موضوع برنامه: سیری در صحیفه سجادیه امام زین العابدین (علیه‌السلام) - شرح دعای هفتم
كارشناس: حجت الاسلام والمسلمين فرحزاد
تاريخ پخش: 21-03- 97

حاج آقای فرحزاد: عرض سلام دارم خدمت جنابعالی و بینندگان و شنوندگان عزیز، آرزوی قبولی طاعات را داریم مخصوصاً عزیزانی که سال اولی است که روزه‌ دار هستند. خیلی خوب است که پدر و مادرها برای این عزیزان یک جایزه‌ای را در نظر بگیرند که خاطره‌ای ماندگار شود و روزه گرفتن تثبیت شود.
شریعتی: مسأله‌ی امروز را بفرمایید و بعد وارد بحث خواهیم شد.
حاج آقای فرحزاد: یکی از مسائلی که از اصول هست و خیلی هم گره‌گشا است این است که هر عملی انسان انجام داد، دیگر هرچقدر بعد از آن شک کرد نباید اعتنا کند. مثلاً کسی وضو گرفته شک می‌کند که وضویش باطل شده یا باطل نشده، درست گرفته یا درست نگرفته، کلاً هر عملی بعد از اینکه پایان گرفت، هرچه درباره‌ی آن عمل شک کردیم به کل نباید اعتنا کنیم. اینها وسوسه‌های شیطانی است اگر اعتنا نکنیم عمل ما صحیح است و انشاءالله کارتان درست می‌شود.
شریعتی: این مسائل خیلی راهگشاست. انشاءالله انس ما با رساله‌های عملیه و ارتباط ما با دفاتر مراجع تقلید بیشتر و تنگ‌تر شود و در مسیر بندگی گام برداریم. بحث ما صحیفه سجادیه بود. اقیانوس بسیار عمیق و سرشار از معرفت و نکات بسیار نابی که در ذیل دعای صحیفه برای ما می‌گویند. امروز دعای هفتم صحیفه را مرور می‌کنیم.
حاج آقای فرحزاد: بسم الله الرحمن الرحیم. الحمدلله رب العالمین، اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم.
دعای هفتم صحیفه سجادیه که دعای مهمی هم هست، اینقدر مهم است که بنده این دعا را حفظ کردم. در مفاتیح بعد از دعای توسل و قبل از دعای «الهی عظم البلاء» این دعا آمده است. دعای خیلی مهمی است. در روایت داریم امام سجاد(ع) هروقت امر مهمی برایشان پیش می‌آمد یا مشکل حادی پیش می‌آمد یا غم و غصه و فشارهای روحی و جسمی و ظاهری و دنیایی داشتند، در تلاطم و فشارهای روزگار که برای همه پیش می‌آید، این دعا را می‌خواندند و این دعا برای حل مغضلات و مشکلات و غم‌ها، مشکلات اقتصادی و تنگی سینه و غم و غصه خیلی مؤثر است.
بنده یادم هست شاید سه سال قبل این دعا را مطرح کردم و خیلی توصیه کردم، بعد از آن در طول این چند سال پیام‌های مختلفی داشتیم که با خواندن این دعا مشکلات ما حل شده است. مخصوصاً این دعا را با توجه به معانی آن بخوانند. چون معانی‌اش خیلی بلند است. فقط لغلغه‌ی زبان نباشد. وقتی می‌گوییم: «يَا مَنْ تُحَلُّ بِهِ عُقَدُ الْمَكَارِهِ» یعنی ای خدایی که تمام گره‌ها به وسیله شما باز می‌شود. غیر از خدا محال است، اذن خدا و اذن اولیای خدا، محال است بدون اذان خدا هیچ گره‌ای باز شود. گره‌گشا و حلال مشکلات صد در صد خود خداست، بقیه هم اگر کاری می‌کنند باز به اذن خدا، به امر خدا، به حول و قوه خدا است. منشأ و گره‌گشا اوست. این دعا را اگر حفظ کنند خیلی خوب است. یکی از بزرگان این دعا را در قنوت نمازهای واجب یا مستحب می‌خواندند. یکی از بزرگان برای من فرمودند: من یک موقع مریضی داشتم که نمی‌توانستم از جا بلند شوم و مشکلات روحی و فشارهای سنگین روی من بود. به یاد دعای هفتم صحیفه سجادیه افتادم و با یک سوزی این را خواندم. «يَا مَنْ تُحَلُّ بِهِ عُقَدُ الْمَكَارِهِ» ای خدایی که تو همه گره‌ها را باز می‌کنی. تیزی و شدت فشارها را در هم می‌شکنی و آن بلاها فروکش می‌کند. خواندن دعا همان و بلند شدن از جا همان! اگر بگوییم این دعا اعجاز می‌کند حرف گزافی نزدیم. این دعا را در میان دعاها جدی‌تر بگیرند. در قنوت‌، در نماز، در مشاهد مشرفه، در موقع اجابت دعا خیلی دعای قوی است.
مرحوم دکتر احمدی که دیروز در حرم حضرت معصومه(س) دفن شدند، یک شخصیت فعال فرهنگی بودند. به دور از جناح بندی و دسته‌بندی‌های سیاسی خدمتگزار قوی بودند. آدم بی ادعا و متواضع و خاکی بودند. سه قشر دانشگاهی و حوزوی و مردم ایشان را دوست داشتند. ایشان نقل کردند یک زمانی یک همایشی بود از همه دنیا نماینده‌های قشرهای مختلف، یک همایش جهانی بود. آنجا هرکس از هر مملکتی هیأتی آمده بودند که راهکاری را برای حل معضلات مطرح کنند. از طرف ایران هیأتی که رفته بود سرپرستش آقای دکتر احمدی بودند. فرمودند: من فکر کردم در این همایش مهم از چه منبعی استفاده کنم و چه چیزی را مطرح کنم. به ذهنم رسید چند فراز از دعای صحیفه سجادیه گزینش کنم و چند جمله از این دعا را به زبان زنده دنیا بگویم. ایشان فرمودند: وقتی این مطالب را می‌خواندم اشک می‌ریختند حتی کسانی که اصلاً مسلمان نبودند ولی به جانشان می‌نشست، چون کلام فطرت است. بعد از اینکه صحبت ایشان تمام شد جمعی کنار ایشان می‌آیند و می‌پرسند: اینها کجا بوده و برای چه کسی است. توضیح می‌دهد امام سجاد(ع) جانشین پیغمبر مسلمان‌ها هست. به ایشان می‌گویند: اینها را برای ما بفرست. برایشان می‌فرستد و همه شیعه می‌شوند.
جاج آقای انصاریان نام یکی از علما را بردند که ایشان در قطار جایی می‌رفتند، در کوپه جمعی از اراذل و اوباش بودند. حرکات ناهنجار، حرف‌های نامربوط می‌زدند. آن عالم برجسته به خاطر اینکه جلوی ناهنجاری را بگیرد شروع می‌کند مقداری از دعای صحیفه سجادیه را می‌خواند. ایشان هم سکوت می‌کند و می‌گویند: این کلام خیلی زیباست. ایشان چند دعا را تکرار می‌کند و اینها شروع به گریه می‌کنند و از گناهانی که مرتکب شده بودند توبه می‌کنند و اصرار می‌کنند این دعاها برای کیست؟ می‌فرمایند: امام سجاد(ع) و از ایشان می‌گیرند و بعد معلوم می‌شود زندگی اینها عوض می‌شود. یعنی صحیفه سجادیه بعد از قرآن تنها کتابی است که چند امام قسم خوردند از اول تا آخر، امام صادق قسم می‌خورد والله املاء پدرم امام باقر است و جدم امام سجاد آن را انشاء فرمودند. انشاءالله موج عشق نسبت به صحیفه سجادیه بیشتر شود.
شریعتی: بعد از طرح خانه‌های نورانی که هنوز هم پا برجاست و خیلی از خانواده‌های عزیز همچنان این محافل را برگزار می‌کنند، جمعی از دوستان پیغام دادند و جلسات نهج‌البلاغه راه افتاد، بعد هم جلسات صحیفه خوانی برپا شد.
حاج آقای فرحزاد: انشاءالله بعد از نهج‌البلاغه، صحیفه خوانی به طور جدی برپا شود. چند جمله از این دعا را معنا کنم. می‌فرماید: «يَا مَنْ تُحَلُّ بِهِ عُقَدُ الْمَكَارِهِ» ای خدایی که تمام گره‌های سختی‌ها و دشواری‌ها به دست تو حل می‌شود. تو حلال مشکلات هستی. «وَ يَا مَنْ يُفْثَأُ بِهِ حَدُّ الشَّدَائِدِ» ای خدایی که آن تیزی شدت‌ها و شدت بلا را خاموش می کنی. «وَ يَا مَنْ يُلْتَمَسُ مِنْهُ المَخْرَجُ إِلَى رَوْحِ الْفَرَجِ» چه کسی می‌تواند ما را به گشایش و راحتی و آرامش برساند؟ ای خدایی که از تو می‌شود التماس کرد و درخواست کرد برای برون رفت و رسیدن به همه راحتی‌ها و گشایش‌ها. «ذَلَّتْ لِقُدْرَتِكَ الصِّعَابُ» در مقابل ناهمواری‌ها و سختی‌ها قدرت تو همه ناهمواری‌ها را هموار می‌کند. سختی معنا ندارد. قدرت خدا کن فیکون است. «ذَلَّتْ لِقُدْرَتِكَ الصِّعَابُ» تمام سختی‌ها برای قدرت تو آسان است. «وَ تَسَبَّبَتْ بِلُطْفِكَ الْأَسْبَابُ» تمام اسباب به لطف تو سببیت می‌گیرد. ما آدمی داشتیم ده سال، بیست سال دنبال مورد ازدواج بوده ‌ولی نشده است. بعد رفته دعا و توسل پیدا کرده و گفته: خدایا ما عاجز هستیم، شما این کار را درست کن. من می‌شناسم کسی که وقتی به بن بست خورد به حرم امام رضا رفت و گفت: من یک ساعته زن می‌خواهم. الآن زن گرفتن یک پروژه شده است. همه باید قبول کنند، طائفه عروس و داماد، همه نظر می‌دهند. انشاءالله خداوند به جوان‌ها کمک کند. امام هشتم در یک لحظه به تصویر شیر فرمودند: این ملعون را بگیر، طبق روایات تبدیل به شیر شد و آن خبیث را بلعید که یک قطره خونش هم روی زمین نماند. خدا می‌تواند همه اسباب را در یک لحظه فراهم کند. این آقا می‌گوید: به پریح چسبیدم و گفتم: خدا اسباب را می‌تواند انجام دهد و شما وسیله هستی. من در یک ساعت زن می‌خواهم! آنقدر این خواسته را تکرار کرد که خسته شد و ضعف کرد.
آنقدر در میزنم این خانه را *** تا ببینم روی صاحبخانه را
سایه حق بر سر بنده بود *** عاقبت جوینده یابنده بود
گفت: آمدم بروم چیزی بخورم. بیرون صحن زن و شوهری داشتند زیارت می‌رفتند. گفتند: عذر می‌خواهیم می‌شود یک سؤال از شما بکنیم؟ گفتند: شما ازدواج کردی؟ گفت: نه! گفتند: خدا بعد از مدت‌ها به ما دختری داده، این دختر ما موقع ازدواجش رسیده، ما آمدیم با امام رضا عهد و پیمان بستیم که خودت این دختر را به ما دادی، دامادش را هم خودت بده! دیشب با امام قول و قرار گذاشتیم گفتیم: صبح از هتل بیرون می‌آییم، به اول کسی که رسیدیم می‌گوییم: این نماینده امام رضاست. او را به هتل بردند، دختر را پسندید. زنگ زد از خانواده رضایت گرفت، یک ساعت شد یا نشد این دختر را به عقد او درآوردند. اگر خدا بخواهد کاری را بکند در یک لحظه انجام می‌دهد و اگر اراده نکند تمام عالم جمع شود، آسمان و زمین و فرشته‌ها جمع شوند و خدا نخواهد، محال است اتفاقی بیافتد. توحید ناب این است. همه کاره خداست. خدا می‌تواند تمام سختی‌ها را آسان کند.
«وَ جَرَى بِقُدْرَتِكَ الْقَضَاءُ» تمام قضاء و قدرها به قدرت تو جریان پیدا می‌کند. «وَ مَضَتْ عَلَى إِرَادَتِكَ الْأَشْيَاءُ» تمام موجودات عالم به اراده تو موجودیت پیدا کردند. «فَهِيَ بِمَشِيَّتِكَ دُونَ قَوْلِكَ مُؤْتَمِرَةٌ» تمام موجودات وجودشان، ادامه حیاتشان و اسباب سازی‌شان تحت اراده توست بدون گفتار، یعنی لازم نیست بگویی. خدا نیازی به قول و کلام ندارد. خدا مثل انسان نیست. می‌فرماید: همین مشیت و خواست تو همه کار انجام می‌دهد بدون اینکه به گفتار نیاز باشد. «وَ بِإِرَادَتِكَ دُونَ نَهْيِكَ مُنْزَجِرَةٌ» هر کاری که اراده کنی نشود، بدون اینکه نهی بکنی نمی‌شود. احتیاج به گفتن نیست. تمام کارها به اراده تو انجام خواهد شد. «أَنْتَ الْمَدْعُوُّ لِلْمُهِمَّاتِ» خدایا تو در مهمات صدا زده می‌شوی و خوانده می‌شوی. تو در سختی‌ها و ناگواری‌ها مفزع و پناهگاه هستی. «وَ أَنْتَ الْمَفْزَعُ فِي الْمُلِمَّاتِ لا يَنْدَفِعُ مِنْهَا إِلّا مَا دَفَعْتَ» چیزی از سختی‌ها برداشته نمی‌شود مگر اینکه تو اراده کنی و بخواهی. «وَ لا يَنْكَشِفُ مِنْهَا إِلّا مَا كَشَفْتَ» چیزی از سختی‌ها برطرف نمی‌شود مگر اینکه تو کاشف باشی. این دعا یک گنج قیمتی است انشاءالله بیشتر توجه کنیم.
چند نکته را درباره مضامین این دعا عرض کنم. امیرالمؤمنین فرمودند: هرگاه پیشامدی و یا ترس و گرفتاری بر شما آمد یا ترس این را دارید که بلا به شما برسد، به پناهگاه خدای متعال بروید و از خدای متعال بر طرف شدن آن را بخواهید. توکل ما به خدا باشد. اینها همه اسباب و وسیله است. فرمود: هروقت بیم ترس و بلا دارید یا بلا برای شما سخت شد به پناهگاه خدا بروید و از او دفع امواج بلا را بخواهید. در روایات هست دو چیز امواج بلا را دفع می‌کند. یکی فرمود: «ادْفَعُوا أَمْوَاجَ الْبَلاءِ بِالدصدقه» صدقات و احسان کردن و خیر رساندن چقدر بلاها را برمی‌دارد، چقدر رزق و روزی را زیاد می‌کند. حضرت عیسی(ع) داشتند می‌رفتند، عروسی به خانه بخت می‌رفتند. فرمودند: امشب شب عروسی اوست و فردا مجلس ختم اوست. صبح تشییع جنازه اوست. مردم همه این خبر را شنیده بودند و فردا صبح دیدند خبری نشد. آمدند گفتند: عروس چیزی نشد. شما فرمودید: این عروس شب آخر عمرش است. فرمودند: به منزل او بروید. رفتند سراغ گرفتند و پرسیدند: شما دیشب کاری کردی؟ گفت: دیشب فقیری آمد و اصرار کرد که درمانده و گرسنه هستم. من غذای خودم را به او انفاق کردم. حضرت فرمودند: آن صدقه بلای جانی را از ایشان دور کرد. فرمودند: گوشه زمین یک سوراخی است که ماری در آن است. این مار مأمور بود شما را نیش بزند ولی بخاطر صدقه دادن، «إِنَّ الدُّعَاءَ يَرُدُّ الْقَضَاءَ وَ قَدْ نَزَلَ مِنَ السَّمَاءِ وَ قَدْ أُبْرِمَ‏ إِبْرَاماً» (كافى/ ج 2/ ص 469) ای خدایی که بلایی که مقدر شده از آسمان به این بنده بخورد ولی با کمترین صدقه دفع می‌شود. فرمود: «ادْفَعُوا أَمْوَاجَ الْبَلاءِ بِالدُّعَاءِ» (نهج‏البلاغه، حكمت 146) مثلاً کسی از زمین‌گیر شدن و آسیب دیدن می‌ترسد. در روایت داریم اگر محکم تضرع و زاری کند و از خدا بخواهد، خدا او را به این بلا گرفتار نمی‌کند. امام هفتم فرمودند: هیچ بلا و آفت و گرفتاری برای انسان پیش نمی‌آید که اگر در خانه خدا برود و تضرع کند و التماس کند، خدا آن بلا تا آخر می‌آید و او را گرفتار می‌کند.
بلاها و گرفتاری‌ها دو نوع است. یک بخشی «وَ ما أَصابَكُمْ‏ مِنْ‏ مُصِيبَةٍ فَبِما كَسَبَتْ أَيْدِيكُمْ وَ يَعْفُوا عَنْ كَثِيرٍ» (شوری/30) من خلاف و معصیت و گناه کردم. قوانین را مراعات نکردم و گرفتار شدم. گاهی یک بچه بی گناه گرفتار می‌شود. انبیاء و پیغمبران ما گناهی نداشتند. اینها بخاطر گناه نیست، اینها ابتلائات و امتحانات الهی است. البته نفس انسان را رام می‌کند، درجات و مقام انسان را بالا می‌برد. یکی از اسرار مهم این است که با فشارهایی که خدا می‌دهد آدم از این دنیا کنده می‌شود. انسان فکر می‌کند همه کاره پدرش است. پدرش او را رد می‌کند و کارش را راه نمی‌اندازد، دلش می‌شکند و طرف خدا می‌رود. فکر می‌کند این بچه که بزرگش کرده است تا آخر عمر هوای او را دارد، یکباره می‌بیند بی وفایی می‌کند. مثنوی می‌گوید:
این جفای خلق با تو در جهان *** گر بدانی گنج زر باشد نهان
اگر نزدیکان به ما بدی می‌کنند، محل نمی‌گذارند. بی وفایی در عالم خیلی رواج دارد. غیبت و آبروریزی، هزار خوبی انجام بدهی تشکر نمی‌شود ولی تا یک خلافی بکنی همه دنیا می‌پیچد. اینها درس است برای ما و به ما می‌گوید: به خلق تکیه نکن! به مردم تکیه نکن. فشارهایی که به ما می‌آورند، خدا می‌خواهد بگوید: چرا به اینها دل می‌بستی؟ تکیه‌گاه تو من هستم. همه کاره تو من هستم. «یا ملجأ کل مطرود» ای خدایی که وقتی همه ما را طرد می‌کنند، تو می‌گویی: بیا. ای خدایی که نزد دل شکسته‌ها هستی.
این جفای خلق با تو در جهان *** گر بدانی گنج زر باشد نهان
خلق را با تو از آن بد خو کنند *** تا تو را ناچار رو آن سو کنند
یعنی خیلی از اسرار بلاء را نمی‌دانیم ولی یک سر مهم این است، گاهی سختی و بلا‌ها و بیماری‌ها باعث می‌شود زیاد یاد خدا کنیم. مرحوم دولابی فرمودند: با همه کره زمین مصاحبه می‌کنی همه می‌گویند: گرفتار هستیم. فرمودند: نگویید گرفتار هستیم، بگویید: گرفت یار هستیم! حافظ می‌گوید:
ز دستش جان نشاید برد کاز هر سو که می‌بینم
کمین در گوشه‌ای کرده است و تیری در کمان دارد
آنهایی که فراری هستند، چموش هستند و شیطنت زیاد دارند، خدا آنقدر با تیر به آنها می‌زند. آنهایی که خیلی چموش نیستند با تور، آنهایی که سر به راه هستند و اهل عشق و محبت هستند، آنهایی که با یک ندا می‌آیند.
آواز خدا همیشه در گوش دل است *** کو دل که دهد گوش به آواز خدا
خدا بگوید: بیایید، می‌آیند. یک اسرار این بلاها همین است. گفت: من اصلاً با خدا و امام حسین و امام رضا آشنا نبودم. فشارهای روزگار به من وارد شد و دیدم همه رفیقان من به من بی وفایی کردند. رفتم موحد شدم. البته وقتی آدم با خدا آشنا شد به همه می‌رسد. وقتی آنها بی وفایی کردند ما دیگر بی وفایی نمی‌کنیم. به آنها محبت می‌کنیم و می‌رسیم. ما نمی‌گوییم شما هم بی وفایی کنید. اینها تربیت و لطف خداست. یک هنر بزرگ این ابتلاء‌ها و سختی‌ها این است که ما را موحد می‌کند. ما را منقطع می‌کند، ما را به حالت اضطرار و انقطاع می‌کشاند با خدا بیشتر آشنا شویم.
شریعتی: چقدر خوب است که با کلام نورانی امام سجاد در این روزهای پایانی ماه مبارک رمضان انس داریم و آدم احساس می‌کند چقدر راحت‌تر می‌تواند با خدا حرف بزند. وقتی فرازهای ناب و نورانی صحیفه سجادیه را مرور می‌کنم، به خدا می‌گویم: خدایا، تو چه خدای بزرگی هستی که با داشتن یک بنده بی نظیر مثل امام سجاد(ع) که اینقدر عاشقانه با تو نجوا می‌کند، ما را هم جزء بنده‌های خودت به حساب می‌آوری. انشاءالله همه ما در مسیر بندگی ثابت قدم باشیم و قدر این روزهای باقیمانده ماه رمضان را بدانیم. امروز صفحه 347 قرآن کریم، آیات 75 تا 89 سوره مبارکه مؤمنون در سمت خدا تلاوت خواهد شد.
«وَ لَوْ رَحِمْناهُمْ‏ وَ كَشَفْنا ما بِهِمْ مِنْ ضُرٍّ لَلَجُّوا فِي طُغْيانِهِمْ يَعْمَهُونَ «75» وَ لَقَدْ أَخَذْناهُمْ بِالْعَذابِ فَمَا اسْتَكانُوا لِرَبِّهِمْ وَ ما يَتَضَرَّعُونَ «76» حَتَّى إِذا فَتَحْنا عَلَيْهِمْ باباً ذا عَذابٍ شَدِيدٍ إِذا هُمْ فِيهِ مُبْلِسُونَ «77» وَ هُوَ الَّذِي أَنْشَأَ لَكُمُ السَّمْعَ وَ الْأَبْصارَ وَ الْأَفْئِدَةَ قَلِيلًا ما تَشْكُرُونَ «78» وَ هُوَ الَّذِي ذَرَأَكُمْ فِي الْأَرْضِ وَ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ «79» وَ هُوَ الَّذِي يُحْيِي وَ يُمِيتُ وَ لَهُ اخْتِلافُ اللَّيْلِ وَ النَّهارِ أَ فَلا تَعْقِلُونَ «80» بَلْ قالُوا مِثْلَ ما قالَ الْأَوَّلُونَ «81» قالُوا أَ إِذا مِتْنا وَ كُنَّا تُراباً وَ عِظاماً أَ إِنَّا لَمَبْعُوثُونَ «82» لَقَدْ وُعِدْنا نَحْنُ وَ آباؤُنا هذا مِنْ قَبْلُ إِنْ هذا إِلَّا أَساطِيرُ الْأَوَّلِينَ «83» قُلْ لِمَنِ الْأَرْضُ وَ مَنْ فِيها إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ «84» سَيَقُولُونَ لِلَّهِ قُلْ أَ فَلا تَذَكَّرُونَ «85» قُلْ مَنْ رَبُّ السَّماواتِ السَّبْعِ وَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ «86» سَيَقُولُونَ لِلَّهِ قُلْ أَ فَلا تَتَّقُونَ «87» قُلْ مَنْ بِيَدِهِ مَلَكُوتُ كُلِّ شَيْ‏ءٍ وَ هُوَ يُجِيرُ وَ لا يُجارُ عَلَيْهِ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ «88» سَيَقُولُونَ لِلَّهِ قُلْ فَأَنَّى تُسْحَرُونَ «89»
ترجمه: و (بر فرض) اگر به آنها رحم كنيم و (رنج و عذاب و) بدبختى‏هاى آنان را برطرف سازيم (به جاى هوشيارى و شكر) در طغيانشان كوردلانه اصرار مى‏ورزند. و همانا آنان را به عذاب گرفتار كرديم ولى آنان در برابر پروردگارشان نه تواضع كردند و نه تضرّع. (نه رحمت در آنان اثر كرد و نه مؤاخذه، ما هم اين سنگدلان را رها مى‏كنيم) تا زمانى كه درى از عذاب شديد به روى آنان بگشاييم (و چنان گرفتار شوند كه) ناگهان در آن (عذاب) مأيوس شوند. و اوست كه براى شما گوش و چشم‏ها و دل‏ها آفريد، چه اندك سپاسگزاريد. و اوست كه شما را در زمين آفريد و به سوى او محشور مى‏شويد. و اوست كه زنده مى‏كند و مى‏ميراند؛ و رفت و آمد شب و روز براى اوست، پس آيا نمى‏انديشيد؟ (كافران هدايت نشدند) بلكه سخنى همانند گفته‏ى پيشينيان گفتند. گفتند: آيا اگر مرديم و خاك و استخوان‏هايى (پوسيده) شديم، آيا ما بار ديگر برانگيخته خواهيم شد؟ البتّه اين حرف از قبل، به ما و پدران ما وعده داده شده، اين (حرف‏ها و وعده‏ها) جز افسانه‏هاى پيشينيان (چيزى) نيست. (به اين كفّار) بگو: اگر شما علم داريد، (بگوييد) زمين وكسانى كه در آن زندگى مى‏كنند از كيست؟ آنان خواهند گفت: براى خداست بگو: پس آيا متذكّر نمى‏شويد؟ بگو: پروردگار آسمان‏هاى هفتگانه و پروردگار عرش بزرگ كيست؟ (باز هم) خواهند گفت: براى خداست، بگو: آيا پروا نمى‏كنيد؟ بگو: اگر مى‏دانيد (بگوييد) فرمانروايى همه‏ى موجودات به دست كيست؟ او كه (به همه) پناه مى‏دهد، ولى هيچ كس در برابر او پناه ندارد. به زودى خواهند گفت: (حكومت بر همه چيز) براى خداست.
شریعتی: یک خسته نباشید هم به همه پدر و مادرهایی بگوییم که امسل بچه‌های روزه اولی داشتند. در مورد هدایایی که متبرک به نام حضرت خدیجه(س) هست، دخترخانم‌هایی که امسال اولین سالی است که روزه می‌گیرند و همنام حضرت خدیجه هستند، می‌توانند در این طرح ما ثبت نام کنند و هم متولدین 1397، دخترخانم‌هایی که امسال متولد شدند. دخترخانم‌هایی که سال 96 موفق به دریافت این هدیه نشدند و همنام حضرت خدیجه هستند هم می‌توانند در این طرح شرکت کنند. از فضیلت ذکر بلند صلوات بفرمایند و اشاره قرآنی را بشنویم.
حاج آقای فرحزاد: هنگام شنیدن نام پیامبر، چه نام محمد و چه القاب حضرت مثل مصطفی، مستحب مؤکد است و نهی‌های خیلی شدیدی شده که اگر کسی صلوات نفرستد باعث رفتن به آتش می‌شود، اگر کسی صلوات نفرستد موقع شنیدن و یاد حضرت، جفاکار ترین افراد است. پیغمبر خدا فرمود: بخیل‌ترین افراد کسی است که نام مرا بشنود و بر محمد و آل محمد صلوات نفرستد.
آیه‌ی 75 که در این صفحه تلاوت شد، اشاره به بحث ما دارد. خدای مهربان می‌فرماید: «وَ لَوْ رَحِمْناهُمْ‏ وَ كَشَفْنا ما بِهِمْ مِنْ ضُرٍّ لَلَجُّوا فِي طُغْيانِهِمْ يَعْمَهُونَ» چرا خدا به بعضی بلا می‌دهد یا بلا را دیر برمی‌دارد؟ می‌فرماید: اگر به آنها رحم کنیم یا ضُرّ و بلا را برداریم، اینها یاغی می‌شوند و طغیان می‌کنند. یکی از رفقای ما می‌گفت: من برادری دارم که خیلی کمک او می‌کنیم. هر طرف کمک می‌کنیم یک طرف دیگر لنگ است. یکبار من بریدم و گفتم: برادر من آدم بدی نیست ولی چرا من هر کاری می‌کنم، یک طرف لنگ است. همین آیه آمد. ما از آینده خبر نداریم. می‌فرماید: «وَ لَوْ رَحِمْناهُمْ‏» اگر ما به اینها رحم کنیم و بلا را از اینها برداریم، «لَلَجُّوا فِي طُغْيانِهِمْ يَعْمَهُونَ» بر شلوغ کاری‌شان لجاجت می‌کنند و کوردلانه بر بدی‌هایشان اصرار می‌ورزند.
شریعتی: این هفته قرار گذاشتیم از علامه بزرگوار، علامه حلی صحبت کنیم. کسی که در تألیفاتش صاحب نوآوری‌های بسیار متعددی بود. نکات شما را درباره‌ی این شخصیت بزرگ می‌شنویم.
حاج آقای فرحزاد: مرحوم علامه در علم کلام، منطق، فقه و اصول، نوآوری داشت و مدافع اهل‌بیت بود. در نجف، ایوان طلا، یک رف علامه حلی دفن است و یک طرف مقدس اردبیلی. ایشان در تشیع مردم ایران خیلی تلاش کردند. شاه خدابنده را شیعه کردند و مذهب رسمی ما شیعه شد. کسی است که یک کتاب او به نام «الیقین» هزار دلیل و برهان بر اثبات ولایت بلافصل مولا امیرالمؤمنین آورده است. آدمی بود که خیلی مدافع اهل بیت بود و این علمای بزرگ در دوران امام زمان(ع) حق عظیمی به گردن امت دارند. اینها واسطه هستند و معارف دین را به مردم رساندند. امشب شب وفات سالگرد علامه مجلسی(ره) هست. ایشان زحمات فوق العاده کشید. در علوم مختلف کتاب‌های مهمی دارد که خیلی‌ها هم فارسی است. کتاب بحارالانوار ایشان 110 جلد است. ایشان محقق بود، مُتَتبع بوده، یعنی شما وقتی که می‌خواهی روایات را جمع کنی، ایشان نظر خیلی قوی دارد یا در تفسیر آیات معانی خیلی بلندی به ذهنش رسیده و مکتوب کرده است. افرادی که اصفهان می‌روند حتماً به زیارت قبر مجلسی بروند. عزیزی که در اصفهان ساکن است می‌گفت: من اکثر روزها بعد از نماز صبح می‌روم و برای رفقا و سمت خدایی‌ها دعا می‌کنم.
شریعتی: کتاب «زاد المعاد» کتابی است در ادعیه و زیارات و مراقبه‌های این ایام، بسیار کتاب خوبی است. «زاد المعاد در مراقبات و ادعیه و زیارات» علامه محمد باقر مجلسی که انشاءالله خداوند رحمتشان کند. بخشی از این کتاب را بخوانم. «از جابر بن عبدالله انصاری منقول است که گفت: رفتم به خدمت حضرت رسول(ص) در جمعه آخر ماه رمضان، چون نظر آن حضرت بر من افتاد فرمود: این آخرین جمعه‌ای است از ماه رمضان پس آن را وداع کن و بگو: «اللهم لا تجعله آخر العهد من صیامنا ایاه فان جعلته فاجعلنی مرحوماً و لا تجعلنی محروما» هرکس این را در این روز بخواند به یکی از دو خصلت نیکو ظفر می‌یابد. یا به رسیدن به ماه رمضان آینده، یا به آمرزش خدا و رحمت بی منتهای او، بخش‌هایی از کتاب زاد المعاد بود که دوستان برای تهیه این کتاب به 20000303 پیامک بدهند، دوستان ما، شما را راهنمایی خواهند کرد.
حاج آقای فرحزاد: دعای 45 صحیفه سجادیه وداع با ماه مبارک رمضان است. سلام بر ماهی که بهترین همراه ما بودی، بهترین اوقات بودی، بهترین ایام و ساعات تو را گذراندیم، خیلی دعای زیبایی است و بعد از آن دعای شب عید فطر هست. دو سه روز دیگر از ماه رمضان باقی نمانده است. خواهش می‌کنم از عزیزانی که تا الآن کار جدی نکردند. با کسی قهر بودند و آشتی نکردند. یتیمی را نوازش نکردند. از همه عزیزانی که در طول این ماه رمضان به فقرا کمک کردند، به زوار اولی‌ها کمک کردند. به کارهای خیر، برای زندانی‌ها کمک کردند. دیروز به مدیر کل زندان‌ها زنگ زدم، یک زندانی بخاطر دو میلیون زندان است. من از همه خیرین تشکر می‌کنم که بسته‌های کمکی را در سر تا سر ایران تقسیم کردند. به بهزیستی و کمیته امداد و ستاد دیه کشور کمک کردند، از همه تشکر می‌کنم.
آنهایی که هنوز این کارها را نکردند، نماز و روزه ما وقتی به بار می‌نشیند که کنارش کار خیر باشد. خیلی‌ها بودند که نماز می‌خواندند ولی زکات نمی‌دادند. پیغمبر ما آمدند و از مسجد بیرونشان کردند. 27 جای قرآن کنار نماز، زکات است. امیرالمؤمنین همیشه نماز می‌خواندند اما آیه‌ای که می‌گوید: «إِنَّما وَلِيُّكُمُ‏ اللَّهُ‏ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ هُمْ راكِعُونَ» (مائده/55) ولی شما خدا و پیغمبر است و کسی که در حال رکوع انگشتر داد. آیه به خاطر انفاق حضرت نازل شده است. رکوع ما وقتی ثمر دارد که انفاق و احسان در آن باشد. 17 آیه سوره هل اتی برای روزه گرفتن نازل شد؟ برای نماز بود؟ بخاطر «وَ يُطْعِمُونَ‏ الطَّعامَ عَلى‏ حُبِّهِ مِسْكِيناً وَ يَتِيماً وَ أَسِيراً» (انسان/8) خواهش می‌کنم از کار خیر دست برندارید. بخشی از زندگی را با افراد نیازمند تقسیم کنید. خدا می‌گوید: فطریه از اوجب واجبات است. فطریه برای کسانی که ضعیف هستند سه کیلو گندم است اما افرادی که توانمند هستند، بیشتر حساب کنند، پنج برابر بدهند. امام هفتم فرمود: اگر کسی در راه حق پولش را مصرف نکند، خدا گرفتارت می‌کند در راه باطل و حرام، در راه بی‌خودی دو برابر هزینه کنی. پیغمبر ما فرمود: حتی اگر کسی ندارد، ولو به نصف خرما خودش را از آتش جهنم نگه دارد. در طول سال و ماهیانه سهمی را برای فقرا در نظر بگیریم.
خدایا تو را قسم می‌دهیم به حق محمد و آل محمد ما را از بهترین برکات این ماه بهره‌مند بگردان. به حق محمد و آل محمد آمرزش کامل و توفیق توبه کامل به ما عنایت بفرما. توفیق دستگیری از دیگران، خدمت رسانی به بندگانت را به همه ما مرحمت بفرما. به حق محمد و آل محمد آنهایی که شغل ندارند، مسکن ندارند، فرزند ندارند، همسر ندارند به آنها مرحمت بفرما. خدایا به حق محمد و آل محمد همه مریض‌های روحی و جسمی مخصوصاً مریض‌هایی که زمین‌گیر هستند و بیمارستان هستند، شفای عاجل عنایت بفرما. از برکات عید فطر همه ما را بهره‌مند بگردان. روایت داریم شب آخر ماه خدا به عدد کل ماه از آتش جهنم آزاد می‌کند. انشاءالله ما هم جزء آنها باشیم.