حجت الاسلام سیدمحمدموسوی
وَ قَالَ امیرالمومنین(عليه السلام): مِسْكِينٌ ابْنُ آدَمَ؛
1- مَكْتُومُ الْأَجَلِ،
2- مَكْنُونُ الْعِلَلِ،
3- مَحْفُوظُ الْعَمَلِ؛
4- تُؤْلِمُهُ الْبَقَّةُ،
5- وَ تَقْتُلُهُ الشَّرْقَةُ،
6- وَ تُنْتِنُهُ الْعَرْقَة.
امیرالمومنین علیه السلام به سه عامل درونی و به سه عامل بیرونی در مورد انسان اشاره میکند
امام عليه السّلام (در بيچارگى انسان) فرموده است:ذليل و بيچاره فرزند آدم:
سه عامل درونی:
1- اجلش پنهان (نمى داند چه وقت مى ميرد)
از يک سو نمى داند پايان عمر او در چه زمان و تاريخى است؛ شب مى خوابد از صبح خبر ندارد، صبح مى شود از عصر خبر ندارد. خواه پير باشد يا جوان يا کودک در هر لحظه احتمال فرا رسيدن مرگ وجود دارد.
2- بيماريها و دردهايش پوشيده (همواره در معرض پيشآمدها و بيماريهاى ناگوار مى باشد)
3- عملش نگاه دارى ميشود
در نامه اعمال ثبت گرديده اگر خودش هم فراموش كند از او فراموش ننمايندحتی تمام اعضا و جوارح او بر علیه اش شهادت خواهند داد
سه عامل بیرونی:
4-پشه او را دردناك مى سازد،
پشه اى كه گاه به آسانى به چشم نمى آيد و در گوشه و كنار در كمين انسان است كه بر بدن او بنشيند و با نيش خود بخشى از خون او را بمكد و خواب و استراحت را از او بگيرد. اضافه بر پشه هاى خطرناكى كه گاه مايه مرگ انسان اند يا بيمارى هايى را به او تحميل مى كنند.
5- و آب در گلو گرفتن مى كشد،
مجراى تنفس و تغذيه انسان دقيقاً در كنار يكديگر قرار دارند. به هنگامى كه انسان مى خواهد غذايى ببلعد دريچه تنفس بسته مى شود و به هنگامى كه بلعيدن تمام شد باز مى شود. حال اگر آن دريچه كوچكى كه اين وظيفه را برعهده دارد دير بجنبد و مقدارى آب يا غذا وارد ريه شود اگر بسيار كم باشد با سرفه هاى شديد به خارج پرتاب مى شود و اگر زياد باشد حالت خفگى به انسان دست مى دهد و پايان عمر او فرامى رسد. همچنين اگر لقمه يا جرعه آب در آن فضا بايستد و حركت نكند راه نفس كشيدن را بر انسان مى بندد و اگر در مدت كوتاهى مشكل برطرف نشود مرگ به سراغ او مى آيد.
6- و عرق بد بو ميكند
پس آيا شايسته است چنين كسى گردنكشى و سرفرازى نموده بخود بنازد امام(عليه السلام) با اين گفتار حكيمانه اش نمى خواهد مقام انسان را كاهش دهد و يا از عظمت او بكاهد; انسانى كه خليفة الله و گل سرسبد آفرينش و مسجود فرشتگان الهى است. بلكه مى خواهد غرور و غفلت او را درهم بشكند; همان غرور و غفلتى كه او را آلوده انواع گناهان و ظلم و ستم ها و مفاسد بى شمار مى سازد..