نکاتی پیرامون اعمال ماه رجب و سیره امام محمد باقر علیه السلام
كارشناس: حجت الاسلام والمسلمين فرحزاد
تاريخ پخش: 28-12- 96
حاج آقای فرحزاد: بسم الله الرحمن الرحیم. الحمدلله رب العالمین، اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم.
چون امروز روز اول ماه رجب هست و ماه بسیار مهمی است، بخش اول را در مورد ماه رجب می‌گویم و از صحیفه سجادیه هم خواهیم گفت. در بخش دوم هم در مورد امام باقر(ع) خواهیم گفت. سه ماه است که افضل ماه‌های سال هست. ماه رجب، شعبان و رمضان که این سه ماه فضایل فوق العاده‌ای دارند که شروعش از ماه رجب است. ماه رجب چند امتیاز مهم دارد که حتی ماه رمضان هم ندارد. مثلاً ماه رجب از ماه‌های حرام هست ولی ماه رمضان ماه حرام نیست. ذی القعده الحرام، ذی الحجة الحرام، محرم الحرام سه ماه پشت سر هم است و رجب المرجب که جدا افتاده است. حرمتش در صریح قرآن سفارش شده است. یعنی حتی جنگ با کفار و اشقیاء در ماه حرام ممنوع است و باید آتش بس اعلام شود. بنده بارها عرض کردم ماه حرامی که باید با دشمن ترین افراد دعوا و نزاع نداشته باشیم، دیگر با خودی حرام اندر حرام اندر حرام است. انشاءالله خدا طعم صلح و محبت و یگانگی را به همه بچشاند. مخصوصاً روزهای پایانی سال که مهم خانه تکانی دلهاست. انشاءالله یک شستشوی روحی داشته باشیم و هر کینه و اختلافی هست کنار بگذاریم.
تا توانی پا منه اندر فراق *** ابغض اشیاء عندی الطلاق
چیزی که خدا از همه بیشتر دشمن دارد، فراق و اختلاف و قهر و جدایی است. انشاءالله در مملکت ما، جناح‌ها، دسته بندی‌ها، گروه‌ها، فامیل و دوستان، دعوا و اختلاف را کنار بگذارند و واقعاً اگر با هم یکی باشیم از دشمن نمی‌ترسیم. ولی اگر دشمن بین خودمان اختلاف ایجاد کرد، بدانید ضربه زده است. از توپ و تانک ترسی نیست ولی از تفرقه داخلی که دشمن نفوذ می‌کند، بدترین چیزها است. انشاءالله اختلاف و دعوا و نزاع‌ها را کنار بگذاریم و همه همدل شویم. پس یک امتیاز مهم ماه رجب ماه حرام است و حرمت فوق العاده‌ای دارد و اختلاف‌ها را باید کنار بگذاریم. در روایت داریم پرونده اعمال خدمت امام زمان برده می‌شود، امام زمان برای گناه‌های امت عذرخواهی و استغفار می‌کنند و برای ثواب‌هایشان طلب قبولی می‌کنند مگر دو نفر که با هم قهر هستند و اختلاف دارند. می‌فرماید: پرونده اینها را بایگانی کنید. تا وقتی که آشتی نکردند با فامیل و دوست و آشنایشان نه گناهان آنها آمرزیده می‌شود و نه ثواب‌های آنها قبول می‌شود مگر اینکه بروند آشتی کنند.
ایام عید نوروز خیلی فرصت خوبی است و بستر فراهم است که با کسی قهر هستیم، تلفن کنیم و دید و بازدید برویم و شیطنت‌ها را دور بریزیم. درباره‌ی ماه رجب تعبیرهای خیلی بلندی است. یکی از تعبیرها این است که «شهر الله العظیم لا یقاربه شهر من الشهور حرمتاً و فضلا» در مفاتیح حاج شیخ عباس قمی آوردند که ماه بزرگ خداست که هیچ ماهی از ماه‌ها در حرمت و فضل به این ماه نمی‌رسد. ماه ریزش رحمت خداست. انشاءالله سفره دلمان را پهن کنیم. ما چند ماه رمضان و رجب و شعبان بیشتر مهمان خدا نیستیم. چقدر عزیزانی که امسال بودند و رفتند. بسیاری از خانواده هستند که پدر، مادر، فامیل، اولاد را از دست دادند. بلاشک ما هم در این مسیر خواهیم بود. منتهی انشاءالله بهره کامل را از این ماه بگیریم. رحمت خدا ریزش فراوان در این ماه دارد.
از مهمترین اعمال این ماه توبه و استغفار است که ماه رجب بالخصوص خیلی سفارش شده است. بزرگان اهل دل و اهل معنا فرمودند: یک کلمه هست نقطه‌هایش جابه جا می‌شود. تخلیه، تحلیه، تجلیه. تخلیه یعنی خالی شدن از بدی‌ها. اول کاری که در آستانه نوروز می‌کنیم نظافت است. خودمان، لباسمان، فضای زندگی‌مان، محل کارمان را تمیز می‌کنیم. بدی‌ها را شستشو کردن تخلیه است. تحلیه یعنی آراسته شدن به زیور و اعمال و صفات خوب. ماه رمضان هم ماه تجلیه است. ماه مهمانی است. یعنی خدا تجلی می‌کند فقط با صاحبخانه بنشینیم. نفس و خوابش عبادت است. ولی کسی از ماه رمضان بهره می‌برد که این دو کار قبل را انجام بدهد. این دو ماه آمادگی است برای رفتن به مهمانی خدا، ماه رجب تأکید فراوان روی استغفار و توبه شده است. اگر دلی را شکستیم، حقی را پایمال کردیم مخصوصاً حق الناس، رد مظالم باید بدهیم، حلالیت بطلبیم، اگر عذر داریم از اینکه به طرف بگوییم، برای او کارهای خیر بکنیم. در دلمان کینه از کسی نداشته باشیم. خانه تکانی دل که از آن غافل هستیم خیلی مهم است. تمام در و دیوار را گردگیری می‌کنیم. فرش‌ها را می‌شوییم. خودمان را فراموش می‌کنیم. بزرگی مثال می‌زد که سابق دلال و کیسه کش‌ها بودند روزی ده نفر را می‌شستند. یادش می‌رفت خودش هم باید بشوید. ما همه جا را تمیز می‌کنیم ولی یادمان می‌رود خودمان را تمیز کنیم.
توبه و استغفار که حضرت محمد(ص) فرمودند: ماه رجب ماه استغفار و توبه امت من است. «اکثروا فیه الاستغفار» در ماه رجب استغفار زیاد کنید. هم استغفار لفظی، «استغفرالله و اسئله التوبه، استغفرالله من کل ذنب و اتوب الیه» ولی مهم ندامت و پشیمانی و جبران گذشته است. حق الله است قضا کنیم و یا اگر حق الناس است دینی را ادا کنیم. لفظ خالی مشکل را حل نمی‌کند. فرمود: در این ماه زیاد استغفار کنید «فانه غفورٌ رحیم» خدای مهربان آمرزنده و مهربان است. مرحوم علامه طباطبایی فرمودند: تمام سیر و سلوک در همین یک کلمه هست که ما موانع را که همان گناه و معصیت هست را برداریم. مانع را برداری خورشید می‌تابد و باران رحمت می‌بارد و همه وسایل فیض رساندن فراهم است. فقط این مانعی که گناه و معصیت است را با توبه و استغفار برداریم. پیغمبر فرمودند: «لَيْسَ شَيْءٌ أَحَبَّ إِلَي اللَّهِ تَعَالَي مِنْ مُومِنٍ تَائِبٍ وَ مُومِنَةٍ تَائِبَةٍ» (عيونأخبارالرضا (عليه السلام)، ج 2، ص 29) چیزی نزد خدا محبوبتر نیست از مرد مؤمن یا زن مؤمنه‌ای که توبه کند. گاهی دیدی آدم در سفر است، مریض است نتوانسته چند روز حمام برود، خودش از خودش بدش می‌آید. اصلاً عرق کردن با آلودگی‌های گناه قابل قیاس نیست. فرمایش امام هشتم که فرمودند: با استغفار و توبه خودتان را خوشبو کنید که بوی تعفن گناه شما را آلوده و متعفن نکند. منتهی اهل دل و اهل معنا این بوها را حس می‌کنند. کسی که سر تا پا وجودش حقه بازی و کلک است. مردم آزاری است. بداخلاقی است، هرگز نمی‌تواند واقعیت گناه را حس کند. ولی با توبه و استغفار آدم احساس سبکی می‌کند. گویی دارد پرواز می‌کند. اگر کسی طعم توبه و استغفار را بچشد، که چقدر راحت است، می‌داند آه مظلوم پشت سرش نیست و لذت فوق العاده‌ای دارد.
بنده توفبق داشتم جلسات فراوانی با دوستان طلبه درباره توبه و استغفار صحبت کردم و به صورت کتاب درآمده است و راه‌های برون رفت از بن بست‌ها است. تمام معضلات، مشکلات روحی و اقتصادی و روانی برای گناه و معصیت است. ولی کسی که توبه و استغفار می‌کند همه درها به رویش باز می‌شود. از اعمال بسیار مهم این ماه زیارت آقا اباعبدالله(ع)، زیارت امام هشتم(ع)، زیارت مولا امیرالمؤمنین، در مبعث، سیزده رجب، ماه امیرالمؤمنین علی(ع) است و ولادت سر تا سر نور این امام در ماه رجب هست. تعبیری در حدیث قدسی بود، خدای مهربان می‌فرماید: فرشته‌ای می‌آید اول ماه رجب تا آخر ماه رجب هی درخواست می‌کند از بنده‌ها که کسی هست من برایش توبه‌اش را قبول کنم، هدایتش کنم، از من چیزی بخواهد عطا کنم؟ در پایان خدا می‌فرماید: «جعلت هذا الشهر حبلاً متصلاً بینی و بین عبادی فمن اعتصم به وصل الیَّ» ماه رجب را ماه ریسمان ارتباط با خودم و بندگانم قرار دادم. ماه پیوند خدا با بنده‌هاست. ماه خداست. یکی ماه رمضان ماه خدا تعبیر شده است. ماه شعبان ماه پیغمبر خداست. یکی ماه رجب ماه بزرگ خدا تعبیر شده است. خدای مهربان می‌فرماید: من ماه رجب را وسیله پیوند بندگانم با خودم قرار دادم. هرکس به این ماه رجب متمسک شود، یعنی آداب و شرایط ماه رجب را عمل کند به من خواهد رسید. از این بالاتر چیست که دل ما به خدا وصل شود.
از اعمال مهم ماه رجب، از همه مهمتر توبه و استغفار است. از اعمال مهم روزه گرفتن است. یک روز، دو روز، خیلی سفارش شده است. بارها گفته شده آنهایی که روزه واجب دارند، روزه قضا دارند نمی‌توانند روزه مستحبی بگیرند. ولی همان روزه واجب را در ماه رجب نیت کنند. یا احیاناً برای پدر و مادر و کسانی که دینی به گردن ما دارند، آن هم کار خوبی است. پیغمبر ما فرمودند: «من صام یوماً واحد من رجب ایمانا و احتساباً» کسی یک روز در ماه رجب برای خدا روزه بگیرد، «استوجب رضوان الله» خدای بزرگ از او خشنود می‌شود. خدا بگوید: مرحبا، من از شما راضی هستم. «و ادفع صوم ذلک الیوم غضب الرب» روزه ماه رجب، ولو یک روز غضب خدا را دفع می‌کند. «و اغلق باباً من ابواب نیران» یک روز روزه در ماه رجب دری از درهای جهنم را می‌بندد. در حدیث دیگر داریم خداوند گناهانش را می‌‌آمرزد.
در روایتی دیگر امام هفتم فرمودند: کسی یک روز در ماه رجب روزه بگیرد به اندازه یک سال آتش جهنم از او دور می‌شود. همه ما یک روز را می‌توانیم روزه بگیریم. فرمود: سه روز روزه در ماه رجب بهشت را بر انسان واجب می‌کند. ماه رجب و شعبان که روزه گرفتن مستحب است، اگر انسان روزه مستحبی گرفت، چون ایام عید نوروز است و مهمانی می‌روند، اگر مهمانی رفتید و به شما تعارف کردند، مستحب است که شما بردارید و روزه مستحبی را بخورید. هم برای شما ثواب چند برابر دارد و هم برای آن کسی که به شما مهمانی داده است، چندین برابر هم برای او و هم برای شما ثواب روزه را می‌نویسند. شما نیت روزه مستحبی می‌کنید، ولی مهمانی می‌روید نمی‌شود. یا در کوچه و خیابان کسی به شما تعارف کرد، نگویید به دلم نمی‌چسبد. نه! هم روزه گرفتی و هم ثواب می‌بری. پس اگر روزه مستحبی بودید و به شما تعارف کردند، مستحب است این کار را بکنید. ثواب چند برابر روزه را دارد. غرور هم شکسته می‌شود، اینکه بگوید: من ماه رجب روزه گرفتم. تمام کارهای خداوند حساب شده است.
از اعمال ماه رجب ذکر بلند «لا اله الا الله» است. حداقل هزار بار بگوییم: لا اله الا الله! روایت داریم ذکر بلند «لا اله الا الله» همه حجاب‌ها را می‌شکافد تا طرف گوینده شود و به خدا برسد. از اعمال ماه رجب دعاهای خیلی زیبایی که در مفاتیح آمده است. «یا من یملک حوائج السائلین»، «یا من یعلم ما فی الضمیر الصامتین» معانی خیلی زیبایی دارد. خواهش می‌کنم یک مقدار روی معانی این دعاها توجه کنید. «خاب الوافدون علی غیرک و خسر المتعرضون الا لک» آنهایی که به غیر خدا وارد شدند، ضرر کردند و خسران دیدند. مرحوم شهید مطهری فرموده بودند: بعضی از دعاهای ماه رجب مثل همین‌هایی که بوی توحید می‌دهد، اینقدر بلند است که خوب است در طول سال خوانده شود. قرآن و دعا که می‌خوانیم فقط آخر سوره نباشد. کمتر بخوانیم و کیفیت را بالا ببریم.
یک موقعی مسجد بودم، بزرگی کنار من نشسته بود، دیدم مفاتیح را نگاه می‌کند. بعد که جمع کرد پرسیدم، گفت: مطالعه می‌کردم. «الهی و ربی من لی غیرک» غیر از خدا چه کسی به درد من می خورد؟ هرچه دارم فانی است جز خدا. یک کلام خیلی قشنگی مرحوم دولابی دارند، فرمودند: اگر با خدا هستی، هستی و اگرنه نیستی. چون هستی شما از خداست و الا نیستی. پیوند و ارتباط با خدا مهم است.
آخرین عمل ماه رجب که خیلی مهم است، صدقه و انفاق است. در آستانه عید نوروز هستیم و بازارها شلوغ است و از ده روز جلوتر، گاهی یک ماه جلوتر، افرادی که متوسط الحال هستند و دستشان به دهانشان می‌رسد یا افرادی که وضعشان خوب است. پنج درصد خریدهایی که می‌کنند یک درصد جزئی را برای فقرا بگذارند. هرکس در توان خودش. آنهایی که بیشتر دارند، بیشتر. صدقه دادن پدر جد تمام اعمال و روزه‌های مستحبی است. بعضی می‌گویند: هرچه بگویید ذکر می‌گوییم و دعا می‌خوانیم و نماز هم می‌خوانیم، ولی خدا می گوید: من همین را می‌خواهم. در روایت داریم خدا می‌فرماید: بر تمام اعمال شما موکل دارم و فرشته‌ای را مأمور کردم، الا صدقه. صدقه‌ای که می‌خواهید برای من بدهید، خودم می‌گیرم. نمی‌گذارم غیر از من کسی بگیرد. اینقدر این شیرین است. صدقه بلاها را دفع می‌کند. رزق و روزی را زیاد می‌کند. خیر و برکت می‌آورد. معضل و مشکل جامعه ما بخش مهمی برای بخل و خساست و حرص و طمع است. اول وظیفه دولت و حکومت است، ولی اگر نکردند بنشینیم دست روی دست بگذاریم. صله رحم واقعی گره گشایی و شاد کردن آن فامیل است. نه اینکه بروی پنج روز، ده روز فامیل او شوی، هشتش گرو نه باشد و شما هم بروی قرضی روی قرض او بگذاری. لذا این حلقه اول پدر و مادر و خواهر و برادر و فرزند، قوم خویش‌های نزدیک هستند، حدیث داریم اگر اینها نیازی دارند شما به غیر اینها بدهی قبول نمی‌شود. «لاصدقة و ذو رحم محتاج» تا وقتی که حلقه اول در گرفتاری و مشکلات هستند، ما لازم نیست برویم برای افراد دور و بیگانه خرج کنیم.
یکی از دوستان ما می‌گفت: یک طایفه‌ای در قم معروف هستند. بزرگ این خانواده به یکی از دوستان ما گفته بود که ما ماهانه یا هفتگی دور هم جلسه داریم و رصد می‌کنیم کل فامیل را، هرکدام اگر مشکل ازدواج دارند، مشکل تهیه جهاز دارند، مشکل خانه دارد، به هم خبر می‌دهیم مشکل را حل کنیم. نگذاشتیم در فامیل ما کسی بی خانه بماند، قرض داشته باشد، زندانی بی گناه باشد. یک برادر بالا می‌رود و یک برادر پایین می‌رود، خدا می‌خواهد امتحان کند. یک خواهر مال بسیار دارد و یک خواهر هیچی ندارد. یک مقدار همراه و همدل باشیم. خدا اینها را امتحان قرار داده البته روز قیامت فقرا جلوتر هستند و ما به آنها نیاز داریم. «الفقرا ملوک اهل الجنه» اینها پادشاهان اهل بهشت هستند. ما باید منت پذیر باشیم که آنها از ما قبول کنند. آنها ولی نعمت ما هستند. انشاءالله اگر این همدلی و صدقه دادن اتفاق بیافتد، خیلی شیرین می‌شود.
شریعتی: اول سال نو هست، انشاءالله این نکاتی که حاج آقای فرحزاد گفتند همه عمل کنیم و از ثواب و برکاتش بهره‌مند شویم و زیر باران رحمت الهی حسابی خیس شویم. اینها روزها با آمدن ماه رجب خیلی‌ها با المراقبات مرحوم آ میرزا آقا جواد آقای ملکی تبریزی مأنوس می‌شوند یا اقبال سید بن طاووس که قبلاً گفتیم. اگر خاطرتان باشد ما یکوقتی آداب مسلمانی را از شما شنیدیم. در ایام نوروز در مورد مهمانی و آداب مهمانی رفتن، دوستان ما دارند زحمت می‌کشند و همه این نکات را در هر روز نوروز در کانال ما قرار می‌دهند. انشاءالله بهره‌مند شویم و به دوستان خود هم معرفی کنید. امروز صفحه 263 قرآن کریم، آیات 16 تا 31 سوره مبارکه حجر در سمت خدای امروز تلاوت خواهد شد.
«وَ لَقَدْ جَعَلْنا فِي السَّماءِ بُرُوجاً وَ زَيَّنَّاها لِلنَّاظِرِينَ «16» وَ حَفِظْناها مِنْ كُلِّ شَيْطانٍ رَجِيمٍ «17» إِلَّا مَنِ اسْتَرَقَ السَّمْعَ فَأَتْبَعَهُ شِهابٌ مُبِينٌ «18» وَ الْأَرْضَ مَدَدْناها وَ أَلْقَيْنا فِيها رَواسِيَ وَ أَنْبَتْنا فِيها مِنْ كُلِّ شَيْءٍ مَوْزُونٍ «19» وَ جَعَلْنا لَكُمْ فِيها مَعايِشَ وَ مَنْ لَسْتُمْ لَهُ بِرازِقِينَ «20» وَ إِنْ مِنْ شَيْءٍ إِلَّا عِنْدَنا خَزائِنُهُ وَ ما نُنَزِّلُهُ إِلَّا بِقَدَرٍ مَعْلُومٍ «21» وَ أَرْسَلْنَا الرِّياحَ لَواقِحَ فَأَنْزَلْنا مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَسْقَيْناكُمُوهُ وَ ما أَنْتُمْ لَهُ بِخازِنِينَ «22» وَ إِنَّا لَنَحْنُ نُحْيِي وَ نُمِيتُ وَ نَحْنُ الْوارِثُونَ «23» وَ لَقَدْ عَلِمْنَا الْمُسْتَقْدِمِينَ مِنْكُمْ وَ لَقَدْ عَلِمْنَا الْمُسْتَأْخِرِينَ «24» وَ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ يَحْشُرُهُمْ إِنَّهُ حَكِيمٌ عَلِيمٌ «25» وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ مِنْ صَلْصالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ «26» وَ الْجَانَّ خَلَقْناهُ مِنْ قَبْلُ مِنْ نارِ السَّمُومِ «27» وَ إِذْ قالَ رَبُّكَ لِلْمَلائِكَةِ إِنِّي خالِقٌ بَشَراً مِنْ صَلْصالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ «28» فَإِذا سَوَّيْتُهُ وَ نَفَخْتُ فِيهِ مِنْ رُوحِي فَقَعُوا لَهُ ساجِدِينَ «29» فَسَجَدَ الْمَلائِكَةُ كُلُّهُمْ أَجْمَعُونَ «30» إِلَّا إِبْلِيسَ أَبى أَنْ يَكُونَ مَعَ السَّاجِدِينَ «31»
ترجمه: و همانا ما در آسمان برجهايى قرار داديم وآن را براى بينندگان زينت داديم. و آنها را از (دسترس) هر شيطان رانده شدهاى، حفظ كرديم. مگر آنكه دزدانه گوش فرا داد كه شهابى روشن او را دنبال نمود. و زمين را گسترانديم ودر آن كوههاى استوار افكنديم ودر آن از هر چيز سنجيده وبه اندازه، رويانديم. و در آن زمين، براى شما وآنكه شما روزى دهنده او نيستيد، وسيلهى زندگى قرار داديم. و هيچ چيز نيست مگر آنكه منابع و گنجينههاى آن نزد ماست و ما جز به مقدار معين فرو نمىفرستيم وبادها را براى بارور ساختن (ابرها و گياهان) فرستاديم و از آسمان آبى نازل كرديم، پس شما را بدان سيراب نموديم در حالى كه شما نه خزينهدار بارانيد و نه مىتوانيد آن را براى خود (در ابرها يا در زمين) ذخيره كنيد. و البتّه اين مائيم كه زنده مىكنيم ومىميرانيم ومائيم كه (بعد از مرگ همه، باقى مانده و) وارث مىشويم. و بدون شك ما به پيشينيان از شما علم داريم وبه آيندگان نيز آگاهيم. و همانا پروردگار تو است كه همه آنان را محشور خواهد كرد، زيرا كه او حكيم وعليم است. و همانا ما انسان را از گِلى خشك، از گِلى سياه متغير و بو گرفته، آفريديم. و قبل از انسان، جنّ را از آتشى سوزان و نافذ آفريديم. و (ياد كن) آنگاه كه پروردگارت به فرشتگان گفت: همانا من بشرى را از گِلى خشك سياه و بدبو شده خلق مىكنم. پس هرگاه معتدل و استوارش ساختم و از روح خود در او دميدم، پس سجدهكنان پيش او بيافتيد. پس فرشتگان همگى با هم و يكسره سجده كردند. مگر ابليس از اينكه با سجدهكنان باشد، خوددارى كرد.
شریعتی: حلول ماه رجب و میلاد با سعادت امام محمد باقر را به همه شما تبریک و شادباش می‌گوییم. سبد سبد این گلهای زیبا و نرگس‌های بسیار دل انگیز تقدیم شما و انشاءالله در بهار امسال و آغاز سال جدید بهترین‌ها برای مردم عزیز رقم بخورد و این میّسر نمی‌شود مگر اینکه همراه شویم و در کنار هم باشیم که انشاءالله رحمت‌های الهی به سمت ما نازل شود. نکته صلوات بر محمد و آل محمد را بفرمایید و اشاره قرآنی را بشنویم.
حاج آقای فرحزاد: بعضی عبادت‌ها هست قبله می‌خواهد، شرایط می‌خواهد، طهارت و وضو می‌خواهد. پاکی لباس و بدن می‌خواهد. ولی بعضی عبادت‌ها هست که در هر شرایطی می‌شود انجام داد و آن ذکر خدا خصوصاً صلوات بر محمد و آل محمد است. این ذکر بلند را خیلی‌ها در پیامک‌ها پرسیدند، مثلاً غسل بر ما واجب است یا وضو نداریم. در هر شرایطی، نشسته و خوابیده، پاک باشد و پاک نباشد، بی وضو باشد، با وضو باشد، راه رفتن باشد. این ذکر بلند صلوات عبادتی است که در همه شرایط و به عنوان افضل عبادات هست. به زوار اولی‌ها در اتوبوس اعلام کردند که هر نفر، ده هزار تا، هزار تا، چهار هزار تا صلوات بفرستید. دهها هزار صلوات شاید فرستادند.
ما روایت داریم شخصی به امام صادق گفت: من توفیق پیدا کردم داخل خانه کعبه بروم نمی‌دانستم چه آدابی دارد و چه ذکری بخوانم. نشستم به جای اینها در محل ولادت مولا علی(ع) ذکر صلوات را گفتم. به امام صادق گفت: فایده‌ای دارد؟ فرمودند: «ما خرج احدٌ بافضل مما خرجت منه» شما از خانه کعبه بیرون آمدید و ثواب عمل شما از همه آنها بالاتر است.
نکته قرآنی این صفحه، خداوند می‌فرماید: «وَ إِنْ مِنْ شَيْءٍ إِلَّا عِنْدَنا خَزائِنُهُ وَ ما نُنَزِّلُهُ إِلَّا بِقَدَرٍ مَعْلُومٍ» تمام برکات، رحمت‌ها، عنایت‌ها خزانه‌اش دست خداست. یعنی سرچشمه و ریشه و مبدأ خود خداست. لذا می‌فرماید: به هرکس هم هرچه می‌دهیم به اندازه می‌دهیم. تنزیل یعنی تدریجی، رزق می‌دهیم، علم و معرفت می‌دهیم، خوشی و آرامش می‌دهیم سرچشمه همه دست اوست و از غیر او چیزی نخواهیم. مبدأ و منشأ همه خیرها خداست، ماه رجب هم ماه خداست. هرچه کمک می‌خواهیم از خدا بگیریم، «ایاک نعبد و ایاک نستعین»
شریعتی: من کتابی را معرفی کنیم، عنوانش هست «استغفار راه رهایی از تنگناها» مجموعه مباحث حاج آقای فرحزاد در سیره نبوی(ص) هست که دوستان می‌توانند بهره‌مند شوند. برای تهیه کتاب به 20000303 پیامک بزنید. دوستان من شما را راهنمایی خواهند کرد. امسال در ایام نوروز هم در خدمت دوستان هستیم. حضور کارشناسان عزیز در مشاهد مشرفه، حاج آقای فرحزاد، حاج آقای ماندگاری، حاج آقای عابدینی و بزرگواران دیگر که دعوت می‌کنم بیننده برنامه باشید و بهره مند شوید. محور بحث ما امیرالمؤمنین علی(ع) است با عناوین متنوع و متعددی که کارشناسان مطرح خواهند کرد.
حاج آقای فرحزاد: قبل از اینکه در مورد امام باقر عرایضی داشته باشیم، روزهای پایان سال معمولاً عزیزان به زیارت اموات می‌روند. خواهش می‌کنم از عزیزان کاری بکنیم که عزیزانی که از دست رفتند روحشان به معنای کامل شاد باشد. احیاناً اگر دینی دارند یا حق الناسی داشتند، کاری کنیم دیون آنها ادا شود. خیرات بدهیم، صدقه بدهیم، کارهای خیر و تبرعات داشته باشیم که انشاءالله روحشان شاداب و سر حال باشد.
شریعتی: این هفته قرار شد از همه پدران و مادران و همه اموات و درگذشتگان یاد کنیم خاصه آنهایی که به گردن ما حق داشتند. یک یاد مخصوص و ویژه از مرحوم مهندسی بکنیم که انشاءالله خداوند رحمتشان بکند و همه اساتید گرانقدر و بزرگواری که جای خالی آنها محسوس و ملموس است.
حاج آقای فرحزاد: من از همه بیننده‌ها خواهش دارم سه صلوات و یک حمد و قل هو الله هدیه کنند به روح همه حق داران و درگذشتگان و مؤمنین و مؤمنات.
دعای پنجم صحیفه سجادیه دعایی است که خیلی جالب است، اول توحید خدا و حمد و ستایش بعد پیغمبر، بعد ملائکه خدا و بعد پیروان انبیاء و بعد دعای برای خودشان و دوستانشان. جالب است در این دعای پنجم هر فرازش هم حضرت عظمتی از خدا بیان می‌کند و بعد صلوات را در هر فرازی می‌گوید و بعد دعای کوتاهی می‌کند. می‌فرماید: «یا من لا تنقضی عجائب عظمته، صل علی محمد و آله، و احجبنا عن الالحاد فی عظمتك» ای خدایی که شگفتی‌های عظمت و بزرگی تو تمام شدنی نیست. خدای متعال چقدر موجودات خلق کرده است. خودش می‌داند. چقدر آسمان داریم؟ هفت آسمان داریم که علم ناقص امروز با همه رصدخانه‌هایی که دارند سیصد میلیون کره کشف کردند شبیه زمین و شبیه خورشید و هزارها کهکشان، میلیون‌ها کره در عالم است، آنهایی که ما با علم کم درک کردیم، آنوقت تمام این کرات تازه آسمان اول است. بعد آسمان دوم است. در روایت داریم بزرگی آسمان دوم اینقدر وسیع و گسترده است که آسمان اول با همه گستردگی در مقابل آسمان دوم مثل یک حلقه است که در یک بیابان برهوت افتاده باشد. باز آسمان سوم همینطور است. اینها را ما درک نمی‌کنیم. می‌فرماید: اینقدر عظمتش وسیع و گسترده است که آسمان قبلی مثل یک بیابان وصحرا است. امیرالمؤمنین جمله عجیبی دارند می‌فرمایند: این آسمان‌ها و ستاره‌هایی که می‌بینید، در آنجا هم شهرهایی است مثل شهرهای شما، موجوداتی زندگی می‌کنند. غیر از فرشته، منتهی ما دسترسی نداریم و اهل بیت و امامان ما بر آنها هم امام هستند.
امام سجاد می‌فرماید: اگرمن فرصت داشتم شب تا صبح به آسمان‌ها نگاه می‌کردم. چه دستگاهی، چه عظمتی، یکی از این سه راه از مسیرش خارج شود عالم کن فیکون می‌شود. واقعاً الله اکبر و واقعاً لا اله الا الله، واقعاً جل الخالق، لذا در این دعا امام سجاد می‌فرماید: ای خدایی که عجایب عظمت تو تمام شدنی نیست. «صل علی محمد و آله» درود بفرست بر پیغمبر و آل پیغمبر «و احجبنا عن الالحاد فی عظمتك» ما را حفظ کن، نگهدار از اینکه ستیزه جویی و سرکشی در عظمت تو بکند. هرچه آدم بیشتر عظمت خدا را درک کند خلقت خدای متعال را سجده کردنش، رکوع و سجده و فروتنی و ادب او بیشتر می‌شود.
شریعتی: فضای جلسه را نورانی کردیم به کلام امام سجاد(ع)، از محمد باقر(ع) بشنویم.
حاج آقای فرحزاد: یک نکته که خیلی مهم است این است که روز اول فروردین امسال که روز چهارشنبه است شهادت امام هادی(ع) جد و پدربزرگ امام زمان(ع) است. ما مردم ایران در معرض یک امتحان هستیم. برای ما امامان ما چقدر ارزش دارند اهل‌بیت چقدر، دین ما، ایمان ما، من خواهش دارم از رسانه‌ها که مراعات می‌کنند، در دید و بازدیدها، خواهشاً روز چهارشنبه را به احترام امام زمان، حرمت امام هادی(ع) را نگه داریم.
امام باقر(ع) اول امامی است که هم از پدر و هم از مادر به امیرالمؤمنین، فاطمه زهرا می‌رسند. یعنی مادر بزرگوارشان فاطمه بنت الحسن فرزند امام حسن مجتبی(ع) است. از طرف مادر نوه امام حسن مجتبی می‌شوند. از طرف پدر هم امام سجاد نوه امام حسین می‌شوند. یعنی در واقع ما هرچه سید و اولاد از امام باقر به بعد داریم همه هم حسنی و هم حسینی هستند. اول هاشمی من هاشمی و اول علوی من علوی، مادر بزرگوارشان هم بسیار خانم برجسته‌ای بوده است. فاطمه بنت الحسن که چه عظمتی داشته است. همسر امام، مادر امام و عروس امام سجاد، دیگر این کم اتفاق می‌افتد. در روایت داریم «صدیقة لم یدرک فی آل الحسن مثلها» صدیقه‌ای بوده که در آل فرزاندان امام حسن شاید مثل او نداشته باشیم. یک بیان نورانی از امام باقر(ع) است و این حدیث را امام صادق(ع) در اصول کافی نقل کردند. مادر امام صادق ام فروه هست که همسر امام باقر(ع) می‌شود. امام صادق(ع) می‌فرماید: مادرم یعنی حدیث را از مادر بزگوارشان نقل می‌کنند. مادرت به من فرمودند که پدرت امام باقر این را به من فرمودند. فرمودند: «یا ام فروه، انی لادعوا لمذنبی شیعتنا فی الیوم و اللیل الف مرة» ای کاش این جمله را باور و درک می‌کردیم. فرمود: ام فروه!! من چقدر به فکر دوستان و شیعیان هستم. چقدر به فکر گناهکارها و زمین خورده‌هایشان هستم. «انی» و لام، ادعوا، همه تأکیدها را آورده است. «انی لادعوا» من برای گناهکاران از دوستان و شیعیانم در شبانه روز هزار بار دعا می‌کنم. مثل مادری که چند بچه مریض دارد تمام فکرش مشغول بچه‌های مریض است. امام می‌فرماید: همسر عزیزم، ام فروه! در شبانه روز من هزار بار برای دوستان و شیعیانم دعا می‌کنم. «لانا نحن فی ما ینوبنا من الرذایا نصبر علی ما نعلم من الثواب و هم یصبرون علی ما یعلمون» چون دوستان و شیعیان ما در رنج و زحمت و آسیب‌ها و فشارها می‌افتند، صبر می‌کنند بر چیزی که نمی‌دانند. اهل‌بیت هم صبر می‌کنند ولی از پشت پرده خبر دارند، ثواب‌هایش را می‌بینند. خود این خیلی تسکین دهنده است. الآن یک دکتر جراح می‌خواهد یک قدّه دربیاورد نمی‌ترسد چون همه چیزها را می‌داند. ولی یک بچه را آمپول می‌زنی دق می‌کند. چون نمی‌داند. می‌فرماید: چون دوستانش در منت‌ها و سختی‌ها صبر می‌کنند و از چیزی خبر ندارند. ولی ما صبر می‌کنیم بر چیزی که خبر داریم. لذا ما دائم برای آنها دعا می‌کنیم. امام باقر فرمودند: «من وثق بالله اراه السرور و من توکل علیه کفاه الامور» کسی که به خدا اطمینان کند، بگوید: همه کاره من خداست، اعتمادش به خدا باشد، وثوق و اعتماد به خدا کند، خدا سرور و شادی را به او می‌چشاند. کسی که توکل به خدا بکند خدا همه امورش را کفایت می‌کند. مسافرت می‌روید صدقه یادتان نرود. در دید و بازدیدها معصیت نباشد. گره گشایی و خیر رسانی باشد.
