جالب است بدانید که با اعمالی که گاه از سوی خدا و گاه از سوی بندگان انجام می پذیرد، می توان باطن خود را به سهولت طیب و طاهر نمود!
1- مکافات دنیوی
یکی از راه های مهمی که گاه از سوی خداوند متعال بر بندگانش عرضه می گردد تا از گناهان خود پاک شوند کیفر بندگان در دنیا است، به نحوی که امام صادق (ع) در این باره می فرمایند: وقتی خداوند خیر بنده ای را بخواهد، مکافات عمل او را در دنیا نزدیک می گرداند و چون بدیِ بنده ای را بخواهد، گناهانش را نگه می دارد تا در روز قیامت به آن ها رسیدگی کند، همچنین این مکافات ممکن است به شیوه های مختلف و با نزول بلاهای گوناگون حادث شود و از این رو رسول اکرم (ص) فرموده اند: مومن هنگامی که با گناه باشد، به فقر مبتلا می شود، پس اگر همان کفاره گناهش شد فبها، والّا به مرض و بیماری مبتلا می گردد، پس اگر همان کفاره گناهش گردید فبها، والّا به ترس از حاکمی که در طلب او برمی آید مبتلا می گردد، پس اگر آن کفاه گناه وی شد فبه، والّا در هنگام مرگ به وی سخت گرفته می شود تا اینکه خداوند را ملاقات کند و هیچ گناهی که بر او ادعا شود نداشته باشد (فارغ از گناه باشد)، پس از وی درخواست می شود که به سوی بهشت رهسپار گردد. (بحارالانوار، ج81: 177، 199)
2- اعمال نیک
اعمال شایسته نیز می تواند کفاره ی کردار و گناهان انسان در نزد خداوند متعال باشد به نحوی که در سوره ی هود آیه 14 آمده است که حسنات و کارهای نیک می تواند عاملی برای از بین بردن سیئات و گناهان باشد و از همین جهت رسول خدا (ص) فرموده اند: اِذا عَمِلتَ سَیئةً فَاعمَل حَسنََة تُمُحوها؛ وقتی گناهی مرتکب شدی، کار نیکی انجام بده تا گناهت محو گردد. (بحارالانوار، ج71: 389)3
3- اخلاق نیک
عامل دیگر به عنوان تطهیرکننده باطن مومنین از گناه، اخلاق شایسته می باشد، به نحوی که پیامبر (ص) تعدادی از مصادیق اخلاق نیک را که موجب از بین رفتن گناه می گردد را چنین بیان فرموده اند: چهار چیز در هر کس باشد، ولو از سرتا پایش گناه بوده باشد، خداوند همه را به حسنات تبدیل می کند و آن ها عبارتند از: راستگویی، حیا، نیک خلقی و شکر نعمت. (بحارالانوار، ج71: 332)
4- یاری مظلوم
چهارمین عامل آمرزش گناهان بنا بر روایات یاری رساندن و رفع گرفتاری از مظلومین می باشد، به نحوی که امیرالمومنین حضرت علی (ع) در این باره فرموده اند: مِن کفاراتِ الذُّنُوب العِظامِ، اِغاثَةُ المَلهوفَ و التَنفیسُ عَنِ المَکرُب؛ از کفاره ی گناهان بزرگ، فریادرسی به انسان اندوهگین و از بین بردن غم از مهموم (انسان اندوهگین) می باشد. (بحارالانوار، ج75: 21)
5- سجده ی فراوان
در این باره نقل شده است که شخصی نزد رسول خدا (ص) عرض کرد: یا رسول الله؛ گناهانم بسیار و علمم اندک است. حضرت به وی فرمودند: اَکثِرِ السُجُود فَاِنَه یَحُطُ الذُنُوب کَما تَحُطُ الرّیحُ وَرَقَ الشَجَر؛ بر سجودت بیفزا که همانا آن گناه را از بین می برد، چون باد که برگ درختان را فرو می ریزد. (بحارالانوار، ج85: 162)
6- صلوات بر پیامبر (ص) و خاندان ایشان
ذکر صلوات علاوه بر این که دارای حسنات بسیاری می باشد، یکی از عوامل از بین بردن گناهان نیز محسوب می گردد، به نحوی که از ائمه اطهار (ع) نقل شده است که: کسی که قادر نیست به چیزی کفاره ی گناهانش را بدهد، صلوات بر محمد و آل ایشان بفرستد، و به درستی که این کار گناهانش را به طور کلی و تماماً نابود می نماید. (بحارالانوار، ج5: 329)
7- استغفار
استغفار و طلب بخشش از خداوند نیز می تواند عاملی برای بخشش گناهان باشد و از این رو حضرت محمد (ص) فرموده اند: لِکُلِ داءٍ دَواء، وَ دَواء الذُنُوب اَلاستِغفار؛ هر دردی دوایی دارد، و دوا و درمان گناه استغفار است. (وسائل الشیعة، ج11: 354)
8- مرگ!
بی تردید براساس آنچه در روایات ذکر شده است مرگ و شیوه ی آن می تواند کفاره گناهان انسانی در دنیا محسوب گردد به نحوی که پیامبر اسلام، حضرت محمد (ص) در این باره فرموده اند: اَلموتُ کَفارةٌ لِذُنُوبِ المُؤمنین؛ مرگ کفاره ی گناه مومنین است. (امالی شیخ طوسی، 166، ره رستگاری، ج1: 227- 230)
