نحس باشد.
حاج آقا عالی: بله دقیقاً همین طور است این در قرآن باز نشده است فقط سربسته شده روزهای نحسی که عذاب نازل شده در روایات ما نکات قشنگی است که درسی است از این جهت در روایات در بعضی روایات اشاره به همین مطلب است که خود ما یک کاری کردیم که آن روز را شومش کردیم از امیرالمومنین علیه السلام سوال کردند که راجع به چهارشنبهی آخر ماه که این برای چه سفر کردن در آن خوب نیست؟ حضرت امیر علیه السلام فرمود چهارشنبه روزی بوده که قابیل برادرش هابیل را کشت این اتفاق بد در آن رخ داده به اسم زمانش در رفته است عمل بد مال آن آدم بد بوده یا مثلاً فرض کنید در رابطه با روز عاشورایی که بنی امیه این روز را عید میگرفتند جشن میگرفتند تَبَرَکَت بِهِ بَنو اُمَیّة وَ ابنُ آکِلَةِ الاَکباد که متاسفانه با کمال تاسف باید گفت که در عربستان فرزندان یکی از شاهزادهها در همین روزهای اخیر و ایام اخیری که در اخبار هم گفته شد یکی از فرزندان این شاهزاده ها روز عاشورا را روز عروسی خودش و جشن خودش قرار داد این بوده است ائمه به شدت با این برخورد میکردند، میگفتند این روز روزی است که آن حادثهی فجیع در آن رخ داده مصیبت ما اهل بیت است و این روز روزی است که در آن برکت ندارد کار و کاسبی کردن. بیبرکتی مال آن حادثهای است که در آن واقع شده و فرمودند که در این روز ذخیره نکنید بپردازید به عزاداری، پول و مال و این چیزها را ذخیره نکنید به عزاداری بپردازید در بعضی از روایات اشاره به این است که آن حادثه ای که در زمان رخ داده حادثهی شومی بوده است، اما در بسیاری از روایات، روایات متعدد است که مرحوم مجلسی در بحار نقل کرده خیلیهایش هم سندش خوب است معتبر است بر میاد که خود پاره ای از زمان ها یک خصوصیتی در آن ها است اوضاع فلکی به گونه ای میشود که بعضی از زمان ها تاثیر منفی دارد در زندگی آدم در معاملهی آدم در مسافرتی که آدم میرود تاثیر منفی دارد منتها من تقاضا میکنم دوستان بزرگوار خیلی دقت بکنند منتها نه به این معنا که آدم فکر بکند حالا که این چنین شد دیگر آن تاثیر فلکی و آن نحوستی که در بعضی از روزها یا ایام و ساعت ها است دست خدا را هم میبندد و اگر کسی توکل بر خدا هم بکند مثلاً فرض کنید بخواهد کاری بکند دیگر نه حتماً باید فرض کنید وِردی از کسی بگیرد.
شریعتی: یعنی آن صورت فلکی غالب باشد در اراده و مشیت خداوند.
حاج آقا عالی: بله بر ارادهی خدا غالب باشد آن جا هم با توکل و با صدقه و با بعضی از دعاها که عرض خواهیم کرد آن جا رفع میشود متاسفانه میبینیم ما از سوالهایی که از ما میشود شاید از خود حضرت عالی هم این نوع سوال را بکنند گاهی مواقع بعضیها خیلی وسواس دارند در این زمینه خیلی حساس هستند در رابطه با ساعت دیدن و ساعتها را رصد کردن و ایام را اوضاع فلکی قمر در عقرب نباشد و .. خیلی حساساند جوری که هر کاری که میکنند دستشان را انگار بسته میبینند خودشان را فلج میبینند دست به سیاه سفید نمیتوانند بزنند و اگر هم آدم به آنها بگوید توکل بر خدا بکن مثل این دکترهایی که گاهی مواقع تا یک دوایی از آنها نگیری حتما باید یک نسخه ای بنویسند و دارویی تجویز کنند تا خیالت راحت شود اگر به ایشان بگویی توکل هم بکن نمیتواند قبول بکند و اتفاقا بعضی از این افراد بیشتر به سرشان میآید من این را عرض میکنم آنهایی که حالت بدبینی نسبت به فلک و مَلَک دارند و به حوادث، بدبین به ساعاتاند بدبین به حوادثاند یا گاهی مواقع به شکل دیگری ما را سحر کردهاند ما را جادو کردهاند بخت ما را بستهاند، واقعاً گاهی مواقع این شکل است یعنی تا یک مشکلی پیش میآید میگویند ما را سحر کردهاند این طوری نیست درست است سحر یا جادو ممکن است تاثیر گذار باشد ولی به ندرت. این بدبین بودن است که بیشتر به سر آدم بلا میآورد از امام صادق علیه السلام پرسیدند که بعضی ها هستند که خیلی فال بد میزنند بدبین هستند بیشتر بلا سرشان میآید، بعضی ها خیلی راحت هستند و خوش بین هستند نه. شما تا به حال شنیدهاید و اصلاً تا به حال به گوشتان خورده که مثلاً یک مرجع تقلیدی این طور چیزها برایش پیش بیاید سحری جادویی چیزی؟ ابدا این طور نیست چون اعتنا نمیکند چون توکل بر خدا دارد. از امام صادق این را پرسیدند که بعضی ها که خیلی سخت میگیرند و همه چیز را بد میبینند بیشتر سرشان میآید آقا فرمود همین طور است، اگر حوادث را آسان بگیری آسان به سرت میآید خوشبین باشید فال خوب بزنید، باران میآید از خانهات بیایی بیرون برکت است، میآیی بیرون دوستت را میبینی رفیقت را میبینی میگویی امروز خیراتی برای من پیش میآید، همهاش فال خوب زدن با حوادث یعنی نیمهی پر را دیدن در حوادث این واقعاً ارزندهاست از جهت روانی تاثیر گذار است بر آدم، اگر سخت بگیری سخت برایت گرفته میشود، آنهایی که گاهی مواقع نقطه ضعف نشان میدهند شیطان ها دنبال همین ها هستند گاهی میخواهد بیشتر به سرشان بیاید و نفوذ میکنند در این ها و بیشتر به سرشان میآید و اگر بیاعتنا شوی کاری برایت نخواهد داشت یعنی اگر خوب ببینی خوب برایت پیش میآید بد ببینی بد برایت پیش میآید بیتفاوت و خنثی هم باشی خنثی میشود بنابراین حساسیتهای بیجا در اوقات و ساعات و روزها و دنبال این که حتماً کسی یک ذکری بدهد و دنبال فلان رمال رفتن و فلان دعا نویس بودن. گاهی مواقع بعضی از اینها دکاندار هستند. این ها بیشتر مشکلات برای آدم درست میکنند. توکل بر خدا. امیرالمومنین علیه السلام یک جنگی را میخواستند بروند اصحاب و سربازانشان را جمع کرده بودند یکی از همین افرادی که خیلی با نجوم و با همین به هر حال تاثیرات کواکب و این چیزها سر و کار داشت آمد گفت امروز نروید امروز ضربه میخورید لطمه میخورید شکست میخورید حضرت فرمود این حرفها چیست که میزنی بعد به سربازانش فرمود اِرکَبُوا عَلَی اسمِ الله با اسم خدا سوار شوید، رفتند اتفاقاً با پیروزی بسیار ارزشمند و خیلی کم شهید برگشتند، فاتحانه برگشتند امام صادق علیه السلام را کسی از ایشان پرسید، مرحوم مجلسی در جلد 59 بحار نقل میکند از امام صادق علیه السلام پرسید روز چهار شنبه مسافرت رفتن چطور است؟ امام صادق علیه السلام فرمود که وقتی خواستید مسافرت بروید صدقه بده آیة الکرسی را بخوان و برو، خدا رحمت کند مرحوم سید بن طاووس را ایشان یک کتابی دارد به نام امان الاخطار راجع به سفر است آن چیزی که ایمنی از خطرات برای آدم میآورد ایشان نکتهی قشنگی آن جا گفته، گفته که روز را دوازده ساعت بکنید روز بنا به تابستان و زمستان که بلند و کوتاه میشود بالاخره دوازده قسمت بکنید هر قسمت متعلق به یک امامی است که دعایی دارد دعایش را من کاری ندارم ایشان میگوید اگر دوازده قسمت بکنید در آن ساعتی که میخواهید بروید مسافرت ببینید که وقتی دوازده قسمت کردید ببینید ساعت کدام امام است توسل به همان امام بکنید حامی شما انشاءالله در آن سفر است، مرحوم محدث نوری هم نجم الثاقب این را نقل کرده از سید بن طاووس در همان کتاب امان الاخطارش است، توسل، توکل، صدقه دست خدا را که این چیزها نمیبندد یکی از اصحابش به نام حسن بن مسعود آمد پیش امام هادی این روایت در تحف العقول آمده میخواست برود خانهی امام هادی در راه دو سه تا حادثه برایش پیش آمد انگشتش یک جایی گیر کرد زخمی شد بعد در راه که داشت میآمد یک اسب سواری از پشت آمد خورد به شانهاش و خیلی ضربهی محکمی به او زد و صدمه دید در بین جمعیت یک جایی هم که بود لباسش گیر کرد پاره شد گفت امروز دیگر خیلی روز شومی است از در و دیوار برای ما میبارد، خدا نحوست این روز را از ما رفع بکند آمد خدمت امام هادی تا آمد امام هادی علیه السلام فرمود یا حَسَن هذا وَاَنتَ تَخشانا تو این افکار را داری و با ما نشست و برخاست میکنی؟ کسی که با ما است این طور فکر میکند؟ به این شکل بدبین است به همه چیز؟ بعد حضرت فرمود چوبی که در زندگی از اعمالتان میخورید را چرا تقصیر روزها میگذارید؟ ما ذَنبُ الاَیّام گناه ایام چیست؟ حَتّی تَشَعَّمُ بِها که فال بد میزنید بد بین هستید به آن تَرمی بِذَنبِکَ لِما لاذَنبَ لَه گناهت را میاندازی گردن کسی که گناهی ندارد؟ بعد حضرت فرمود که تعبیری که آقا کردهاند این بود که فرمودند شما به هر حال جایی که چیزی میخواهید بروید توکل بر خدا بکنید توکل بر خدا داشته باشید این چیزها را به آن اعتنا نکنید بنابراین این را عنایت بفرمایید اگر هم در بعضی از روایات برای بعضی از ساعات و ایام یک نحوست و شومی شمرده شده که هست این طور نیست که دست خدا را ببندد ملک را خدا دارد آدم با توکل بر خدا حلش میکند.
شریعتی: در واقع جمع بین فرمایشات شما در همهی مواردی که گفتید و استثنائاتی که مطرح شد این است که ما توکل کنیم و توسل کنیم به اهل بیت و صدقه بگذاریم و آیة الکرسی را بخوانیم.
حاج آقا عالی: و دعاهایی که است با توکل بر خدا و بدبین نبودن. انصافاً این در روایات ما است حالا من کاری ندارم که دیدگاهی که بعضی از روانشناسان که دارند در این زمینه مساعد همین است ما بحث رواییمان را میکنیم در بحث روایی این است که به حوادث خوش بین که باشید به حوادث و نیمهی پر لیوان را ببینید همان به سرتان میآید خوب برایت مقدر میشود و بدبین اگر باشید چون شیاطین دنبال نقطه ضعف میگردند آن کسی که خودش را آماده کرده برای حوادث بد چه بسا بد هم ببیند، در رابطه با مکانها هم همین است اسرار مکانها را درست است ما خیلی نمیدانیم ولی واقعاً بعضی از زمینها و مکانها در آن آدم قرار میگیرد احساس نشاط میکند احساس سبکی میکند یک نورانیتی در آن است و بعضی از زمین ها این طور نیست. من توصیه میکنم خدمت دوستان بزرگوار اهل بیت در خانه ها در مغازه ها این جاها را نورانی بکنید در روایت است که لاتَتَّخِذوا بُیوتَکُم قُبورا خانهی خودتان را مثل قبر قرار ندهید که هیچ چیزی نیست مثل زمینی است که افتاده در بیابان. یعنی این که قرآن بخوانید، یعنی در آن روضه بگیرید، روضهی اهل بیت را بعضی از بزرگان وقتی یک جایی میدیدند میگفتند این جا تاریک است احساس تاریکی میکنیم میفرمودند روضه این جا بگیرید حدیث کساء بخوانید حدیث کساء را اگر در خودش ببینید در خود حدیث کساء یکی از آثارش نزول برکت و رحمت و نورانیت است ملائکه در این جاها رفت و آمد میکنند به هر حال مکانها را که میتواند آدم نورانیتر و با نشاطتر بکند چرا ما در حرمهای معصومین وقتی وارد میشویم همهمان این تجربه را کردهایم همین که وارد حرم یکی از معصومین و مشاهد مشرفه میشویم آدم حس میکند فضا عوض شد حس میکند این جا یک هوای دیگری است، واقعاً این را بالوجدان همه درک میکنند سبک است با نشاط است چون آن جا علاوه بر این که محل نزول ملائکه است، علاوه بر این که ذکر همهاش گفته شده آن جا عنایت خود معصوم است قبر مطهر خود معصوم است در روایت است که بهترین زمینهای روی زمین و مکان ها آن زمینی است که قبر معصوم در آن است لا یُعصَ الله فیهِ اَبَداً معصیت خدا ابدا در آن نیست حتی حیوانی به حیوانی در آن ظلم نکرده، یعنی آن قدر زمین نورانیت دارد واقعا این چنین است در روایتی است که هر جایی که مسجدی است خانهی خدا بنا شده هر جایی لیاقت مسجد شدن را ندارد هر جایی که مسجدی است روایت است یا شهیدی در آن جا افتاده در طول تاریخ یا خونی از شهید آن جا ریخته. این مسجد امام حسن مجتبی علیه السلام در قم، قمیها که خب همه میدانند از جاده قدیم تهران به قم که وارد میشوند ورودی قم است مسجد امام حسن مجتبی علیه السلام این مسجد داستان عجیبی دارد در همین سالهای نزدیک نه دور که به دستور حضرت ولی عصر علیه السلام ساخته شده، مرحوم آیت الله حاج شیخ مرتضی حائری خیلی به این مسجد عنایت داشتند یکی از مراجع بزرگوار فعلی ایشان در کتابشان امامت و مهدویت از آن فردی که دستور ساخت را از حضرت گرفته بوده خودش شنیده و در کتابش نقل کرده که این فرد میگوید حضرت را در این جا که آن موقع بیرون قم بود، بیابان بود میگوید دیدم سیدی را این جا بعدها با نشانهها فهمید حضرت است که فرمود این جا مسجد خواهد شد این جا شهیدی از عزیزان فاطمه افتاده است و این قسمت خونی ریخته که محراب خواهد شد قطراتی از خونش ریخته که محراب خواهد شد، زمین ها خصوصیت دارند ما اسرارش را نمیدانیم چون گوشمان آشنا نیست با این چیزها گفت
تا نباشی آشنا زین پرده رمزی نشنوی * * * گوش نامحرم نباشد جای پیغام سروش
ولی واقعاً این چنین است مکانها با هم فرق میکند حالا ببینید در رابطه با حضرت ولی عصر علیه السلام یک زمانهایی و مکانهایی است که ارتباط با حضرت در آن جا بهتر و بیشتر است که آن زمانها و مکانها را دوستان حضرت ولی عصر منتظرین حضرت باید بدانند و ادبش را حفظ بکنند.
شریعتی: در واقع آن زمان ها و مکان ها برجستهتراند برای ما راحتتر میتوانیم ارتباط برقرار کنیم
حاج آقا عالی: بسفارش شده به این که این جا را عنایت به آن داشته باشیم. من انشاءالله بعد از تلاوت قرآن اشاره ای به این زمانها و مکانها خواهم کرد.
شریعتی: بسیار خوب خدا خیرتان بدهد نکات خیلی خوبی هم شنیدم فکر میکنم پاسخ سوال خیلی از دوستان در مورد زمان ها و مکان ها در بخش اول گفتگویمان با حاج آقای عالی پرداخته شد انشاءالله مورد استفادهی همه قرار گرفته باشد دعوت میکنم بعد از تلاوت آیات نورانی کلام وحی هم همراه ما باشید و چقدر خوب است ثواب تلاوت این آیات را هدیه بکنیم به ساحت مقدس حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف و به روح بلند مادر بزرگوارشان. صفحهی 176 قرآن کریم آیات پایانی سورهی مبارکهی اعراف است که قرار امروز سمت خدایی هاست. باز میگردیم به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
اللهم صل و سلم علی الرسول و آل النبی العظیم
إِنَّ وَلِيِّيَ اللَّهُ الَّذِي نَزَّلَ الْكِتَابَ وَهُوَ يَتَوَلَّى الصَّالِحِينَ ﴿١٩٦﴾ وَالَّذِينَ تَدْعُونَ مِن دُونِهِ لَا يَسْتَطِيعُونَ نَصْرَكُمْ وَلَا أَنفُسَهُمْ يَنصُرُونَ ﴿١٩٧﴾ وَإِن تَدْعُوهُمْ إِلَى الْهُدَى لَا يَسْمَعُوا وَتَرَاهُمْ يَنظُرُونَ إِلَيْكَ وَهُمْ لَا يُبْصِرُونَ ﴿١٩٨﴾ خُذِ الْعَفْوَ وَأْمُرْ بِالْعُرْفِ وَأَعْرِضْ عَنِ الْجَاهِلِينَ ﴿١٩٩﴾ وَإِمَّا يَنزَغَنَّكَ مِنَ الشَّيْطَانِ نَزْغٌ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ إِنَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ ﴿٢٠٠﴾ إِنَّ الَّذِينَ اتَّقَوْا إِذَا مَسَّهُمْ طَائِفٌ مِّنَ الشَّيْطَانِ تَذَكَّرُوا فَإِذَا هُم مُّبْصِرُونَ ﴿٢٠١﴾ وَإِخْوَانُهُمْ يَمُدُّونَهُمْ فِي الْغَيِّ ثُمَّ لَا يُقْصِرُونَ ﴿٢٠٢﴾
وَإِذَا لَمْ تَأْتِهِم بِآيَةٍ قَالُوا لَوْلَا اجْتَبَيْتَهَا قُلْ إِنَّمَا أَتَّبِعُ مَا يُوحَى إِلَيَّ مِن رَّبِّي هَذَا بَصَائِرُ مِن رَّبِّكُمْ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِّقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ ﴿٢٠٣﴾ وَإِذَا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَأَنصِتُوا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ ﴿٢٠٤﴾ وَاذْكُر رَّبَّكَ فِي نَفْسِكَ تَضَرُّعًا وَخِيفَةً وَدُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ بِالْغُدُوِّ وَالْآصَالِ وَلَا تَكُن مِّنَ الْغَافِلِينَ ﴿٢٠٥﴾ إِنَّ الَّذِينَ عِندَ رَبِّكَ لَا يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِهِ وَيُسَبِّحُونَهُ وَلَهُ يَسْجُدُونَ﴿٢٠٦﴾
ترجمه:
یقیناً سرپرست و یار من خدایی است که قرآن را نازل کرده و او همواره شایستگان را سرپرستی و یاری می کند. (۱۹۶) و کسانی را که به جای خدا می خوانید، نه می توانند شما را یاری دهند و نه خود را یاری رسانند. (۱۹۷) و اگر آنان را به سوی هدایت دعوت کنید، نمی شنوند و آنان را می بینی که به سوی تو می نگرند در حالی که نمی بینند. (۱۹۸) عفو و گذشت را پیشه کن، و به کار پسندیده فرمان ده، و از نادانان روی بگردان. (۱۹۹) و اگر [وسوسه ای از سوی] شیطان، تو را [به خشم بر مردم و ترکِ مهربانی و ملاطفت] تحریک کند، به خدا پناه جوی؛ زیرا خدا شنوا و داناست. (۲۰۰) مسلماً کسانی که [نسبت به گناهان، معاصی و آلودگی های ظاهری وباطنی] تقوا ورزیده اند، هرگاه وسوسه هایی از سوی شیطان به آنان رسد [خدا و قیامت را] یاد کنند، پس بی درنگ بینا شوند [و از دام وسوسه هایش نجات یابند.] (۲۰۱) و برادران بی تقوایان [که شیاطین هستند] همواره آنان را به عمق گمراهی می کشانند؛ سپس [در به گمراهی کشیدنشان] کوتاهی نمی ورزند. (۲۰۲) و هرگاه برای مخالفان [به سبب تأخیر وحی] آیه ای نیاوری [بر پایه گمان پوچ و باطلشان که قرآن را از پیش خود می آوری] می گویند: چرا آیه ای از نزد خود انتخاب نکردی [تا برای ما بیاوری]؟ بگو: من فقط آنچه از سوی پروردگارم به من وحی می شود، پیروی می کنم. این قرآن دلایلی روشن از سوی پروردگار شماست و برای گروهی که ایمان می آورند، سراسر هدایت و رحمت است. (۲۰۳) و هنگامی که قرآن خوانده شود، به آن گوش فرا دهید و سکوت کنید تا مشمول رحمت شوید. (۲۰۴) و پروردگارت را در دل خود بامدادان و شامگاهان از روی فروتنی و زاری و بیم و ترس به صدایی آرام وآهسته یاد کن و [نسبت به ذکر خدا] از بی خبران مباش. (۲۰۵) یقیناً مقرّبان و نزدیکان خدا هیچ گاه از عبادت و بندگی اش تکبّر نمی ورزند، وهمواره او را تسبیح می گویند، و پیوسته برای او سجده می کنند. (۲۰۶)
اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم
شریعتی: خیلی خوشحالیم که مثل هر روز در سمت خدا همراه شما هستیم سلام ویژه میگویم به همهی دوستان خوبی که در خارج از کشور دارند برنامهی ما را تماشا میکنند و همهی دوستان بزرگواری که وقت سحر تکرار این برنامه را دارند میبینند اشارهی قرآنی امروز را حاج آقای عالی بفرمایند.
حاج آقا عالی: آیهی 205 سورهی مبارکهی اعراف این آیه را عرض بکنم ترجمهاش را خدمت شما خداوند متعال «وَاذْكُر رَّبَّكَ فِي نَفْسِكَ تَضَرُّعًا وَخِيفَةً وَدُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ بِالْغُدُوِّ وَالْآصَالِ» این آیه ارتباطی هم دارد با این بحث خودمان که از زمان ها خدا میفرماید استفاده کنید در دو زمان خدا میفرماید که خدا را یاد بکنید و آن هم با این شکل وَاذْكُر رَّبَّكَ پروردگار خودت را یاد بکن فِي نَفْسِكَ هم ذکر قلبی در جان خودت تَضَرُّعًا وَخِيفَةً با تضرع و خشوع و با خوف از آن مراتب الهی وَدُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ علاوه بر آن ذکری که ذکر قلبی است در دلت به یاد خدا هستی زبانی هم ذکر بگو منتها نه ذکری که بلند باشد، آهسته ذکر زبانی آهسته و نجواگونه ای هم داشته باش بِالْغُدُوِّ وَالْآصَالِ در صبح گاهان و شام گاهان در صبح گاهان و شام گاهان غدو جمع غدوه است یعنی اول صبح بین الطلوعین طلوع فجر تا طلوع آفتاب و آصال جمع اصیل است یعنی طرف غروب و شام این دو وقتی که شیف ملائکه هم این دو وقت عوض میشود و اعمال را به هر حال بالا پایین میروند، در جاهای دیگر قرآن بله آمده است وَلَا تَكُن مِّنَ الْغَافِلِينَ از غافلین نباش اگر این چنین شدی اگر اهل ذکر شدی و این زمانها را، زمانهای خاص را پاس داشتی در آیهی بعد خدا میفرماید ان الذین عند ربک آنهایی که به مقام عند رب میرسند و خدایی میشوند لا یستکبرون عن عبادته آن ها استکبار ندارند نسبت به عبادت خدا خاشع و خاضعاند، آن وقت به مقام تسبیح میرسند یعنی از منظر بالاتری به عالم نگاه میکنند چون اسرار ربوبی را فهمیدهاند آن وقت خدا را تنزیه میکنند عیب نمیبینند در چیزها برای خدا. ماهایی که گاهی مواقع عیبهای خودمان را به پای خدا مینویسیم و گله داریم از خدا ما چون هنوز به آن مقامی نرسیده ایم که مدیریت و ربوبیت خدا در عالم را بفهمیم اما آن کسانی که از منظر بالا نگاه میکنند اسرار ربوبیت گیرشان میآید میبینند خدا چقدر قشنگ دارد مدیریت میکند اگر هم یک جایی یک بلایی سر کسی میآید یک کیسه ای است که دارد به او کشیده میشود به خاطر پاک کردنش است احیاناً. کیسه کشیدن ممکن است به نظرش دردش بیاید ولی دارد پاکش میکند. خدا را تسبیح میکند تنزیه میکند از عیبها.
شریعتی: بسیار خوب خدا خیرتان بدهد یک نکتهی خوبی بود. با توجه به نکاتی که در بخش اول ما شنیدیم درست است که شما اشاره کردید ما واقعاً اسرار این زمان ها و مکانهایی را که ویژگی خاصی دارد را نمیدانیم و واقعاً چرا اتفاق افتاده ولی احساس میکنم که آن چه که هست تفضل خداوند متعال است نسبت به ما برای این که قدر این زمان ها را بدانیم و قدر بدانیم و انشاءالله به سمت خودش حرکت بکنیم و فرصت فرصت و دقیقه دقیقهی این لحظات را و آن مکانهایی که در آن جا قدم میگذاریم را مغتنم میشماریم برای بندگی کردن احساس میکنم امتیاز ویژه ای برای خود ماست و برای بندگی ماست.
حاج آقا عالی: واقعاً همین است هم امتیاز است که زمانها و مکانهایی را متعدد قرار داده که هر کسی در این تورها میافتد یک بهانهای باشد هم این که به ما خبرش را دادهاند گاهی مواقع ممکن است واقعیتهایی بوده و به ما نگویند یا در گوشی فقط به بعضیها بگویند نه خبرش را هم به ما رساندند همین آیه را الآن خواندیم میفرمادی بالغدو و الاصال این دو وقت را نگه دار یا آن چیزی که از پیغمبر عرض کردم مثلاً برای جمعه این چیزهایی که گنج است خبرش را به ما داده اند. آدرس آن گنج دادهاند باید جمع کنیم.
شریعتی: در بحث ادب نسبت به زمان ها و مکان ها کلیاتی را حاج آقای عالی در بخش قبلی گفتند و حالا آن زمان ها و مکانهایی که ارتباط ما را با امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف بیشتر میکند ما را نزدیکتر میکند به حضرت.
حاج آقا عالی: من در جلسهی قبل یک فهرستی را خیلی سریع گفتم فقط اشاره میکنم از زمانها دوشنبهها و پنج شنبهها که اعمال عرضه میشود شبهای جمعه و روز جمعه که گفتیم متعلق به حضرت است شبهای قدر و روزهای قدر روزهای عید روز عید فطر روز عید قربان روز عید غدیر به خصوص که تجدید عهد است با ولی خدا. روز عرفه که به گونهای تتمهی ماه مبارک رمضان و شبهای قدر است که اگر کسی احیاناً آن جا یک خبط و خطاهایی داشته و کمبودهایی در عرفه گفتهاند آن جا میشود جبران کرد روز و شب نیمهی شعبان که کاملاً مشخص است متعلق به حضرت است اینها ایام است منتها من برای این که دوستان اهل بیت کاربردی یک عملی را انجام بدهند راجع به ایام و هر زمان هم این برایشان پیش میآید یکی از ایام متعلق به امام زمان علیه السلام صبحها یعنی اول روز و آخر روز است نزدیک غروب است. همین بالغدو و الآصال ای که در این آیه گفته هر روز صبح یعنی بعد از اذان صبح که نماز صبح است تا طلوع آفتاب که بین الطلوعین میگویند این صبح که همان غدوه یا بکره یا همین تعبیری که الآن در قرآن خواندیم غدو و همچنین عصر یعنی طرف غروب موقعی که قرص خورشید پنهان میشود و موقع غروب است که آن زمان هم اصیل میگویند بکرة و اصیلا در آیات قرآن متعدد این دو وقت آمده است، یکیاش همین است که الآن خواندیم در سورهی اعراف در سورهی طه آمده «قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَقَبْلَ غُرُوبِهَا» (طه/130) این جا واضحتر آمدهاست در سورهی احزاب آیهی 41 آمده «اذْكُرُوا اللَّـهَ ذِكْرًا كَثِيرًا، وَسَبِّحُوهُ بُكْرَةً وَأَصِيلًا» آن جا آمده مواردش متعدد است در این جا ذکر خدا سر جای خودش است که در این دو وقت گفته شود اما چه نسبتی به امام زمان دارد؟ چه ربطی این دو وقت به امام زمان دارد؟ ما در روایاتمان داریم که در این دو وقت هم پروندههای اعمال عرضه میشود صبح و شام، اول روز و آخر روز، روایت از امام رضا علیه السلام در جلد 23 را جلسهی قبل هم من خواندم آمد خدمت امام رضا برای سلام گفت آقا برای من و خانواده ام دعا کنید حضرت فرمود مگر من دعا نمیکنم؟ بعد امام رضا فرمود در هر روز و شب اعمال شما به ما عرضه میشود که آن وقت دقیقش در بعضی از روایات همین اول روز و اول شب یا آخر روز به تعبیری دم غروب این دو وقت بر ولی زمان اعمال عرضه میشود و در زمان ما به وجود مقدس امام زمان علیه السلام او اگر اعمال خوب ما را ببیند دعا میکند اگر گناهی ببیند استغفار میکند، به پاس این که امام زمان علیه السلام با اعمال ما مواجهه یا دعا میکند یا استغفار میکند این پدر بزرگوار و مهربان غافل نباشیم این دو وقت را حتی اگر شده یک وقتش را حالا اگر کسی هر دو وقت را نتوانست حواسش را به حضرت داشته باشد یکیاش را فکر نکند که مثلاً اگر دم غروب را نتوانست دیگر صبحش هم هیچ میشود یا صبح را نتوانست دم غروبش هیچ میشود نه ولو یکیاش را شما صبح به خصوص بعد از نماز صبح که تعقیبات نماز صبحتان را میتوانید یک سلام به حضرت قرار دهید در اول روز یک دعای عهد حالا آن دعای عهد طولانی اللَّهُمَّ رَبَّ النُّورِ الْعَظِيمِ وَ رَبَّ الْكُرْسِيِّ الرَّفِيعِ آن دعای عهد معروف هم به فرض اگر نه یک دعای عهد مختصری است که مرحوم محدث قمی بعد از دعای ندبه آن را نقل کرده و اگر چند بار خوانده شود این حفظ میشود به اندازهی نصف صفحهی مفاتیح است که با اللَّهُمَّ بَلِّغْ مَوْلايَ صَاحِبَ الزَّمَانِ شروع میشود این دعا را دعای عهد مختصر اول صبح آخر روز هم مرحوم سید بن طاووس در کتاب جمال الاصول از امام صادق علیه السلام نقل کرده که هر روز صد تا صلوات اگر کسی بتواند هدیه کند به ائمه صد تا صلوات یعنی یک دور تسبیح آدم دم غروب هدیه کند به امام زمان علیه السلام، این یکی از چیزهایی است که میتواند عمل به همین مسئله باشد که صبح و شب به یاد حضرت هستیم و در روایاتی است که خیلی روایت زیبایی است برای آنهایی که اهل عملاند امام صادق علیه السلام فرمود اگر عملی را شروع میکنید سعی کنید تا یک سال ادامه بدهید یک عمل مستحبی را این ملکه میشود ولو کم باشد آن عمل قلیل باشد ولی یَدوم باشد دوام داشته باشد تا یک سال که شب و روز قدر را در آن قدر بکنیم آن وقت اگر کسی این کار را انجام بدهد آثار عمل را خوب میبیند این کار از همان کارها است خدا رحمت کند مرحوم سید کریم کفاش را من یک مرتبه نقل میکردم این آدم با عظمت که حدود پنجاه شصت سال پیش بود سید کریم محمودی تهرانی، ایشان که از مشتاقان حضرت ولی عصر علیه السلام بود خیلی کارهایی را انجام میداد که مثلاً بتواند خدمت حضرت برسد یک مرتبه پیغمبر اکرم را در خواب دید از پیغمبر سوال کرد که یا رسول الله یا جداه من میخواهم خدمت امام زمانم برسم چه کار بکنم؟ حضرت فرمود صبح و شب بر حسینم گریه کن این عمل را گفت، سید کریم کفاش البته من نمیخواهم این را بر همه بگویم ایشان این طور دستور را داشت میگفت من تا یک سال این کار را کردم که بعد از یک سال در باز شد که تشرفات عجیبی خدمت امام زمان علیه السلام داشت و خیلی از بزرگان تهران از علمای تهران ایشان را کاملاً باور داشتند در این زمینه این راجع به اوقات، راجع به مکانها هم که مکانهای منسوب به حضرت است و دوستان میدانند مثل مسجد کوفه مسجد سهله که منزل گاه حضرت در زمان ظهور خواهد بود در روایت است، مثل سرداب مقدس در سامراء که منزل امام زمان علیه السلام خانهی امام عسکری و امام هادی این جا بوده است امام زمان این جا متولد شده محل عبادتشان بوده خیلی از خوبان در سرداب مقدس خدمت حضرت ولی عصر علیه السلام رسیدهاند یکی هم مسجد جمکران این که دیگر در دسترس است، که این مسجد جمکران را من تقاضا میکنم دوستان بزرگوار به هر حال سندش را ببینند سندش بسیار موثق است همان طور که ما روایات اهل بیت را سلسله سند داریم راجع به این مسجد جمکران هم همین طور است اصل مسئله را در بیداری نه در خواب که بعضیها متاسفانه شبهه میاندازند در بیداری حسن بن مصلح جمکرانی که مال ده جمکران بود بیدارش کردند خدمت حضرت در همین زمین مسجد که آن موقع مسجدی نبود رسید حضرت دستور داد که این جا را بساز و مردم رغبت کنند این جا زمین عزیزی است و در آن چهار رکعت نماز دو رکعت نماز تحیت دو رکعت نماز صاحب الزمان انجام بدهند آن وقت مرحوم شیخ صدوق در کتاب مونس الحزینش این قضیه را نوشته تمام علماء مراجع و بزرگان ما تمام آنها در این هزار سال اخیر حدود هزار سال پیش مسجد جمکران ساخته شده هزار سال قدمت دارد البته چندین دور تجدید بنا شده تمام بزرگان استثناء ندارد عنایت داشتند و میرفتند، مرحوم آیت الله شیخ عبدالکریم حائری، مرحوم آیت الله بروجردی میگفت از قطعیات است، حضرت امام میرفتند، آیت الله بهجت، آیت الله آقای مرعشی نجفی چهل شب را خودشان در مصاحبهشان میفرمود من چهل شب چهارشنبه بیتوته داشتم و کراماتی دیدم، مرحوم آیت الله گلپایگانی عریضه مینوشتند که بعداً بحث عریضه را خواهیم کرد عنایت داشتند بنابراین مسجد جمکران را دوستانی که قم مشرف میشوند بعد از زیارت دختر بزرگوار موسی بن جعفر حضرت معصومه سلام الله علیها این مسجد را هم از آن استفاده بکنند و از برکاتش قدر بدانند ده ها صدها هزاران نفر نتیجه گرفتهاند بتوانند انشاءالله استفاده بکنند، در کتاب نجم الثاقب هم مفصل آورده بودم که بخوانم منتها فرصت نیست در کتاب نجم الثاقب مرحوم محدث نوری که صد تا حکایت از کسانی که خدمت حضرت ولی عصر مشرف شدهاند را نقل کرده اولین حکایتش مربوط به مسجد جمکران است، مربوط به همین مسجد است مرحوم آیت الله شیخ مرتضی حائری استاد مقام معظم رهبری بودند بسیار دقیق النظر مرجع خیلی با عظمتی بود، ایشان میگفت من خیلی این طور نیست که به نقلیات این و آن اعتنا بکنم یک آدم دقیقی بود، ایشان گفت ولی این مسئله از قطعیات است، هیچ کدام از فقها بزرگان ما نبودند که تشکیک بکنند در آن متاسفانه بعضیها جهالتی کردند یا خدای نکرده قصد و غرضی اگر بوده نسبت به این مسجد کم اعتنا اگر باشند این صحیح نیست دوستان بزرگوار اهل بیت از زمان ها و مکانهای متعلق به حضرت استفاده بکنند.