موضوع برنامه: سیری در صحیفه سجادیه امام سجاد(علیه السلام)- شرح دعای ششم
كارشناس: حجت الاسلام والمسلمين فرحزاد
تاريخ پخش: 07-03-97
حاج آقای فرحزاد: عرض سلام دارم خدمت جنابعالی و بینندگان و شنوندگان عزیز، آرزوی قبولی طاعات برای همه عزیزان داریم. انشاءالله ماه مبارک خوبی را سپری کرده باشند و از بهترین برکات این ماه و شب‌های قدر بهره‌مند شوند. جا دارد تشکر صمیمانه کنم از همه سرورانی که برای ایام وفات حضرت خدیجه کبری، أم المؤمنین(س) برنامه‌های باشکوه و کارهای خوب کردند. اجتماع بزرگی که در قم برگزار شد و مردم جمع شدند و مجالس حضرت خدیجه باشکوهتر برگزار شد. این کار قطعاً دل پیامبر و حضرت زهرا و اهل‌بیت را خیلی شاد می‌کند. انشاءالله هر سال باشکوهتر برگزار شود. روایتی از امام حسن مجتبی(ع) دیدم که در آستانه ولادت این بزرگوار هستیم. انشاءالله بعد از قرآن عزیزان حتماً گوش بدهند. در ذیل این آیه «فِي‏ أَيِ‏ صُورَةٍ ما شاءَ رَكَّبَكَ» (انفطار/8) یکی از اسماء الله مصور است. خداوند چهره‌های زیبا را نقاشی می‌کند. امام حسن مجتبی(ع) فرمودند: صورت و چهره امیرالمؤمنین خیلی شبیه پیغمبر خدا بود و صورت برادرم خیلی شبیه مادرم فاطمه زهراست «و أنا اشبه الناس بخدیجه الکبری» خداوند مرا هم شبیه‌ترین افراد به مادربزرگم خدیجه کبری قرار داده است. بین امام حسن مجتبی و حضرت خدیجه کبری تناسبی هم هست. انشاءالله نام این بانو هرچه باشکوهتر احیاء شود.
شریعتی: انشاءالله همه ما مشمول نگاه مادرانه حضرت خدیجه کبری(س) شویم. به رسم این روزها، یک مسأله از مسائل شرعی که به آن احتیاج داریم را بشنویم و بعد وارد بحث شویم.
حاج آقای فرحزاد: بسم الله الرحمن الرحیم. الحمدلله رب العالمین، اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم.
یکی از مهم‌ترین واجباتی که کمتر توجه داریم، ادای دین و ادای دیون است. چه دیون خودمان و چه دیون دیگران که گردن ما می‌افتد. ادای دین اینقدر مهم است که اگر کسی می‌خواهد نماز واجب را اول وقت بخواند، ولی طلبکار آمده و می‌گوید: باید دین مرا بدهی. اگر وقت برای ادای نماز باقی باشد، ادای دین واجب‌تر است. دینی که وقت آن رسیده است در اولین فرصت باید ادا کرد. حتی اگر در نماز طلبکار می‌آید پول می‌خواهد، می‌توانی دست در جیب کنی و بدهی. ادای دین را نباید تأخیر بیاندازیم. بعضی قسط دارند اهمیت نمی‌دهند، باید این مورد را جدی بگیرند. از نماز مهمتر بدانند.
مسأله دیگر اینکه افرادی که از دنیا می‌روند، بعضی وصیت کردند و متوجه بودند، یا اینکه وصیت نکردند ولی فرزند از دین پدرش با خبر است. این از همه مسائل واجب‌تر است. از نماز و روزه‌ای که پدر و مادر ما نخواندند هم واجب‌تر است. مهریه‌ای که باید به همسرش می‌داده یا دیون شخصی یا بانکی داشته، باید اینها در اولویت قرار بگیرد. حتی خمس را از تاریخی که سر سال است تا وقتی میت از دنیا رفته را باید حساب کرد. دیون را جدی بگیرند. چون حق‌الناس خیلی مهم است.
شریعتی: انشاءالله خداوند به همه ما کمک کند بتوانیم بدهی‌هایمان را بدهیم و تسویه حساب کنیم و برای شب‌های قدر مهیا شویم. بحث ما با حاج آقای فرحزاد صحیفه سجادیه بود. کلام نورانی امام سجاد(ع) در قالب دعاهای بسیار بلند و عمیق، به دعای ششم رسیدیم و مطالب امروز حاج آقای فرحزاد را خواهیم شنید.
حاج آقای فرحزاد: دعای ششم صحیفه سجادیه درباره شب و روز است و دعایی است که حضرت غروب و صبح تلاوت می‌کردند. بعضی را مرور کردیم، بعد حضرت می‌فرماید: «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ وَفِّقْنَا فِي يَوْمِنَا هَذَا وَ لَيْلَتِنَا هَذِهِ وَ فِي جَمِيعِ أَيَّامِنَا لِاسْتِعْمَالِ الْخَيْرِ، وَ هِجْرَانِ الشَّرِّ» خدایا در امروزی که ما در آن هستیم و در شبی که در آن هستیم، در جمیع ایام، روز و هفته و ماه و سال ما را موفق بدار، کارهای خیر زیادی انجام بدهیم. یعنی این فرصتی که خدای متعال در دنیا به ما داده لحظه‌ای و ساعتی تمام می‌شود. به ما توفیق بده کار خیر انجام بدهیم و از بدی‌ها فاصله بگیریم و دوری کنیم. «وَ شُكْرِ النِّعَمِ» شکرگزار نعمت‌های تو باشیم. «وَ اتِّبَاعِ السُّنَنِ» پیرو سنت‌های نیکو باشیم. خیر رساندن و گره‌گشایی و شاد کردن دلها، سنت‌های خوبی که ما زیاد درباره آن صحبت کردیم. «وَ مُجَانَبَةِ الْبِدَعِ» از بدعت‌ها دوری کنیم.
یکی از بدعت‌ها همین است که این گُل را که قیمتی است و ارزش دارد، روی خاک می‌ریزیم و از بین می‌بریم. اسراف می‌کنیم، میلیاردها میلیاردها پول هزینه می‌شود و تاج گل در مجالس ختم تهیه می‌‌شود. این چه ارزشی دارد؟ اینها خلاف شرع است. بیاییم این پول را به فقیر و درمانده بدهیم. مثلاً یکی از چیزهایی که خلاف سنت هست، کسی که از دنیا می‌رود، مستحب است فامیل غذا درست کنند و برای صاحبان عزا ببرند. در رساله هم هست. الآن برعکس است. بنده به دوستان و فامیل هم عرض کردم. مرده خوری را تعطیل کنیم! اینکه رسم شود باید حتماً برای سوم و هفتم و چهلم پذیرایی شود، خوب نیست. ما باید سنت‌ها را احیاء کنیم. بدعت‌ها و چیزهایی که عکس دین است را باید باطل کنیم. گل گذاشتن روی خاک میت چه اثری دارد؟
«وَ الْأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ، وَ النَّهْيِ عَنِ الْمُنْكَرِ» امام سجاد عرض می‌کند در این شب و روزی که می‌گذرد به من توفیق بده امر به معروف و نیکی کنم، نهی از بدی‌ها بکنم. «وَ حِيَاطَةِ الْإِسْلَامِ» اسلام و دین و مکتب خودم را حفظ کنم. «وَ انْتِقَاصِ الْبَاطِلِ» باطل را از بین ببرم. «وَ إِذْلَالِهِ» باطل را ذلیل کنم. «وَ نُصْرَةِ الْحَقِّ وَ إِعْزَازِهِ» هرجا مطلب صحیح و حقی هست، حق را یاری کنم و بزرگش کنم. «وَ إِرْشَادِ الضَّالِّ» کسی که به بیراهه می‌رود، ارشاد کنم. همینطور که از مریضی مراقبت می‌کنیم و او را به بیمارستان می‌رسانیم تا بهتر شود، اگر می‌بینیم کسی به بیراهه می‌رود، یکی از بهترین کارها ارشاد ضال است، یعنی گمراهان را ارشاد کنیم. «وَ مُعَاوَنَةِ الضَّعِيفِ» آدم‌های ضعیف را یاری کنیم. «وَ إِدْرَاكِ اللَّهِيفِ» آدم‌هایی که گرفتار هستند و قرض دارند و مشکل دارند، به فریاد بیچاره‌ها و درمانده‌ها برسیم. دست آنها را بگیریم.
«اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ» باز صلوات و درود می‌فرستند. «وَ اجْعَلْهُ أَيْمَنَ يَوْمٍ عَهِدْنَاهُ» این روز را بهترین و امن ترین روز قرار بده. «وَ أَفْضَلَ صَاحِبٍ صَحِبْنَاهُ» بهترین همراه ما را امروز قرار بده که با او هم صحبت شدیم. «وَ خَيْرَ وَقْتٍ ظَلِلْنَا فِيهِ» بهترین وقتی که از عمر ما می‌گذرد، همین امروز قرار بده. «وَ اجْعَلْنَا مِنْ أَرْضَى مَنْ مَرَّ عَلَيْهِ اللَّيْلُ وَ النَّهَارُ مِنْ جُمْلَةِ خَلْقِكَ» خدایا ما را طوری قرار بده که این شب و روزی که بر ما می‌گذرد از همه از ما راضی‌تر باشد. خدا از ما راضی باشد، شب و روز راضی باشد. فرشته‌ها راضی باشند. بندگان خدا راضی باشند. «أَشْكَرَهُمْ لِمَا أَوْلَيْتَ مِنْ نِعَمِكَ» خدایا این شب و روزی که بر ما می‌گذرد، جزء شاکرترین انسان‌ها باشیم یعنی شکرگزاری و حق‌شناسی ما از همه بیشتر باشد. «وَ أَقْوَمَهُمْ بِمَا شَرَعْتَ مِنْ شرَائِعِكَ» خدایا به ما توفیق بده این شب و روزی که بر ما می‌گذرد جزء مستقیم‌ترین و پایدارترین افرادی باشیم که به دستور دین و شرع تو عمل کنیم. «وَ أَوْقَفَهُمْ عَمَّا حَذَّرْتَ مِنْ نَهْيِكَ» جزء کسانی باشیم که از همه بیشتر متوقف شویم و وقوف کنیم در جایی که تو نهی کردی. یعنی از همه بیشتر مراعات قانون خدا را داشته باشیم. جایی که خط قرمز و چراغ قرمز خدا روشن می‌شود از همه بیشتر بایستیم و متوقف باشیم. ماه رمضان را خدا قرار داده برای همین که ایجاد تقوا، یعنی قدرت و توانمندی و اراده ما با روزه گرفتن بالا برود و در مقابل گناه قوت ما زیاد شود و محکم بایستیم و واجبات و تکالیفی که روی دوش ما آمده را انجام دهیم.
هفته گذشته در مورد شب و روز این دعا صحبت کردم و در مورد فضیلت شب گفتم. امام عسکری(ع) فرمودند: انسان باید بار آخرتش را با شب ببندد. سفری که انسان به سوی خدا می‌رود، مرکب‌اش شب است. اما فضایل روز را هم بگوییم. خداوند هم شب و هم روز را برای بندگی و امتحان‌ ما واجب کرده است. در این دعا دارد که خدا روز را هم قرار داده «نيل العاجل من دنياهم، و درك الآجل في اءخريهم» یعنی به معاش و روزی روز برسند و در عین حال زاد و توشه آخرتشان را تهیه کنند. روز را خدا روشن و با نشاط قرار داده و شب آرام و با استراحت است. روز را قرار داده تا ما از خواب غفلت بیدار شویم و دنبال کار صحیح برویم. تولید داشته باشیم و کارهای خدماتی بکنیم. در واقع سرمایه‌هایی که در شب با مناجات با خدا و با استراحت کسب کردیم، در روز خرج کنیم. شب ما بدن را استراحت می‌دهیم، قوایی که جمع می‌شود و معنویتی که کسب می‌کنیم، روز در مسیر صحیح مصرف کنیم.
شریعتی: یکی از رزمنده‌های دفاع مقدس مکرر می‌گفت: شهدا و رزمنده‌های ما در دوران هشت سال دفاع مقدس شبها دخل می‌کردند و روزها خرج می‌کردند.
حاج آقای فرحزاد: در مورد یاران امام زمان(ع) داریم که «رهبانٌ باللیل و اسدٌ بالنهار» یعنی در شب راهب هستند و عبادت می‌کنند و روز را مثل شیر بیشه شجاعت می‌جنگند. یعنی آن شجاعت در ارتباط با خدا به دست می‌آید. کسانی که می‌خواهند رزق و روزی وسیعی داشته باشند، باید در شب در خانه خدا از خدا برکت بخواهند. حرکت ما در روز است. چند نکته در مورد کسب و کار بگویم. یکی از بالاترین عبادت‌ها دنبال کسب حلال رفتن است. همه ما باید دغدغه داشته باشیم. یکی از بزرگترین معضلات در جامعه ما بیکاری است. هرکس هر کاری می‌تواند برای کسب حلال داشته باشد. به امید دولت نباشیم، دولت هم باید حداکثر تلاش را بکند. ولی اگر نکرد یا نتوانست هرکس هرطور می‌تواند. یک کارخانه‌داری می‌گفت: یک نفر در اثر بیکاری دست به جنایت زده بود، می‌خواستند اعدامش کنند. گفت: من در گناهان او مقصر هستم. چون می‌توانستم ایشان را به کار بکشم، نکشیدم. همه خودمان را مسئول بدانیم.
بیکاری خیلی بد است. بعضی تا ظهر می‌خوابند. در روایات خیلی نهی شده است. داریم که پیغمبر خدا بعضی جوان‌ها را می‌دیدند و خیلی خوششان می‌آمد. میِ‌دیدند استعداد دارد، انرژی و هوش دارد، بعد می‌پرسیدند: شغل شما چیست؟ می‌گفت: بیکار هستم. می‌فرمود: از چشم من افتادی. یعنی خدا به تو نظر ندارد. در روایت داریم «ان الله یبغض شاب الفارغ» کسی که هشتاد ساله است، نود ساله است هم نباید بیکار باشد. نمی‌گوییم: برود کارهای سنگین بکند. کارهای خدماتی، هنری، عبادی اگر می‌تواند انجام دهد. بیکاری چیز بدی است. در بحث وسواس و نشاط و شادی یکی از چیزهایی که افسردگی می‌آورد، بیکاری است. افرادی که بازنشسته شدند، کنار بازنشستگی بروند یک کار فرهنگی بکنند. به کاری مشغول باشند. حتی کاری که کم منفعت است. پیغمبر خدا از جایی عبور می‌کردند به کسی سلام نکردند با اینکه حتی به بچه‌ها هم سلام می‌کردند. وقتی برگشتند و به او سلام کردند. اصحاب پرسیدند: چطور موقع رفتن سلام نکردید؟ فرمود: چون موقع رفتن بیکار نشسته بود و هیچ کاری نمی‌کرد. در تعطیلی شیطان به طرف می‌افتد و به گناه کشیده می‌شود. ولی وقتی برمی‌گشت دیدم با انگشتش یک نقشه‌ای می‌کشید. به همین اندازه راضی شدم که مشغول است. «ان الله یبغض شاب الفارغ» خدا آدم بیکار را دوست ندارد. محبوب خدا نیست. پیغمبر فرمود: «سقط من عینی» از چشم من افتاد!
جوانی که بیکار است و دائم خوابیده است، تعبیر هست «مَلْعُونٌ‏ مَنْ‏ أَلْقَى كَلَّهُ عَلَى النَّاسِ‏» (كافى، ج 5، ص72) لعنت شده کسی که بارش بر دیگران است. هوش دارد، استعداد دارد، مدرک دارد و می‌تواند کارآفرینی بکند، اما دنبال نمی‌کند. من یکبار خیلی متأسف شدم، گفتم: همه پیغمبرهای ما کار می‌کردند. چوپان بودند، کشاورز بودند، خیاط بودند. حضرت نوح نجار بود و بعضی بنا بودند. من گفتم: الآن یکسری به دنبال تولید مرغ و گوسفند بروند، به آنها چوپان بگویند. گفتند: به ما برمی‌خورد! چرا کلمه چوپان را استفاده کردید؟ در شأن شما نیست. پیغمبران ما چوپان بودند. چرا فرهنگ ما اینقدر غلط شده است؟ چوپانی بهترین تولید است. فقط مدرک و پشت میز نشستن را پست ندانیم. در روایات اهل سنت هست که پیامبر دست کارگر را بوسیدند. در روایات ما هست که دست فاطمه زهرا را بوسیدند. در روایات ما آمده که این دستی است که بر آتش جهنم حرام است. ملعون است کسی که سربار دیگران باشد و دستش جلوی دیگران دراز باشد.
یکی از چیزهایی که در فرهنگ ما جا نیفتاده است این است که کسب حلال را به عنوان عبادت حساب نمی‌کنیم. عبادت فقط قرآن خواندن و نماز خواندن و سجاده پهن کردن نیست. می‌فرماید: عبادت ده جزء دارد، نه جزء آن کسب حلال است. نود درصد عبادت کسب حلال است. کسی که می‌رود کاری را درست انجام می‌دهد، نان حلال درمی‌آورد و به خانواده می‌دهد، نود درصد عبادت را انجام می‌دهد. ما دو تعبیر برای کاسب‌ها داریم. حبیب الله لقب پیغمبر ما هست. خلیل یعنی دوست خدا، حبیب الله دو طرفه است، یعنی هم خدا پیغمبرش را دوست دارد و هم پیغمبر او را دوست دارد. این لقب پیغمبر برای کاسب حلال خور آمده است. یعنی کسی که صبح زود دنبال کسب حلال می‌رود، زحمت می‌کشد، لقب پیغمبر برای او آمده است «الکاسب حبیب الله» آن کسی که می‌رود رشوه می‌گیرد و رشوه‌خواری می‌کند و خیانت می‌کند، پول دزدی می‌گیرد. حلال و حرام را مخلوط می‌کند، ربا و نزول می‌دهد و می‌گیرد، تعبیر داریم که سگ اهل کتاب از کاسب حرام خور بهتر است! یعنی از حیوان درنده هم بدتر است. کسی که دنبال کسب حرام است. مال حرام را چپاول کند. بعضی هستند جنس‌های خراب تحویل می‌دهند. این حرام است. جنس خوب و بد را قاطی می‌کنند. اینکه انسان کسب حلال داشته باشد خیلی مهم است. مورد دوم اینکه قصد انسان واقعاً خدمت رسانی باشد. بعضی هستند کسبشان حلال است. تولید درست دارند ولی نیت‌شان فقط کسب درآمد است. این هم خوب نیست. کسب حلال له قصد خدمت رسانی، به قصد خیر رساندن به دیگران، مفید باشیم و منفعت داشته باشیم. جمع کردن برای انفاق کردن، «وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ‏ يُنْفِقُون‏» (بقره/3) قرآن هدایت متقین است. متقین چه کسانی هستند؟ متقین کسانی هستند که «وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ‏ يُنْفِقُون‏» که فقط مالی نیست. علم و هنر و فهم هم شامل می‌شود. اینکه کسی را ارشاد کنیم و تعلیم دهیم هم رزق حلال است!
خدا مرحوم دولابی را رحمت کند. مرحوم آیت الله حائری برادر بزرگ آقای حائری، امام جمعه شیراز بودند. سالیان سال ایشان نماینده مراجع حضرت امام در شیراز بودند. شخصیت برجسته‌ای بودند و از شاگردان مرحوم انصاری همدانی بودند. نماز میت را ایشان بر آقای دولابی خواندند. ما برای عرض تسلیت خدمت ایشان رفتیم، ایشان گفتند: آقای دولابی انسان فوق العاده‌ای بود. مثل ایشان مثل لقمان حکیم بود، خداوند حکمت‌هایی بدون درس خواندن بر اثر توسل و ایثار به ایشان داده بود. ایشان مدتی در دولاب کشاورز بودند. پدر ایشان ملک داشتند، الآن دولاب جزء تهران شده است. ایشان اواخر کوره آجرپزی درست کرده بودند. آقای حائری فرمودند: زمانی چند نفر آمدند با ایشان شریک شوند، که بیایید با هم سرمایه بگذاریم و چند کوره آجر پزی بزنیم. ایشان فرمودند: منظور شما از این کار چیست؟ گفتند: الآن آجر در بورس است و بنایی هست و مردم زیاد می‌خرند. اگر این کوره‌ها را تأسیس کنیم، یک تومان ما دو تومان می‌شود. ایشان فرمودند: نه! من قبول نمی‌کنم. اگر شما با این کوره آجر پزی بتوانید صد نفر را جذب کار کنید، پنجاه خانوار را اداره کنید، من هستم. نیت خیلی مهم است. الآن کسی که مغازه‌ای باز می‌کند، قصدش این نباشد که جیب مشتری را خالی کند. قصدش راضی کردن مشتری باشد. حلال خور باشد.
آقای قناد که شیرینی می‌کشد، من جعبه شیرینی دیدم که 200 گرم بود. شیرینی کیلویی 20 هزار تومان است، اگر قرار باشد 200 گرم آن هم وزن جعبه باشد، این حلال نیست! کاسبان قدیم اگر چنین چیزی پیش می‌آمد یک مقوا هم آن طرف ترازو می‌گذاشت که کسر شود. بزرگی می‌فرمود: در مغازه‌ای رفتیم، شال گردن در بازار قم آویزان کرده بود. به او گفتم: این شال گردن چند است؟ گفت: زده دارد دو تومان می‌دهم. اول عیبش را گفت. من نگاه کردم دیدم زده ندارد و بافتش سالم است. گفتم: زده ندارد. گفت: من می‌دانم که زده دارد! این کسب حلال است. اینکه آدم حواسش به حرام و حلال باشد. انسان نباید بازار مسلمان‌ها را خراب کند. کسب حلال و خدمت رساندن به دیگران بسیار مهم است. این کاسب، حبیب الله می‌شود.
شریعتی: انشاءالله روزها و شب‌های ما یک بستری شود که در مسیر طاعت و بندگی خدای متعال به کار می‌گیریم و کسب ما هم جزئی از همان عبادت و بندگی محسوب شود. امروز فرازهایی از دعای ششم صحیفه سجادیه را شنیدیم. امام سجاد می‌فرمایند: اگر همه مردمی که بین شرق و غرب عالم حضور دارند از بین بروند و کسی نباشد و من تنها باشم، چنانچه این قرآن با من باشد، هرگز احساس تنهایی نمی‌کنم. انشاءالله خداوند متعال به یمن توجه به قرآن کریم گرد غربت را از ساحت کلام خودش بردارد. امروز صفحه 333 قرآن کریم آیات 6 تا 15 سوره مبارکه حج در سمت خدا تلاوت خواهد شد.
«ذلِكَ‏ بِأَنَ‏ اللَّهَ‏ هُوَ الْحَقُّ وَ أَنَّهُ يُحْيِ الْمَوْتى‏ وَ أَنَّهُ عَلى‏ كُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدِيرٌ «6» وَ أَنَّ السَّاعَةَ آتِيَةٌ لا رَيْبَ فِيها وَ أَنَّ اللَّهَ يَبْعَثُ مَنْ فِي الْقُبُورِ «7» وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يُجادِلُ فِي اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَ لا هُدىً وَ لا كِتابٍ مُنِيرٍ «8» ثانِيَ عِطْفِهِ لِيُضِلَّ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ لَهُ فِي الدُّنْيا خِزْيٌ وَ نُذِيقُهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ عَذابَ الْحَرِيقِ «9» ذلِكَ بِما قَدَّمَتْ يَداكَ وَ أَنَّ اللَّهَ لَيْسَ بِظَلَّامٍ لِلْعَبِيدِ «10» وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يَعْبُدُ اللَّهَ عَلى‏ حَرْفٍ فَإِنْ أَصابَهُ خَيْرٌ اطْمَأَنَّ بِهِ وَ إِنْ أَصابَتْهُ فِتْنَةٌ انْقَلَبَ عَلى‏ وَجْهِهِ خَسِرَ الدُّنْيا وَ الْآخِرَةَ ذلِكَ هُوَ الْخُسْرانُ الْمُبِينُ «11» يَدْعُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ ما لا يَضُرُّهُ وَ ما لا يَنْفَعُهُ ذلِكَ هُوَ الضَّلالُ الْبَعِيدُ «12» يَدْعُوا لَمَنْ ضَرُّهُ أَقْرَبُ مِنْ نَفْعِهِ لَبِئْسَ الْمَوْلى‏ وَ لَبِئْسَ الْعَشِيرُ «13» إِنَّ اللَّهَ يُدْخِلُ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ إِنَّ اللَّهَ يَفْعَلُ ما يُرِيدُ «14» مَنْ كانَ يَظُنُّ أَنْ لَنْ يَنْصُرَهُ اللَّهُ فِي الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ فَلْيَمْدُدْ بِسَبَبٍ إِلَى السَّماءِ ثُمَّ لْيَقْطَعْ فَلْيَنْظُرْ هَلْ يُذْهِبَنَّ كَيْدُهُ ما يَغِيظُ «15»
ترجمه: اين (مراحل مختلف خلقت انسان و گياه) به خاطر آن است كه خداوند حقّ است و اوست كه مردگان را زنده مى‏كند و بر هر چيزى تواناست. و (آفرينش انسان از خاك و رويش گياهان از زمين خشك، نشانه آن است كه) همانا قيامت آمدنى است و شكى در آن نيست، و خداوند تمام كسانى را كه در قبرها آرميده‏اند زنده خواهد كرد. و از (ميان) مردم كسى است كه درباره‏ى خدا بدون هيچ دانش و هدايت و كتاب روشنى مجادله مى‏كند. (و) با تكبر و نخوت، مى‏خواهد مردم را از راه خدا گمراه كند، براى او در دنيا رسوايى است و در قيامت، عذاب سوزان به او مى‏چشانيم. (در قيامت به او گفته مى‏شود: اين عذاب سوزان،) به خاطر چيزى است كه دست‏هايت از پيش فرستاده است، و قطعاً خدا به بندگانش ظلم نمى‏كند. و از (ميان) مردم، كسى است كه خداوند را تنها با زبان مى‏پرستد، (ايمان او در حاشيه و در مرز كفر است و با حادثه‏اى كوچك مى‏لغزد) پس اگر خيرى به او برسد، به آن اطمينان يابد، و اگر مصيبت و آزمايشى به او رسد، دگرگون شود (و به سوى كفر رود، چنين كسى) در دنيا و آخرت زيانكار است، اين همان زيان آشكار است. او غير از خداوند چيزى را مى‏خواند كه نه زيانى به او مى‏رساند و نه سودى، اين است همان انحراف دور و عميق. بلكه كسى را مى‏خواند كه ضررش از نفعش بيشتر است، چه مولا و سرپرست بدى و چه همدم زشتى. همانا خداوند اهل ايمان و عمل صالح را در باغ‏هايى (از بهشت) وارد مى‏كند كه نهرها زير درختانش جارى است، (آرى) خداوند هرچه اراده كند، انجام مى‏دهد. هر كس گمان مى‏كند كه خداوند او (پيامبرش) را در دنيا و آخرت يارى نمى‏كند، (و در پى مكر و حيله است، بگو تا) طنابى به آسمان بياويزد (و خود را حلق آويز كند) سپس (آن را) قطع كند، آن گاه بنگرد كه آيا نيرنگش خشم او را فرو مى‏نشاند؟!
شریعتی: انشاءالله خداوند متعال در این ماه ضیافت بهترین برکاتش را که به بندگان صالح عطا می‌کند نصیب همه ما بکند. از فضیلت ذکر بلند صلوات بفرمایند و اشاره قرآنی را بشنویم.
حاج آقای فرحزاد: یکی از خاصیت‌های مهم ذکر صلوات نه تنها ثواب و حسنه برای انسان ایجاد می‌کند، گناهان و ظلمت‌ها را از بین می‌برد. امیرالمؤمنین(ع) فرمودند: «اَلصَّلاَةُ عَلَى اَلنَّبِيِّ وَ آلِهِ أَمْحَقُ لِلْخَطَايَا مِنَ اَلْمَاءِ لِلنَّارِ» چگونه آب آتش را خاموش می‌کند. فرمود: بیش از تأثیر آب بر آتش برای از بین بردن گناهان تأثیر صلوات بر محمد و آل محمد است.
در این صفحه 333 آیه 11 خدای مهربان می‌فرماید: «وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يَعْبُدُ اللَّهَ عَلى‏ حَرْفٍ فَإِنْ أَصابَهُ خَيْرٌ اطْمَأَنَّ بِهِ وَ إِنْ أَصابَتْهُ فِتْنَةٌ انْقَلَبَ عَلى‏ وَجْهِهِ» مؤمنین چند رقم هستند، یک عده قرص و محکم هستند، در همه شرایط با خدا هستند. در همه شرایط استقامت دارند. ولی بعضی هستند نان را به نرخ روز می‌خورند. خدا را پرستش می‌کند اما با زبان خالی، حَرف یعنی خدا کنار است. اگر پولی به او برسد و خدا همه دعاهایش را مستجاب کند، محکم می‌ایستد. ولی اگر خدا یک جایی او را امتحان کند و کم بگذارد، کسب حلال کرد اما درآمدش خیلی بالا نرفت، خدا می‌خواهد امتحان کند. قطعاً خیر و برکت هست و خدا به همان کم هم برکت می‌دهد. اما بعضی جاها هم خدا پیچ را شل می‌کند و می‌خواهد امتحان کند. بعضی که ضعیف الایمان هستند، اگر در این امتحان‌ها قرار گرفتند، می‌گوید: به درد من نمی‌خورد. آدم باید ثابت باشد. جزء کسانی نباشد که فقط با حرف و شعار خدا را پرستش می‌کند. می‌فرماید: آنهایی که با زبان خالی و شعار پرستش می‌کنند، هم دنیایشان را از دست می‌دهند و هم آخرتشان را و این خسران و ضرر آشکار است. انشاءالله جزء کسانی نباشیم که فقط شعار بدهیم!
شریعتی: یک نکته در مورد پلاک‌های طلا مزین به نام خدیجه کبری عرض کنیم، همانطور که هفته گذشته حاج آقای فرحزاد اشاره کردند، متولدین سال 1397، دخترخانم‌هایی که همنام حضرت خدیجه هستند می‌توانند در سایت ما ثبت کنند. همینطور دخترخانم‌هایی که نامشان خدیجه است و امسال اولین سالی است که روزه می‌گیرند و به سن تکلیف رسیدند، آنها هم جزء همین دسته خواهند بود. انشاءالله این هدایا تقدیم آنها هم خواهد شد. متولدین سال 1396 که نامشان همنام حضرت خدیجه کبری(س) هست هم می‌توانند به سایت ما مراجعه کنند و ثبت نام کنند و این هدایا برایشان ارسال خواهد شد، انشاءالله. نکات حاج آقای فرحزاد را بشنویم.
حاج آقای فرحزاد: متولدین سال 96، آن دسته از عزیزانی که سال گذشته هدیه نگرفتند. یک نکته این است که امسال عزیزان در مسجد مقدس جمکران ابتکار خوبی کردند، دهه آخر ماه مبارک رمضان برنامه اعتکاف دارند. عزیزان می‌توانند به سایت مسجد مقدس جمکران مراجعه کنند، مدت اعتکاف هم می‌توانند ده روز بمانند. افطار و سحری مهمان امام زمان هستند. آنهایی که در شهر قم هستند و نزدیک هستند می‌توانند سه روز هم بمانند و بروند. در مشهد هم سه روز برگزار می‌کنند. چون افضل ایام اعتکاف دهه آخر ماه مبارک رمضان است، پیغمبر ما هر سال ده روز دهه آخر معتکف می‌شدند. یک سال هم که جنگ بدر اتفاق افتاد و نتوانستند، سال بعد بیست روز معتکف شدند. در سایت برنامه سمت خدا مراجعه کنید، ثبت نام کنید، انشاءالله در مسجد مقدس جمکران، رایگان مهمان امام زمان(ع) خواهند شد.
نکته دوم اینکه ما هر سال نرم افزار مبین موبایل را معرفی کردیم که بسیاری هم دانلود کردند و استفاده می‌کنند. عزیزان اگر به پایگاه مبین موبایل مراجعه کنند، هم قرآن با ترجمه و تفسیر هست، نهج‌البلاغه با شرح، صحیفه سجادیه با شرح آقای انصاریان و مفاتیح همراه با صوت در آن قرار دارد. انشاءالله این را فراگیر کنند که این نرم افزارها همیشه همراه ما باشد.
موضوع دیگر اینکه چون در آستانه ولادت امام حسن مجتبی(ع) هستیم، نام امام حسن مجتبی هم همچون حضرت خدیجه در یک غربت و مظلومیتی هست. چند شبانه روز قبل از پانزده رمضان مجالس برای امام حسن مجتبی(ع) برگزار شود. امام حسن مجتبی می‌فرمایند: «إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ جَعَلَ شَهْرَ رَمَضَانَ مِضْمَاراً لِخَلْقِهِ يَسْتَبِقُونَ فِيهِ بِطَاعَتِهِ إِلَي رِضْوَانِه‏» خدا ماه رمضان را میدان مسابقه قرار داده است. هرکسی می‌آید آنجا زور آزمایی می‌کند و مدال اول و دوم را می‌گیرد. ماه رمضان میدان مسابقه در خیرات، در بندگی، در خیر رساندن به دیگران است. ماه مبارک رمضان منتسب به سه شخصیت برجسته است. یکی مولا امیرالمؤمنین(ع) که نوزدهم و بیست و یکم و بیست و سوم ایام شهادت ایشان است. یکی ولادت امام مجتبی(ع) و یکی حضرت خدیجه کبری(س). هر سه این بزرگوار اهتمام ویژه‌ای برای کمک به ضعفاء، رسیدگی به فقرا، ایثار مال، جان، مهمانی، سفره داری، خدمت کردن به دیگران داشتند. ما می‌خواهیم این یک جریان شود که واقعاً چون در ماه رمضان دلها نرم می‌شود، خیلی‌ها در ماه رمضان خمس حساب می‌کنند. چون دلها آماده می‌شود آماده برای سفره‌داری می‌شوند. حضرت می‌فرماید: «مَنْ نَفَّسَ عَنْ أَخِيهِ الْمُؤْمِنِ كُرْبَهً‏ مِنْ كُرَبِ الدُّنْيَا نَفَّسَ اللَّهُ عَنْهُ سَبْعِينَ كُرْبَهً‏ مِنْ كُرَبِ الْآخِرَهِ» (بحارالانوار/ج71/ص312) کسی که گره از یک مؤمنی باز کند، مشکلی را حل کند، خداوند همه گره‌های دنیایی و آخرتی او را باز می‌کند. بیاییم نیت کنیم به نیت امیرالمؤمنین، به نیت امام حسن مجتبی کریم اهل‌بیت، به نیت حضرت خدیجه، این قالب نذر می‌تواند مهمانی باشد، سفره اطعام باشد.
خیلی‌ها هستند هنوز کدورت‌هایی در خانواده‌هایشان هست، برادر، خواهر، عمه، خاله، وقت خوبی است در سفره‌های افطاری با هم آشتی کنیم. قبل از احیاء اگر آشتی نکنی، امام هشتم فرمودند: شب قدر دو مؤمن که با هم قهر هستند، نه گناهانشان آمرزیده می‌شود و نه ثواب‌هایشان قبول می‌شود. بیاییم به احترام گل روی امام حسن، مولا امیرالمؤمنین(ع) سفره بیاندازیم و اطعام بدهیم. خیلی از عزیزان هستند که در خیریه‌ها بسته‌های کالای حمایتی، می‌توانید در فضای مجازی، در گروه‌هایی که هستید جمع شوید یک مبلغی بگذارید. وقتی یک سبد کالا مثل برنج و روغن و گوشت و حبوبات می‌دهیم، در واقع اینها دو هفته تا آخر ماه رمضان هر شب مهمان ما هستند. واقعاً بعضی هستند در طول سال نمی‌توانند گوشت بخرند، بعضی جاها متأسفانه حتی نان هم نمی‌توانند تهیه کنند! انشاءالله این خیر و برکت در همه خانه‌ها فراگیر شود. به نام کریم اهل‌بیت امام حسن مجتبی قدم خیری برداریم. اگر می‌توانیم زندانی آزاد کنیم، زندانیانی هستند که با یک مبلغ کمی آزاد می‌شوند. الحمدلله طرح اکرام ایتام در این ایام رونق دارد. ماهیانه کمک کنیم، پیغمبر ما فرمودند: من و کسی که تکفل یتیم می‌کند، انگشتانشان را به هم چسباندند و فرمودند: کنار من با من محشور می‌شود! بخدا قسم وقتی از دنیا برویم، تمام اموال ما می‌رود و فقط یک کفن داریم. مگر کارهای خیری که خدا توفیق داده، انشاءالله انجام بدهیم.
شریعتی: این هفته قرار شد از مرحوم فلسفی، خطیب شهیر یاد کنیم که صاحب کتاب‌های گفتار فلسفی، کتاب آیت الکرسی و کودک هستند، شرح دعای مکارم الاخلاق صحیفه را دارند. حسن ختام برنامه امروز ما نکات شما باشد در مورد این شخصیت وارسته که جای ایشان به شدت خالی است.
حاج آقای فرحزاد: مرحوم آیت الله فلسفی از شخصیت‌های بی نظیر و کم نظیر بودند. در زمان خودش انسان برجسته و فرهیخته‌ای بود که در میان خطبا شاید نداشته باشیم چنین خطیبی که خیلی موزون و درست و با مطالعه سخنرانی کند. قبل از انقلاب ایشان به گرگان آمدند، من آنجا بودم. هیچ حسینیه‌ای از کثرت جمعیت جا نشد. در ورزشگاه بزرگی که فوتبال بازی می‌کردند، آنجا جمع شدند. هر شهری می‌رفتند، شهر به تعطیلی کشیده می‌شد. از همه قشرها شرکت می‌کردند. من زمانی در بحث تربیت کودک عرض کردم، یادآوری‌اش خوب است. تشویق خیلی اثر دارد و شبیه یک معجزه است. آقای فلسفی کتاب زیبایی به نام «خاطرات فلسفی» دارد. می‌گوید: بچه که بودم حدود چهار پنج سال داشتم. به یک بنده خدایی که روضه خوان بود، پولی دادم برای من روضه بنویسد، در مسجدی که پدرم بود آمدم و منبر رفتم. آن شب یک عالم برجسته‌ای به مسجد آمد و از اینکه من با این سن کم به منبر رفتم خیلی خوشش آمد و مرا خیلی تشویق کرد. می‌گوید: تشویق او مرا فلسفی کرد. بچه‌ای که دنبال کار خیر است، دنبال قرآن است، تشویق کنیم. سرزنش نکنیم.
خدایا را قسم می‌دهیم به حق محمد و آل محمد، به حق امام حسن مجتبی به همه ما توفیق خدمت رسانی به بندگانت مرحمت بفرما. خدایا قلب امام زمان از ما راضی و فرجش را نزدیک بگردان. به حق محمد و آل محمد رفع هم و غم و گرفتاری از همه گرفتارها بفرما. قرض قرضمندان را ادا بگردان، آنهایی که شغل ندارند، مسکن ندارند، فرزند ندارند، خدایا به حق محمد و آل محمد به آنها مرحمت بفرما. همه مریض‌ها شفا عنایت بفرما. همه ما را از بهترین برکات شب قدر بهره‌مند بفرما. به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.