بحث مصاديق شرم و حياء
1- حياء گاهي در گفتار است.
2- گاهي در رفتار است.
3- گاهي در حرکات است.
4- گاهي در کتابت و نوشتن است.
5- گاهي در امور مالي است.
1- حياء در گفتار يعني الفاظي که آدم به کار مي‌برد، الفاظ بي حيايي نباشد، الفاظ بي ادبي نباشد. خانواده‌ها خيلي حواسشان جمع باشد. مخصوصاً مادران و پدران در خانه، مربيان و مسئولان و سخنرانان، صاحبان تريبون، چرا در روايات ما اينقدر تأکيد شده شوخي ناپسند نداشته باشيد. «اياک و المزاح» بپرهيزيد از مزاح و شوخي چون آبرو را مي‌برد. اصل شوخي عيب ندارد اما متأسفانه بعضي‌ها به قيمت جوک و لطيفه با ارزش‌ها بازي مي‌کنند. براي معصومين لطيفه درست مي‌کنند. براي ارزش‌هاي نظام، شهداء، انقلاب، امام و جنگ، نه، مزاح خوب است اما نه به قيمت دروغ و تهمت، نه به قيمت شکستن حريم، اولين مورد حياء، حياء در گفتار است.
خداوند به پیامبرش می‌فرماید:«وَ قُل لِعِبادي يَقولُوا الَّتي هِيَ أَحسَنُ»به بندگان من بگو سخنی را بر زبان جاری کنید که بهترین باشد.
وقتي قرآن مي‌خواهد داستان يوسف را نقل کند چقدر با عفاف و حياء مطرح مي‌کند. حتي فيلم سازان ما، اگر فيلمي هم مي‌سازند، درست است آن صحنه فيلم مي‌خواهد در پايان پيام خوبي را برساند، اما در مقدماتش، در بيست قيمت از سريال گفتار بازيکنان گفتاري نباشد که آموزش منفي داشته باشد براي بيننده، ممکن است قسمت آخرش را نبيند. اما اين فرزندي که در روي پدرش مي‌ايستد، اين دختر و پسري که در يک فضاي بسته پارک با هم ملاقات مي‌کنند و الفاظ ناپسند رد و بدل مي‌کنند، خيلي بايد حواس فيلمسازان مخصوصاً فيلم‌هاي روي صحنه سينما باشد. چون در سيما بيشتر رعايت مي‌شود. دقت شود يکوقت خداي نکرده حياء در گفتار مراعات شود.
امیرالمؤمنین (ع) حدیث زیبایی را از پیامبر اکرم (ص) نقل فرمودند:«إِنَّ اللَّهَ حَرَّمَ الْجَنَّةَ عَلَى كُلِّ فَحَّاشٍ بَذِيءٍ قَلِيلِ الْحَيَاءِ»[الكافي (ط – الإسلامية)، ج 2، ص 323]خداوند بهشت را بر هر بد دهان کم حیائی حرام کرده است.
2- حياء در رفتار است. قرآن به زنان پيغمبر مي‌فرمايد: محرک راه نرويد. (وَلَا يَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِيُعْلَمَ مَا يُخْفِينَ مِنْ زِينَتِهِنَّ)يعني راه رفتن مي‌تواند محرک باشد. الآن در خانه بعضي مادرها جلوي دختر و پسر بزرگ رعايت نمي‌کنند. بعضي پدرها رعايت نمي‌کنند. پدر بزرگوار نگو دخترم کوچک است. امروز آقايان علوم روانشناسي مي‌‌گويند: حتي گفتارها، تغذيه، رفتارها در دوران بارداري در شيردهي روي بچه مؤثر است. چرا اسلام مي‌گويد: روابط پدر و مادر در حضور بچه کوچک شيرخوار هم نبايد باشد؟ رعايت کنند. پدر نگويد: اين دختر کوچک است. اين پسر کوچک است. مادر بگويد: پسر من دو سال دارد. اگر پاي من عريان بود، بدنم در خانه باز بود. تمام اينها در رفتار بچه‌ها در آينده مؤثر است و شما پدر و مادر مقصر هستيد. در منزل پوشش داشته باشيد. هم پدر و هم مادر، در رفتار هم بايد حياء باشد. خانم‌هايي که به کوچه و خيابان مي‌آيند، کارمندان خانم در ادارات و مراکز، رفتارها نبايد رفتارهاي بي حيايي و محرک باشد.
در راه رفتن که قرآن آن را مطرح می‌کند، دربارۀ یکی از دختران شعیب که پیامی را از پدر برای حضرت موسی بن عمران (ع) آوردند، قرآن این‌گونه توصیف می‌کند: «فَجاءَتهُ إِحداهُما تَمشي عَلَى استِحياءٍ؛ یکی از این دو دختر سوی او آمد، در حالی که با حیا راه می‌رفت»؛[سورۀ قصص، آیه 25.] بنابراین راه رفتن می‌تواند حیامندانه باشد یا حاکی از بی‌حیائی.
3- در حرکات، گاهي يک گوشه چشم انسان بي حيايي است. بعضي با چشم حريم حياء را مي‌شکنند. حرکات انسان هم، اشارات انسان هم بايد درونش حياء باشد.
4- حياء در کتابت و کتاب نويسي، نامه نويسي و فيلمنامه نويسي، در روزنامه و در فضاي مجازي که از افراد پيام‌هايي را مي‌گذارند. اين حياء بايد رعايت شود.
5- حياي مالي در روايات و آيات نوراني قرآن اشاره به شده است. درست است طرف ندارد اما نبايد خودش را کوچک کند، تحقير کند، خداي نکرده مرتکب حرام شود. قرآن کريم مي‌فرمايد: عده‌اي از مسلمانان در صدر اسلام فقير بودند اما کسي آنها را مي‌ديد فکر مي‌کرد ثروتمند هستند. چرا؟ از بس عفت داشتند. حفظ حريم مي‌کردند. اينها مجموعه عرايض ماست در رابطه با موضوع بحث شکستن حرمت جامعه و بحث حياء. همينجا اين نکته را متذکر شوم. عزيزاني که نقش آموزشي دارند، از معلمان، از اساتيد، مربيان، مشاوران، توجه به اين نکته داشته باشند که اينها رازدار هستند. اگر عزيزي نزد شما مي‌آيد و مشاوره مي‌گيرد، اگر دانش آموزي سر و رازي را براي معلم مي‌گويد، اگر فرزندي در خانه با مادرش يک چيزي را مطرح مي‌کند، مواظب باشيد اشاعه اين راز و اين سر و اين موضوعي که در مشاوره مطرح شده، خودش مصداق همين اشاعه فحشاء است. خيلي بايد حواس جمع باشد. حفظ آبروي افراد.
