پاداش و تشویق

متن آیه 26 سوره یونس:

للَّذِينَ أَحْسَنُوا الْحُسْنَىٰ وَزِيَادَةٌ وَلَا يَرْهَقُ وُجُوهَهُمْ قَتَرٌ وَلَا ذِلَّةٌ أُولَٰئِكَ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ

ترجمه:

ﺑﺮﺍﻯ ﻛﺴﺎﻧﻰ ﻛﻪ ﻧﻴﻜﻰ ﻛﺮﺩﻧﺪ، [ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ] ﭘﺎﺩﺍﺵ ﻭ ﺍﻓﺰﻭﻥ [ﺑﺮ ﺁﻥ] ﺍﺳﺖ ؛ ﻭ ﭼﻬﺮﻩ ﺁﻧﺎﻥ ﺭﺍ ﺳﻴﺎﻫﻰ ﻭ ﺧﻮﺍﺭﻯ ﻧﻤﻰ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪ؛ ﺁﻧﺎﻥ ﺍﻫﻞ ﺑﻬﺸﺖ ﺍﻧﺪ [ﻭ] ﺩﺭ ﺁﻥ ﺟﺎﻭﺩﺍﻧﻪ ﺍﻧﺪ.

برای کسانی که نیکی کردند، پاداش نیک [همانند عملشان] و افزون بر آن خواهد بود

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَنْ أَبِی إِسْحَاقَ الْهَمْدَانِی قَالَ: لَمَّا وَلَّی أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) مُحَمَّدَ‌بْنَ‌أَبِی بَکْرٍ مِصْرَ وَ أَعْمَالَهَا کَتَبَ لَهُ کِتَاباً وَ أَمَرَهُ أَنْ یَقْرَأَهُ عَلَی أَهْلِ مِصْرَ وَ لِیَعْمَلَ بِمَا وَصَّاهُ بِهِ فِیه ... مَنْ عَمِلَ لِلَّهِ أَعْطَاهُ اللَّهُ أَجْرَهُ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهًِْ وَ کَفَاهُ الْمُهِمَّ فِیهِمَا وَ قَدْ قَالَ تَعَالَی یا عِبادِ الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا رَبَّکُمْ لِلَّذِینَ أَحْسَنُوا فِی هذِهِ الدُّنْیا حَسَنَةٌ وَ أَرْضُ اللهِ واسِعَةٌ إِنَّما یُوَفَّی الصَّابِرُونَ أَجْرَهُمْ بِغَیْرِ حِسابٍ فَمَا أَعْطَاهُمُ اللَّهُ فِی الدُّنْیَا لَمْ یُحَاسِبْهُمْ بِهِ فِی الْآخِرَهًِْ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی لِلَّذِینَ أَحْسَنُوا الْحُسْنی وَ زِیادَةٌ وَ الْحُسْنَی هِیَ الْجَنَّهًُْ وَ الزِّیَادَة هِیَ الدُّنْیَا.(1)

امام علی (علیه السلام)- ابواسحاق‌همدانی می‌گوید: زمانی‌که امیرالمؤمنین (علیه السلام) محمّدبن‌ابی‌بکر را والی مصر کرد، نوشته‌ای برای او نوشت و به او امر کرد که آن را بر مردم مصر بخواند و به آنچه در آن وصیت کرده عمل کند... هرکس برای خدا کار کند خداوند پاداش او را در دنیا و آخرت عنایت می‌فرماید و مشکلش را در دنیا و آخرت برطرف می‌نماید. خدای تعالی فرموده است: ای بندگان من که ایمان آورده‌اید! از [مخالفت] پروردگارتان بپرهیزید! برای کسانی که در این دنیا نیکی کرده‌اند پاداش نیکی است! و زمین خدا وسیع است، [اگر تحت فشار سران کفر بودید مهاجرت کنید] که صابران اجر و پاداش خود را بی‌حساب دریافت می‌دارند. (زمر/۱۰) آنچه خدا در دنیا به آن‌ها عنایت فرموده، در قیامت محاسبه‌اش نخواهد کرد، خدای تعالی فرموده است: لِلَّذِینَ أَحْسَنُوا الحُسْنی وَ زِیادَةٌ؛ مراد از الحُسْنی بهشت، و مراد از زِیادَةٌ [نعمت‌هایی است که در] دنیا [به آن‌ها داده می‌شود].

الباقر (علیه السلام)- الزِّیَادَهًُْ هِیَ أَنَّ مَا أَعْطَاهُمُ اللَّهُ تَعَالَی {مِنَ النِّعَمِ} فِی الدُّنْیَا لَا یُحَاسِبُهُمْ بِهِ فِی الْآخِرَهًِْ.(2)

امام باقر (علیه السلام)- منظور از زِیادَةٌ، آن دسته از نعمت‌هایی است که خداوند در دنیا آن‌ها را به نیکوکاران ارزانی داشته و در روز قیامت آن را به حساب نمی‌آورد.

و غبار [غم] و ذلّت، چهره‌هایشان را نمی‌پوشاند

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- مَا مِنْ عَیْنٍ تَرَقْرَقَتْ بِمَائِهَا إِلَّا حَرَّمَ اللَّهُ ذَلِکَ الْجَسَدَ عَلَی النَّارِ فَإِنْ فَاضَتْ مِنْ خَشْیَهًِْ اللَّهِ لَمْ یَلْحَقْ ذَلِکَ الْوَجْهَ قَتَرٌ وَ لَا ذِلَّهًٌْ.(3)

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- هرگاه دو چشم بنده [از ترس خدا] پُر از اشک گردد، خداوند آتش جهنّم را بر بدن او حرام می‌کند و اگر به خاطر ترس از خدا اشکی از چشم جاری شود، [در قیامت] آن چهره هرگز فقر و خواری را نخواهد دید.

آن‌ها اهل بهشتند، و جاودانه در آن خواهند ماند

الباقر (علیه السلام)- إِنَّ أَهْلَ الْجَنَّهًِْ یُحْیَوْنَ فَلَا یَمُوتُونَ أَبَداً وَ یَسْتَیْقِظُونَ فَلَا یَنَامُونَ أَبَداً وَ یَسْتَغْنُونَ فَلَا یَفْتَقِرُونَ أَبَداً وَ یَفْرَحُونَ فَلَا یَحْزَنُونَ أَبَداً وَ یَضْحَکُونَ فَلَا یَبْکُونَ أَبَداً وَ یُکْرَمُونَ فَلَا یُهَانُونَ أَبَداً وَ یَفْکَهُونَ وَ لَا یُقَطِّبُونَ أَبَداً وَ یُحْبَرُونَ وَ یُسَرُّونَ أَبَداً وَ یَأْکُلُونَ فَلَا یَجُوعُونَ أَبَداً وَ یَرْوُونَ فَلَا یَظْمَئُونَ أَبَداً وَ یَکْسُونَ فَلَا یَعْرُونَ أَبَداً وَ یَرْکَبُونَ وَ یَتَزَاوَرُونَ أَبَداً یُسَلِّمُ عَلَیْهِمُ الْوِلْدَانُ الْمُخَلَّدُونَ أَبَداً بِأَیْدِیهِمْ أَبَارِیقُ الْفِضَّهًِْ وَ آنِیَهًُْ الذَّهَبِ أَبَداً مُتَّکِئِینَ عَلی سُرُرٍ أَبَداً عَلَی الْأَرائِکِ یَنْظُرُونَ أَبَداً تَأْتِیهِمُ التَّحِیَّهًُْ وَ التَّسْلِیمُ مِنَ اللَّهِ أَبَداً نَسْأَلُ اللَّهَ الْجَنَّهًَْ بِرَحْمَتِهِ إِنَّهُ عَلی کُلِّ شَیْءٍ قَدِیر.(4)

امام باقر (علیه السلام)- اهل بهشت زنده‌اند و هیچ‌گاه نمی‌میرند؛ بیدارند و هیچ‌گاه نمی‌خوابند؛ غنی هستند و هیچ‌گاه فقیر نمی‌شوند؛ خوشحالند و هیچ‌گاه اندوهگین نمی‌شوند؛ خندانند و هیچ‌گاه نمی‌گریند؛ اکرام می‌شوند و هیچ‌گاه مورد اهانت قرار نمی‌گیرند؛ شوخ‌طبعی می‌کنند و هیچ‌گاه اخم نمی‌کنند؛ شاد می‌شوند و همیشه مسرورند؛ می‌خورند و هیچ‌گاه گرسنه نمی‌شوند؛ سیراب می‌شوند و هیچ‌گاه تشنه نمی‌شوند؛ آن‌ها را می‌پوشانند و هیچ‌گاه عریان نمی‌شوند؛ سوار می‌شوند و پیوسته به دیدار یکدیگر می‌روند؛ پیوسته پسرکانی همیشه نوجوان بر آن‌ها سلام می‌کنند؛ پیوسته در دستانشان کوزه‌هایی از نقره و ظرف‌هایی از طلا می‌باشد؛ پیوسته بر تخت‌ها تکیه می‌زنند و [نشسته] بر تخت‌های زیبا نگاه می‌کنند. پیوسته تحیّت و سلام الهی به آن‌ها می‌رسد. از رحمت ِخداوند، بهشت را درخواست می‌کنیم. که او بر هرچیزی تواناست. (حج/۶)

تفسیر:

۱. ﺩﺭﻳﺎﻓﺖ ﺍﻟﻄﺎﻑ ﺍﻟﻬﻰ، ﻣﺨﺼﻮﺹ ﻧﻴﻜﻮﻛﺎﺭﺍﻥ ﺍﺳﺖ. ﻟﻠﺬﻳﻦ ﺍﺣﺴﻨﻮﺍ ﺍﻟﺤﺴﻨﻰ

۲. ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ، ﻫﻢ ﭘﺎﺩﺍﺵ ﻋﻤﻞ ﺭﺍ ﻣﻰ ﺩﻫﺪ ﻭ ﻫﻢ ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ. ﺍﻟﺤﺴﻨﻰ ﻭﺯﻳﺎﺩﺓ

۳. ﭘﺎﺩﺍﺵ ﻧﻴﻜﻮﻛﺎﺭﺍﻥ ﺩﺭ ﻗﻴﺎﻣﺖ، ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﭘﺎﺩﺍﺵ ﻫﺎﺳﺖ. ﻟﻠﺬﻳﻦ ﺍﺣﺴﻨﻮﺍ ﺍﻟﺤﺴﻨﻰ

۴. ﺁﻧﺎﻥ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻏﻴﺮﺧﺪﺍ ﺭﻭ ﻛﻨﻨﺪ ﻋﺬﺭﻯ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ، ﭼﻮﻥ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻫﻢ ﺩﻋﻮﺕ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ، ﻳﺪﻋﻮﺍ ﺍﻟﻰ ﺩﺍﺭﺍﻟﺴﻠﺎم ﻫﻢ ﺭﺍﻫﻨﻤﺎﻳﻰ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ، ﻳﻬﺪﻯ ﻣﻦ ﻳﺸﺎء ﻫﻢ ﻣﺰﺩ ﻣﻰ ﺩﻫﺪ، ﺍﻟﺤﺴﻨﻰ ﻭ ﻫﻢ ﺍﺿﺎﻓﻪ ﻣﻰ ﺩﻫﺪ. ﺯﻳﺎﺩﺓ ﻭ ﻫﻢ ﺍﺿﺎﻓﻪ ﺍﺵ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻣﻬﻢ ﺍﺳﺖ. (ﻛﻠﻤﻪ ﻯ ﺯﻳﺎﺩﺓ ﻧﻜﺮﻩ ﺁﻣﺪﻩ ﻛﻪ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻯ ﻋﻈﻤﺖ ﺍﺳﺖ.)

۵. ﺍﺣﺴﺎﻥ ﻭ ﻧﻴﻜﻰ ﺩﺭ ﺩﻧﻴﺎﻯ ﺯﻭﺩﮔﺬﺭ ﻭ ﻓﺎﻧﻰ، ﺯﻧﺪﮔﻰ ﺩﺭ ﺑﻬﺸﺖ ﺟﺎﻭﺩﺍﻥ ﺭﺍ ﺑﺪﻧﺒﺎﻝ ﺩﺍﺭﺩ. ﺍﺣﺴﻨﻮﺍ… ﻫﻢ ﻓﻴﻬﺎ ﺧﺎﻟﺪﻭﻥ

پینوشت:

1- بحار الأنوار، ج۷، ص۲۶۰/ الأمالی للطوسی، ص۲۴/ الأمالی للمفید، ص۲۶۰

2- تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۴۵۲ البرهان

3-تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۴۵۴ نور الثقلین/ البرهان

4-تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۴۵۴ الاختصاص، ص ۳۵۸